Албан тілі

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Албан тілі
  • shqip
  • gjuha shqipe
  • arbërisht
Айтылу [ʃcip] ⓘ[ˈɟuha ˈʃcipɛ]

[aɾbəˈɾiʃt]

Ана тілі болып саналады:
Этника Албандар
Ана тілінде сөйлейтіндер
 7.5 миллион (2017)[1][2]
Ерте түрі
Диалектері
Ресми мәртебесі
Мына елдерде ресми тіл:
Мына елдерде азшылықтың тілі:
Реттейтін құзіреттер
Тіл кодтары
ISO 639-1 sq
ISO 639-2 alb (B)

sqi (T)

ISO 639-3 sqi – инклюзивті код

Жеке кодтар: aae – Arbëresh

aat – Arvanitika aln – Gheg

als – Tosk

Glottolog alba1267
Linguasphere 55-AAA-aaa ден 55-AAA-ahe дейін (25 нұсқа)
Оңтүстік Еуропадағы албан тілінің диалектілері.[8] (Картада тілдің қай жерде көпшілігі немесе азшылығы екені көрсетілмеген.)
Бұл мақалада IPA фонетикалық таңбалары бар.

Албан тілі (эндоним: shqip Үлгі:IPA-sq, gjuha shqipe Үлгі:IPA-sq, немесе arbërisht Үлгі:IPA-sq) - үнді-еуропалық тіл және албаноид тармағының тірі қалған жалғыз өкілі. Палео-балкан тобы. [9] Стандартты албан тілі - Албания мен Косовоның ресми тілі, Солтүстік Македония мен Черногориядағы ортақ ресми тіл, сондай-ақ Италия, Хорватия, Румыния және Сербияда танылған азшылықтың тілі. Сондай-ақ Грекияда, Америкада, Еуропада және Океанияда шоғырланған албан диаспорасы осы тілде сөйлейді.[10][11] Албан тілі 7,5 миллион адам үшін ана тіл болып саналады. [12] [13]

Албан және басқа палео-балкан тілдері Балқан түбегінде болған үнді-еуропалық көші-қоннан кейін қалыптасқан. [14] Көне дәуірде албан тілі анық географиялық және тарихи себептерге байланысты Иллирия тілдерінің бірі болып саналған[15] [16] немесе айтылмаған балқандық үнді еуропалық тілдердің (Иллириялық және Месаптық тілдермен байланысты) бірі деп есептелген.[17] [18] [19] [20] Албан тілі үнді-еуропалық тілдер отбасынан таралған Албанойд тіл тармағына жатады, этнолингвистикалы орынды және тарихи ықшам тіл тобы болғандықтан сәйкесінше солай аталады. [21] Классикалық дереккөздерде Албан және Мессаптық тілдерді «Иллириялық » деп атайды, өйткені оларды бір ұрпақтан таралған немесе туыстас деп санайды. Ортақ белгілер мен инновациялар негізінде аталған тілдер үнді-еуропалық тілдер отбасының қазіргі филогенетикалық классификациясында ортақ тармаққа біріктірілген. [22] [17] [21] [19] [20]

Албан тілі туралы алғашқы жазбаша ескертпе 1284 жылы табылған, ол Рагуса Республикасынан келген куәгердің айғақтарында бар. Ал доминикан азаматы Фриар Гулиелмус Адеа 1332 жылы өз хатында албандарың латын әліпбиін қолданатындары туралы жазған. 1462 жылғы жазба заманауи албан тілінде жазылған ең көне дерек болып саналады. [23] Екі негізгі албан диалектілері (немесе нұсқасы ), Гег және Тоск, көбінесе фонологиялық айырмашылықтарымен ерекшеленеді және стандартты нұсқалары бойынша өзара түсінікті, Шкумбин өзенінің солтүстігінде Гег, ал оңтүстігінде Тоск диалектері таралған. Төл сөздер мен кірме сөздердің қолданылу ерекшеліктері албан тілінің солтүстік және оңтүстік диалектерге бөлінуі сол аймақтағы христианизациялануынан (б.з. 4 ғ.) кейін болғанына дәлел береді, [24] және мүмкіндігінше 6-шы ғасырға дейін орын алды, [25] демек, олар шамамен Пост-Римдік және Пре-Славяндық период кезеңінен бастап Шкумбин өзені арқылы бөлінген қазіргі аумақтақтарды алды, Жиречек сызығы бойымен орналасқан . [26]

