Қозғалыс орнықтылығы

Қозғалыс орнықтылығы – механикалық жүйенің қандай да бір сипаттамалары мәнінің ұзақ уақыт сақталуын білдіретін ұғым.
Кез келген механикалық жүйенің мысалы, машинаның, гироскоптық құрылғының, ұшақтың, снарядтың қозғалысы түсірілген күштерге және бастапқы шарттарға, яғни қозғалыстың басталу моментіндегі жүйе нүктелерінің орны мен жылдамдығына тәуелді болады.
Түсетін күштерді және бастапқы шарттарды біле отырып, жүйенің тиісті қозғалысын теориялық тұрғыдан есептеп шығаруға болады; мұндай қозғалысты ұйтқымаған қозғалыс деп атайды. Бірақ барлық өлшеулер қандай да бір дәлдік дәрежесімен жүргізілгенімен іс жүзінде (практикада) бастапқы шарттардың нақты мәндерінің, әдетте есептеулер кезіндегіден айырмашылығы болады.
Түрлі себептердің нәтижесінде бастапқы шарттардың есептеулер кезіндегі мәнінен ауытқуы – бастапқы ұйтқулар деп, осындай ұйтқулары бар жүйенің қозғалысын ұйтқыған қозғалыс деп атайды. Егер болмашы аз бастапқы ұйтқулар кезінде қандай да бір қозғалыс сипаттамаларының мәні, барлық келесі уақыт аралығында ұйтқымаған қозғалыс кезіндегі мәнінен айырмашылығы аз болса, онда осы сипаттамаға қатысты жүйенің қозғалысы орнықты деп аталады. Егер соншалықты аз (бірақ 0-ге тең емес) бастапқы ұйтқулар кезінде қарастырылып отырған сипаттаманың мәні уақыт өткен сайын өзінің ұйтқымаған қозғалыстағы мәнінен көбірек ауытқитын болса, онда осы сипаттамаға қатысты жүйе қозғалысы орнықсыз деп аталады. Қозғалыс орнықтылығын анықтайтын шарттар орнықтылық критерийлері деп аталады.