Дмитрий Николаевич Бальтерманц
| Дмитрий Николаевич Бальтерманц | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері |
Варшава, Ресей империясы |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері |
Мәскеу, Ресей |
| Азаматтығы |
КСРО |
| Қызметі |
фотограф, журналист |
| Марапаттары мен сыйлықтары |
Отан соғысы ордені |
| Басқалары |
Мәскеу мемлекеттік университеті |
Дмитрий Николаевич Бальтерманц (13 мамыр 1912 — 11 маусым 1990) — кеңестік фотокорреспондент, Ұлы Отан соғысы жылдарында «Известия» және «На разгром врага» атты газеттердің әскери тілшісі.
Биография[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Жас шағы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Патшалық армияның офицері Григорий Столовицкийдің отбасында, Варшава қаласында 13 мамыр 1912 жылы өмірге келді. Дмитрий 3 жасқа толғанда, ата-анасы ажырасып, анасы адвокат Николай Бальтерманцқа тұрмысқа шықты. Анасы бірнеше шет тілдерде тіл табыса алды.
Бірінші дүниежүзілік соғыс басталғандықтан, 1915 жылы Мәскеуге көшті. Бірақ, екі жылдан кейін, 1917 жылы Ресейде революция басталып, бай әлеуметтік топтардың кедейе түсуіне әкелді. Қазан төңкерісінен кейін Бальтемеранцтардың үйіне адамдарды көшіртіп, отбасыға тек бір бөлме қалдырды, Дмитрий ода өмір бойы сүрді.
Өгей әкесі қайтыс болған соң, анасы шетелдік көркем әдебиет баспасына жүргізуші жұмысына орналасты. Он төрт жастағы Дмитрий еңбек қызметін бастады. Түрлі салаларда жұмыс істегенімен, оған ең ұнағаны - фотосурет болды. Бірнеше жылда танымал фотосуретшілердің ассистенті болып, «Известия» баспада көрме-сөрелерін безендіруге көмектесіп, баспаханада теруші, киномеханик, архитектор көмекшісі ретінде жұмыс істеді.
Шығармашылық жолының басталуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Мәскеу мемлекеттік университетінде механико-математикалық факультетті 1939 жылы аяқтап, капитан атағында Жоғарғы әскери академияға математика мұғалімі мамандығына қабылданды. «Известия» газетінің тапсырысымен Жұмысшы-шаруа қызыл әскерінің Батыс Украинаға кіруін түсіріп алды. Бұның нәтижесінде штатқа қосылып, кәсіби фотожурналистке айналды. Оның қызы, Татьяна Бальтерманц айтуынша, ғылыми академиялық мансап мүмкіндіктерінен женіл бас тартып : «Ойлануы көп уақытқа созылған жоқ—жаны фотосуретпен уланған болатын, қалғаны тек фотоаппаратты қолына алу еді».
Ұлы Отан соғысы (1941—1945)[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ұлы Отан соғысы басталуымен, Дмитрий Бальтерманц майданға «Известия» газетінің фотокорреспонденті ретінде жіберілді. Газеттің беттерінде оның Мәскеу түбегіндегі танктарға қарсы бекіністер салуына, қорғанысқа, Қырымдағы соғыс ісіне, Сталинградтағы шайқасқа қатысты репортаждары жарық көрді.
1942 жылы «Известия» газетімен байланысы үзілген. Ол оның айып батальонына жіберілуіне себеп болды.
1943 жылы 4 қаңтарда аяғын ауыр жаралаған, бірақ ампутацияны жасамауға мүмкіндік туды. Госпитальдарда 1944 жылға дейін емделіп, «На разгром врага» газетінің фотокорреспонденті ретінде қайтадан майданға аттанды.
Соғыстан кейнгі жылдар[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Айып ботольонында жұмыс істеуі, космополитизмге қарсы күрес жүргізілген уақытта шығу тегі еврей болуы фотографқа жұмыс табуға кедергі болды. «Огонек » газетінің басты редакторы - Алексей Сурков оны жұмысқа қабылдады. 1965 жылдан бастап, журналдың фотобөлімін басқарып,сол жерде өмірінің соңына дейін қызмет атқарды.
1950-1960 жылдары шығармашылығы аса танымал болды. Осы кезде сурет әуесқойлары көптеген шығарылмаған соғыс фотосуреттерін көріп, түсіріліп алынған ерліктерді, өлімдерді, соғыстың қиышылықтарын, мұңын жеткізгенін жоғары бағалады. Дмитрий Бальтерманц шетелде де әйгілі бола бастаған. Жеке көрмелері Лондонда(1964) және Нью-Йоркта(1965) орын алып, оның дүниежүзінде атын шығаруға түрткі болды.
1977 жылы Планета баспасы Дмитрий Бальтерманцтың таңдамалы 100 фотосуреті 20000 дана таралымымен альбомын шығарды.
Жеке көрмелері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1975 - «Дмитрий Бальтерманц. Люди и События». Мәскеу.
2004 - «Dmitri Baltermants. Images of The Soviet Union». Hatton Gallery, Colorado State University. Fort Collins. USA.
2005 - «Дмитрий Бальтерманц». Мәскеу фотосурет үйі.
2012 - «РЕТРОСПЕКТИВА». Мультимедиа Арт Музейі, Мәскеу.
Сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Сайт, посвященный биографии, творчеству и наследию фотографа
- Жизнь и творчество
- Новая газета о творчестве Дмитрия Бальтерманца Мұрағатталған 29 қыркүйектің 2007 жылы.
- Советская история в фотографиях легендарного Дмитрия Бальтерманца
- Жизнь с огоньком Мұрағатталған 9 мамырдың 2019 жылы.
- Дмитрий Бальтерманц - Жизнь и творчество