Албан диалектілерінде сөйлейтін ғасырлар бойы қалыптасқан қауымдастықтарды Грецияда (арваниттер және Эпирдегі, Батыс Македониядағы және Батыс Тракиядағы кейбір қауымдастықтар)[27], Хорватияда (Арбанаси)[28], Италияда (Арбехреше), сондай-ақ Румынияда, Түркияда және Украинада шашыраңқы түрде табуға болады.[29] [./Https://en.wikipedia.org/wiki/Gheg_Albanian#Malsia_Albanian "Malsia e Madhe Gheg" Албан тілі] [30][31] және тоск диалектісінің екі түрі, Грециядағы Арванитика және Италияның оңтүстігіндегі Арбегреш, албан тілінің архаикалық элементтерін сақтап қалды.[32] Этникалық албандар үлкен диаспораны құрайды, олардың көпшілігі әртүрлі мәдениеттер мен қауымдастықтарда ұзақ уақыт бойы ассимиляцияланып кеткен. Демек, албан тілінде сөйлейтіндер жалпылай этникалық албан халқына сәйкес келмейді, өйткені көптеген этникалық албандар өздерін албандар деп тануы мүмкін, дегенмен олар бұл тілде сөйлей алмайды.[33][34][35]

Стандартты албан тілі - Тоск негізіндегі ауызекі албан тілінің стандартталған түрі.

Географиялық таралу[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Үлгі:CladogramБұл тілде Балқан елдерінде, солардың ішінде көбінесе Албанияда, Косовода, Солтүстік Македонияда, Сербияда, Черногорияда және Грекияда шамамен 6 миллион адам сөйлейді.[12] Дегенмен, Италиядағы ескі қауымдастықтар мен албан диаспорасының үлкендігінің арқасында дүние жүзінде албан тілін сөйлейтіндердің жалпы саны Оңтүстік Еуропаның өзіне қарағанда әлдеқайда жоғары және шамамен 7,5 миллионды құрайды.[12][36]

Еуропа[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Албан тілі ресми мәртебеге ие елдердің картасы:     Ресми тіл

Албан тілі - Албания мен Косовоның ресми тілі және Солтүстік Македония мен Черногориядағы ортақ ресми тіл.[37][38] Албан тілі - Хорватияда, Италияда, Румынияда және Сербияда азшылық тілі деп танылған. Албан тілінде Грециядағы азшылық, атап айтқанда Феспротия және Превеза аймақтық бөліктерде және Грециядағы Иоаннина мен Флорина аймақтық бөліктердің бірнеше ауылдарында сөйлейді.[39] Сондай-ақ бұл тілде Грекиядағы 450 мың албан иммигранттары сөйлейді, бұл оны сол елдегі грек тілінен кейін ең жиі қолданылатын тілдердің біріне айналдырады.

Албан тілі Италиядағы шетелдіктер арасында ең көп таралған үшінші ана тілі болып табылады.[40] Бұл албандардың Италияға айтарлықтай иммиграциясына байланысты. Италияда 500 мыңға жуық тарихи албан азшылығы бар, олар Италияның оңтүстігінде шашыраңқы, және Арбереше деп аталады. Косовоның 1 миллионға жуық албандары Германия, Швейцария және Аустрияда таралған. Бұлар негізінен 1990 жылдары қоныс аударған Косоводан келген иммигранттар. Швейцарияда 176 293 адам үшін албан тілі ана тіл болып келеді, бұл елдегі жиі қолданылатын алтыншы тіл.

Албан тілі 2019 жылдың 15 қаңтарында Солтүстік Македонияның ресми тіліне айналды.[41]

Америка[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Америка Құрама Штаттарында, Аргентинада, Чилиде, Уругвайда және Канадада албан тілінде сөйлейтіндердің саны көп. Америка Құрама Штаттарына келген алғашқы этникалық албандардың кейбірі Арберешелер болды. Арберешенің өзіндік ерек сезімі күшті және олар Арбереш деп аталатын тоск албан тілінің архаикалық диалектісінде сөйлейтіндігімен бірқилы.

Америка Құрама Штаттарында және Канадада шамамен 250 000 адам албан тілінде сөйлейді. Албан тілі негізінен АҚШ-тың шығыс жағалауында, Нью-Йорк, Бостон, Чикаго, Филадельфия және Детройт сияқты қалаларда, сондай-ақ Нью-Джерси, Огайо және Коннектикут штаттарының кейбір бөліктерінде сөйлейді.

