Албаниядағы жемқорлық
Албаниядағы жемқорлық (алб. Korrupsioni në Shqipëri) — Жаһандық жемқорлық барометрі 2013 деректері бойынша респонденттердің 66%-ы Албанияда сыбайлас жемқорлық деңгейінің жоғарылағанын көрсеткен.[1][2] [3]
Transparency International ұйымының сыбайлас жемқорлықты қабылдау индексі 180 елді мемлекеттік сектордағы сыбайлас жемқорлыққа байланысты бағалайды, содан кейін сол елдерді ұпайлары бойынша орналастырады. 2023 жылы Албания 0-ден («өте жемқор») 100-ге («өте таза») дейінгі шкала бойынша 37 ұпай жинады.[4] Балл бойынша рейтингте Албания индекстегі 180 елдің арасында 98-ші орынға ие болды, мұнда бірінші орында тұрған ел ең адал мемлекеттік секторға ие деп қабылданады. Дүниежүзілік баллдармен салыстыру үшін орташа балл 43, ең жақсы балл 90 (1-орын), ең нашар балл 11 (180-орын) болды.[5] Аймақтық көрсеткіштермен салыстыратын болсақ, Шығыс Еуропа және Орталық Азия елдері арасында ең жоғары балл – 53, орташа балл – 35 және ең төменгі балл – 18.[6]
Сыбайлас жемқорлық Албанияда бизнес құрудың ең өзекті мәселелердің бірі болып саналады.[7] Албанияның сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамалық базасы қалыпты болса да, оның орындалуы әлсіз және сыбайлас жемқорлық бойынша сотталғандардың деңгейі өте төмен.[7]
Албаниядағы сыбайлас жемқорлық және адам дамуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1990 жылдан кейін Албания орталықтандырылған экономикадан либералды экономикаға көшті. Либерализация саясатқа, экономикаға және басқа да әлеуметтік аспектілерге негізінен теріс әсер етті. Елдің табысқа жету жолын өлшейтін екі негізгі компонент бар. Біріншіден, экономикалық өсу – прогресстің ең көп қолданылатын және талқыланатын көрсеткіші. Соңғы екі онжылдықта экономистерді экономикалық өсімнен гөрі денсаулық сақтау, білім деңгейі және кіріс жиынынан тұратын экономикалық даму көбірек қызықтырды. Екіншіден, сыбайлас жемқорлық деңгейі прогрестің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Әртүрлі зерттеулер сыбайлас жемқорлық деңгейі мен елдердің ілгерілеуі арасындағы кері байланысты анықтады. Hysa (2011) эмпирикалық зерттеулері сыбайлас жемқорлық индекстері мен адам дамуы арасында статистикалық маңызды теріс байланыс бар екенін көрсетеді. Албанияны ЕО-ға мүше елдермен салыстыра отырып, зерттеудің эмпирикалық дәлелдері сыбайлас жемқорлыққа ұшыраған елдерде адам дамуының төмен деңгейі бар екенін көрсетеді. Албания жағдайында сыбайлас жемқорлық пен адам дамуы арасындағы қарым-қатынас ЕО елдеріне қарағанда әлдеқайда күштірек екені анықталды.[8]
Тағыда қараңыз[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Extent of public corruption in Albania.
- ↑ 2012 Corruption Perceptions Index Мұрағатталған 19 маусымның 2006 жылы., Transparency International
- ↑ e.V., Transparency International Albania 2013 - World's largest opinion survey on corruption - Transparency International.
- ↑ The ABCs of the CPI: How the Corruption Perceptions Index is calculated (ағыл.) (20 December 2021).
- ↑ Corruption Perceptions Index 2023: Albania (ағыл.).
- ↑ CPI 2023 for Eastern Europe & Central Asia: Autocracy & weak justice systems enabling widespread corruption (ағыл.).
- ↑ a b Business Corruption in Albania. Business Anti-Corruption Portal.
- ↑ Hysa, E. (2011). Corruption and human development: Albania and EU-27. Social Studies Journal, 5(2), 43-52., https://www.researchgate.net/publication/324273986_CORRUPTION_AND_HUMAN_DEVELOPMENT_ALBANIA_AND_EU-27