Қатысушы:Нурпиисова Ди/Виви көлі

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Виви — Ресейдің Красноярск өлкесінің Эвенки ауданындағы тұщы көл, одан ағатын Виви өзені аңғарының жоғарғы бөлігін алып жатыр, Төменгі Тунгусканың саласы, Енисей ойпатына жатады. Виви көлі Путорана үстіртінің оңтүстік-батыс бөлігінде орналасқан. Жағалауда тұрақты елді мекендер жоқ. Көл балыққа бай.


Жалпы ақпарат[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ауданы 229 км². Көл ұзартылған пішінді, жағаға іргелес балқарағай ормандары бар. Виви көлі әлі аз зерттелген. Мысалы, оның максималды тереңдігі белгісіз. Есептер бойынша ол 80-200 м аралығында болуы мүмкін.Көлге 133 үлкен өзен құяды.

Көл аймағы айтарлықтай сейсмикалықпен сипатталады. Шығу тегі жарықшақ болғандықтан және жер қыртысының тектоникалық қозғалысына байланысты көл үнемі тереңдей береді. Бұл бұзылулардың бұрынғы бағыттарына перпендикуляр болатын бұрыштық контурларды тудырады.

Көлдің акваториясы Арктикалық шеңберді кесіп өтеді және Қиыр Солтүстік аумақтарына жатады, сондықтан мұнда климат маусымдық жылдық температуралардың үлкен айырмашылығымен күрт континентальды. Көл маңындағы қыс суық, қатал және ұзақ, қаңтардың орташа температурасы -34°С дейін төмендейді. Аязды кезеңнің ұзақтығы жылына 270 күнге дейін созылады. Бұл аймақта жаз өте салқын және өте қысқа, орташа температура +13°C. Жауын-шашын жылына 350–400 мм.

Красноярск өлкесіндегі Виви көлінің жағасында және оған жақын жерде ешкім тұрмайды, мұнда елді мекендер жоқ, өйткені бұл аймақтағы жағдайлар тым қатал. Бірақ жергілікті табиғаттың сұлулығы барлық туристерді шынымен баурап алады. Көл маңында қоян, қасқыр, түлкі, сілеусін, арктикалық түлкі, ондатра, қаз, бұлан, үйрек, қарақұйрықты көруге болады.

Ресейдің географиялық орталығы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Көлдің ең көрнекті бөлігі - оның оңтүстік-шығыс жағалауы, ол Ресейдің географиялық орталығын құрайды. КСРО ыдырағаннан кейін көп ұзамай техника ғылымдарының докторы Петр Бакут Ресей орталығының координаталарын есептеп шығарды (66°25′ N 94°15′ E HGЯO), ол үшін түпнұсқа формуласы жасалды. Геодезия және картография федералдық қызметі тексергеннен кейін Виви көлінің артында Ресей орталығының мәртебесі ресми түрде бекітілді.

Ол Красноярск бойлығының біршама шығысында және Архангельск ендігінен сәл солтүстікте, Солтүстік поляр шеңберінен оңтүстікке қарай небәрі 16 км жерде (көлдің өзі Солтүстік поляр шеңберін кесіп өтеді) орналасқан. И.Д. Папанин атындағы ғылыми-спорттық экспедиция 1992 ж. 21 тамыда мұнда биіктігі 7 метрге жуық И.Д.Папанин ескерткіші орнатылып, 27 тамызда оның салтанатты ашылуы өтті. Радонеждегі Әулие Сергиустың тынығуының 600 жылдығын еске алу үшін жақын жерде 8 метрлік православиелік крест қойылды. Көлдің жағасындағы кресттің қасында Радонежский Әулие Сергийдің ағаш капелласы салынды (2006 жылы 9 қыркүйекте қасиетті). Қырымның Ресей Федерациясына қосылуына байланысты, айтылғандай, географиялық орталық оңтүстікке бірнеше ондаған метрге ауысты, 2014 жылы жаңа жерде ипотекалық крест орнатылды. 2021 жылы Дүниежүзілік жабайы табиғат қорының (WWF) қолдауымен ауданы 2030,9 км² аумақтық маңызы бар Виви көлі мемлекеттік табиғи қорығы құрылды.