Аргентинада 40 мыңға жуық албан тілінде сөйлейтіндер бар, олардың көбісі Буэнос-Айресте тұрады. [citation needed]

Азия және Африка[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Түркияда шамамен 1,3 миллион албан текті азамат тұрады, олардың 500 мыңнан астамы өздерінің ата-тегін, тілін және мәдениетін мойындайды. Дегенмен, басқа да деректерге сүйенсек Түркиядағы албан текті адамдардың саны 5 миллионға дейін жетеді. Дегенмен, бұл халықтың басым көпшілігі ассимиляцияланып кеткен және қазіргі таңда албан тілін еркін меңгермейді, бірақ белсенді албан қауымы бүгінгі күнге дейін Ыстанбұлда өзінің ерекшелігін сақтайды.

Сонымен қатар Мысыр да өз мемлекетінде 18 000-ға жуық албандардың, негізінен тоск диалектісінде сөйлейтіндердің барын мойындайды.[42] Олардың көпшілігі өзін Мысыр мен Суданның Хедиві деп жариялаған Уәли атанған албан Мұхаммед Әли Мысырлық жаңа шеріктің ұрпақтары. Ол құрған әулетпен қоса, ескі Мысыр мен Судан ақсүйектерінің орасан бөлігі албан текті болды. Осыған қоса, жер жүзінде бұдан да ескі диаспоралық қауымдастықтар бар.

Океания[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Албан тілінде Аустралия мен Жаңа Зеландияда тұратын албан диаспора қауымдастығы да сөйлейді.

Диалектілер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Албан тілінің диалектілері.

Үлгі:Tree list

Үлгі:Tree list/end

Албан тілінде екі түрлі диалект бар: оңтүстігінде Тоск, ал солтүстігінде Гег.[43] Стандартты албан тілі тоск диалектісінде негізделген. Шкумбин өзені - екі диалект арасындағы нақ бөлу сызығы.[44]

Гег төрт субдиалектіге бөлінеді: Солтүстік-Батыс Гег, Солтүстік-Шығыс Гег, Орталық Гег және Оңтүстік Гег. Ол негізінен Албанияның солтүстігінде, Косовода,бүкіл Черногория мен Солтүстік Македонияның солтүстік-батысында сөйлейді. Өте ересен диалекттің бірі - Жоғарғы Река диалектісі, бірақ ол Орталық Гег ретінде жіктеледі. Хорватияда Арбанаси, диаспора диалектісі бар.

Тоск бес субдиалектіге бөлінген, соның ішінде Солтүстік Тоск (сөйлеушілер саны қыруар), Лаберишт, Чам, Арванитика және Арбереш. Тоск тілі Албанияның оңтүстігінде, Солтүстік Македонияның оңтүстік-батысында және Грекияның солтүстігі мен оңтүстігінде сөйлейді. Чам диалектісін Грекияның солтүстік-батысында қолданады,[45] ал Арванитика диалектісінде Грекияның оңтүстігіндегі арваниттер сөйлейді. Сонымен қатар, Арбереш диалектісінде Италияның оңтүстік-шығысында, Сицилия мен Калабрия аймақтарын қоныстанған шағын қауымдастықтарда Арбереше халқы сөйлейді, олар 15-16 ғасырда келген мигранттардың ұрпақтары.[46]

Орфография[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Албан пернетақтасының орналасуы .

Албан тілі 15 ғасырдың ерте жазбаларынан бастап түрлі емледе жазылған. Албан тілінің орфографиясының тарихы албан жазушыларының мәдени бағытымен және олардың кей шет тілдерін білуімен тығыз байланысты.[47] Алғашқы албан жазбалары Гег аймағынан келген, итальян немесе грек тілдерінің емлесінде негізделген. Бастапқыда Тоск диалектісі грек әліпбиімен, ал Гег диалектісі латын емлесінде жазылған. Екі диалект те араб жазуыныңОсманлы түрік нұсқасында, кириллицада және кейбір жергілікті әліпбилерде жазылған (Эльбасан, Виткуки, Тодхри, Весо Бей, Ян Веллара және т.б.). Нақтырақ айтсақ, Албанияның солтүстігінде католик шіркеуінің ықпалынан жазушылар латын әріптерімен жазды, Албанияның оңтүстігінде грек православ шіркеуінің ықпалынан грек әріптерін пайдаланды, Албанияның қалған азаматтары ислам діні ықпалынан араб әріптерін қолданды. 1750–1850 жылдарда түпнұсқа албан әліпбиін жасау әрекеттері болды. Бұл әрекеттер Призрен лигасынан кейін күшейіп, 1908 жылы 14-22 Қараша аралығында Манастирде (қазіргі Битола) албан зиялылары өткізген Манастир конгресімен аяқталды. Конгресте зиялылар қай әліпбиді қолдану керектігін және стандартталған емле қандай болатынын шешті. Осылай қазіргі албан әдеби тілі қалыптасты. Албан емлесі ⟨ë⟩, ⟨c⟩ әріптері қосылған латын әліпбиінен тұрады, соған қатар тілде қосымша он диграф бар: dh, th, xh, gj, nj, ng, ll, rr, zh және sh.

Роберт Элсидің айтуынша:[48]

1750-1850 жылдар аралығындағы Албанияда таңғаларлық орфографиялық әртүрлілік орын алды. Бұл кезеңде албан тілі кем дегенде он түрлі емледе жазылды –, әрине, еуропалық тілдер үшін жазба. ... бұл ескі балқан тілі жазылған әртүрлі формалар, ең алғашқы құжаттардан ХХ ғасырдың басына дейін... латын, грек, араб тілдерінің бейімделулерінен тұрады, ал кириллица әліпбиі және (одан да қызықты) жергілікті ойлап тапқан бірқатар жазу жүйелері. Соңғы алфавиттердің көпшілігі қазір ұмытылды және тіпті албандардың өздеріне де белгісіз.

Классификация[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Чанг және т.б. жазған "Үнді-еуропалық тілдердің ата-бабаларымен шектелген филогенетикалық талдауына" негізделген үнді-еуропалық тіл тұқымдас ағашындағы албан тілі. (2015 жылдың қаңтары).

Албан тілі үнді-еуропалық тілдер семьясының он бір негізгі тармағының бірін құрайды, оның ішінде ол тәуелсіз позицияны алады. 1854 жылы филолог Франц Бопп албан тілінің үндіеуропалық тіл екенін көрсетті. Албан тілін бұрын бірнеше үндіеуропалық лингвистер герман және балто-славян тілдерімен салыстырған, олардың барлығы албан тілімен бірқатар изоглосстарды бөліседі. Басқа лингвистер албан тілін латын, грек және армян тілдерімен байланыстырса, герман және балто-славян тілдерін үнді-еуропалық тілдің басқа саласына орналастырды. Қазіргі ғылыми зерттеулерде албан тілінің грек және армян тілдерімен тығыз байланысты екендігі туралы деректер бар, ал оның сатем тілі екендігі маңызды емес.

Үлгі:CladogramMessapic албан тіліне ең жақын тіл болып саналады, ол Illyric in Hyllested & Joseph (2022) деп аталатын ортақ тармаққа топтастырылған. Hyllested & Joseph (2022) соңғы библиографиямен келісе отырып, грек-фригия тілін албан-мессап тіліне ең жақын IE тармағы ретінде анықтайды. Бұл екі тармақ армян тілімен жиі "Балқан IE" – деп аталатын аймақтық топтастыруды құрайды. "Балқан үнді-еуропалық" континуумының гипотезасы біздің дәуірімізге дейінгі 2000 жылға дейін Балқандағы бірнеше үндіеуропалық диалектілердің тарихқа дейінгі қатар өмір сүруінің ортақ кезеңін болжайды. Бұл топқа албан, ежелгі грек, армян, фригия, македон, фракия немесе иллирия сияқты фрагменттік расталған тілдер және Италияның оңтүстігіндегі салыстырмалы түрде жақсы расталған мессапик тілдері жатады. Бұл топтың ортақ белгілері фонологиялық, морфологиялық және лексикалық деңгейлерде пайда болады, бұл әртүрлі тілдердің байланысынан туындауы мүмкін. Бұл лингвистикалық топтың ұғымы қола дәуірінің тілдік лигасының бір түрі (белгілі бір аймақтық-лингвистикалық құбылыс) ретінде түсіндіріледі, бірақ ол бір-бірімен туысқан тілдерден де тұрды. Мүмкін сценарий ретінде албан, грек және армян тілдерінен тұратын PIE-ден кейінгі жалпы престаж қарастырылады. Осы тұрғыдан алғанда, грек және армян тілдері арасындағы ықтимал ортақ жаңалықтардың көп болуына байланысты, кем дегенде, алдын ала болжам бойынша, албан тілі тармақталған алғашқы балқандық IE тілі болды деп болжауға болады. Бұл бөлу және келесілер уақыт бойынша өте жақын болды, бұл ортақ инновациялар үшін тар уақыт шеңберіне ғана мүмкіндік берді.

Албан тілі Балқан спрахбундының негізгі тілдерінің бірі болып табылады.

Glottolog және Ethnologue төрт албан тілін таниды. Олар келесідей жіктеледі:  Үлгі:Tree list

  • Үнді-еуропалық
    • Палео-Балкан
      • албан
        • албан-тоск
          • Арбуреше
          • Арванитика
          • Солтүстік Тоск
        • Гег

Үлгі:Tree list/end

  1. ↑ Rusakov 2017, p. 552.
  2. ↑ Handbook of Comparative and Historical Indo-European Linguistics — Walter de Gruyter, 2018. — P. 1800. — ISBN 9783110542431.
  3. ↑ "Language and alphabet Article 13". Constitution of Montenegro. WIPO. 19 October 2007. Serbian, Bosnian, Albanian and Croatian shall also be in the official use.
  4. ↑ Franceschini 2014, pp. 533–534
  5. ↑ "Application of the Charter in Serbia" (PDF). European Charter for Regional or Minority Languages. 11 June 2013. pp. 4–5, 9.
  6. ↑ Franceschini, Rita (2014). "Italy and the Italian-Speaking Regions". In Fäcke, Christiane (ed.). Manual of Language Acquisition. Walter de Gruyter GmbH. p. 546. ISBN 9783110394146.
  7. ↑ "Reservations and Declarations for Treaty No.148 – European Charter for Regional or Minority Languages". Council of Europe. Archived from the original on 8 December 2015. Retrieved 3 December 2015.
  8. ↑ Coretta, Stefano; Riverin-Coutlée, Josiane; Kapia, Enkeleida; Nichols, Stephen (2022). "Northern Tosk Albanian". Journal of the International Phonetic Association. 53 (3). Illustration of the IPA: 1–23. doi:10.1017/S0025100322000044. hdl:20.500.11820/ebce2ea3-f955-4fa5-9178-e1626fbae15f.
  9. ↑ Үлгі:Harvnb; Үлгі:Harvnb; Үлгі:Harvnb; Үлгі:Harvnb; Үлгі:Harvnb
  10. ↑ Handbook of Comparative and Historical Indo-European Linguistics — Walter de Gruyter, 2018. — P. 1800. — ISBN 9783110542431.
  11. ↑ Fatjona Mejdini Albania Aims to Register its Huge Diaspora. Balkan Insight (3 May 2013).
  12. ↑ a b c Rusakov, 2017, p. 552
  13. ↑ Handbook of Comparative and Historical Indo-European Linguistics — Walter de Gruyter, 2018. — P. 1800. — ISBN 9783110542431.
  14. ↑ "The genetic history of the Southern Arc: A bridge between West Asia and Europe". Science 377 (6609): eabm4247. 26 August 2022. doi:10.1126/science.abm4247. PMID 36007055. 
  15. ↑ Coretta, Stefano (16 August 2022). "Northern Tosk Albanian". Journal of the International Phonetic Association 53 (3): 1122–1144. doi:10.1017/S0025100322000044. https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-the-international-phonetic-association/article/northern-tosk-albanian/D27484BD90369B3BC0FBA9479074ED88. "Though the origin of the language has been debated, the prevailing opinion in the literature is that it is a descendant of Illyrian (Hetzer 1995).". 
  16. ↑ Mallory, Adams
  17. ↑ a b Friedman, 2020
  18. ↑ Matzinger, 2018
  19. ↑ a b Ismajli, 2015
  20. ↑ a b Hamp, Adams
  21. ↑ a b Trumper, 2018
  22. ↑ Hyllested, Joseph
  23. ↑ Matasović, 2019
  24. ↑ {{{тақырыбы}}}. — P. 9, 11. — ISBN 978-1-884964-98-5.
  25. ↑ Rusakov, 2017
  26. ↑ See also Hamp 1963 The isogloss is clear in all dialects I have studied, which embrace nearly all types possible. It must be relatively old, that is, dating back into the post-Roman first millennium. As a guess, it seems possible that this isogloss reflects a spread of the speech area, after the settlement of the Albanians in roughly their present location, so that the speech area straddled the Jireček Line.
  27. ↑ Euromosaic project L'arvanite/albanais en Grèce  (фран.). Brussels: European Commission (2006).
  28. ↑ Albanians in Italy.
  29. ↑ Robert Elsie. The Albanian Language (25 November 1972).
  30. ↑ Dedvukaj, Lindon; Ndoci, Rexhina (2023). "Linguistic variation within the Northwestern Gheg Albanian dialect". Proceedings of the Linguistic Society of America (Linguistic Society of America) 8 (1). doi:10.3765/plsa.v8i1.5501. 
  31. ↑ Dedvukaj, Lindon; Gehringer, Patrick (2023). "Morphological and phonological origins of Albanian nasals and its parallels with other laws". Proceedings of the Linguistic Society of America (Linguistic Society of America) 8 (1). doi:10.3765/plsa.v8i1.5508. 
  32. ↑ Үлгі:Harvnb.
  33. ↑ Mai, Nicola. "The Albanian diaspora-in-the-making: media, migration and social exclusion." Journal of Ethnic and Migration Studies 31, no. 3 (2005): 543–561.
  34. ↑ de Rapper, Gilles. "Albanians facing the Ottoman past: the case of the Albanian diaspora in Turkey." (2005).
  35. ↑ Gkaintartzi, Anastasia, Aspasia Chatzidaki, and Roula Tsokalidou. "Albanian parents and the Greek educational context: Who is willing to fight for the home language?." International Multilingual Research Journal 8, no. 4 (2014): 291–308.
  36. ↑ Handbook of Comparative and Historical Indo-European Linguistics — Walter de Gruyter, 2018. — P. 1800. — ISBN 9783110542431.
  37. ↑ Constitution of the Republic of Kosovo (with amendments I-XXVI). — «Article 5 [Languages] 1. The official languages in the Republic of Kosovo are Albanian and Serbian. ...»
  38. ↑ Complex Pattern Mining: New Challenges, Methods and Applications — Springer Nature. — P. 89. — ISBN 978-3-030-36617-9.
  39. ↑ Euromosaic project L'arvanite/albanais en Grèce  (фран.). Brussels: European Commission (2006).
  40. ↑ Linguistic diversity among foreign citizens in Italy. Statistics of Italy (25 July 2014).
  41. ↑ Macedonia's Albanian-Language Bill Becomes Law (15 January 2019).
  42. ↑ Saunders Robert A. Ethnopolitics in Cyberspace: The Internet, Minority Nationalism, and the Web of Identity — Lanham: Lexington Books, 2011. — P. 98. — ISBN 9780739141946.
  43. ↑ Gjinari, Jorgji. Dialektologjia shqiptare
  44. ↑ The river Shkumbin in central Albania historically forms the boundary between those two dialects, with the population on the north speaking varieties of Geg and the population on the south varieties of Tosk. (page 23) Concise Encyclopedia of Languages of the World By Keith Brown, Sarah Ogilvie Contributor Keith Brown, Sarah Ogilvie Edition: illustrated Published by Elsevier, 2008 Үлгі:ISBN, Үлгі:ISBN
  45. ↑ Үлгі:Cite thesis
  46. ↑ The Italo-Albanian villages of southern Italy Issue 25 of Foreign field research program, report, National Research Council (U.S.) Division of Earth Sciences Volume 1149 of Publication (National Research Council (U.S.)) Foreign field research program, sponsored by Office of Naval research, report; no.25 Issue 25 of Report, National Research Council (U.S.). Division of Earth Sciences Volume 1149 of (National Academy of Sciences. National Research Council. Publication) Author George Nicholas Nasse Publisher National Academy of Sciences-National Research Council, 1964 page 24-25 link
  47. ↑ Lloshi, 2008, p. 12
  48. ↑ Elsie, Robert. (2017). Albanian Alphabets: Borrowed and Invented. London, UK: CreateSpace Independent Publishing Platform. Үлгі:ISBN.
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Албан_тілі&oldid=3320832» бетінен алынған