Еңбекші ауылдық округі (Атырау облысы)
| Қазақстан ауылдық округі | |
| Еңбекші ауылдық округі | |
| Облысы | |
|---|---|
| Ауданы | |
| Құрылған уақыты |
1977 |
| Округ орталығы | |
| Енеді |
4 ауыл |
| Тұрғыны (2021) |
▲3765 |
| Әкімі |
Жасқайрат Идаятұлы Хамзин |
| Округ әкімдігінің мекенжайы |
Жұмекен ауылы, Өмірбаев көшесі, №1А |
| Уақыт белдеуі | |
| Автомобиль коды |
06 |
| Телефон коды |
+771233 |
| Пошта индексі |
060405 |
Басқа мағыналар үшін Еңбекші ауылдық округі деген бетті қараңыз.Еңбекші ауылдық округі — Атырау облысы, Құрманғазы ауданындағы әкімшілік бірлік.
Әкімшілік құрамы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Құрамына Жұмекен, Дәулеткерей, Қадырка, Қошалақ ауылдары кіреді. Орталығы – Жұмекен ауылы[1].
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Алғаш құралған Еңбекші ұжымшары, «Карл Маркс» колхозы, «Жаңатұрмыс» ұжымшары, «Калинин» атындағы кеңшарларды құрады. Қазақ ССР Министрлер Советінің 15 қазан 1976 жылғы №471-ші қаулысы бойынша жаңадан «ХХV Партсъезд» атындағы кеңшар құрылды. Еңбекші селолық кеңесі 1977 жылы өмірге келді. 1996 жылы ұжымдық ауыл шаруашылық мекемесі негізінде «Ақжонас» өндірістік кооперативі болып құрылды.
Халқы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
2021 жылғы санақ қорытындысы бойынша 3765 адамды (1901 ер адам және 1864 әйел адам) құрады.[2]
| Елді мекен | Бұрынғы атауы | Халқы, адам (1989) |
Халқы, адам (1999) |
Халқы, адам (2009) |
Халқы, адам (2021) |
|---|---|---|---|---|---|
| Жұмекен | Еңбекші | 1292 | 1414 | 1930 | |
| Дәулеткерей | Кобяково | 400 | 500 | 634 | 811 |
| Қадырка | - | 526 | 452 | 872 | |
| Қошалақ | - | 199 | 339 | 329 | 152 |
| Ескі Әуежай[3] | - | 366 |
Сипаттамасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Елді мекендері: Жұмекен, Дәулеткерей, Кадырка, Қошалақ ауылдары
Өзендері: Сұрхан өзені, Қадыр өзені
Көлдері: Өлеңді, Зая, Байпақ, Никитин
Ескі елді мекендері: Өлеңді, Әлсейт, Подхоз, Көнеу, Ескі Еңбекші, Қаражар, Дүйсебай, Кобяков, Жәңгір, Жаңа ауыл, Қошалақ
Инфрақұрылымы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қошалақ елді мекенінде К.Маркс атындағы бастауыш мектебі, Қошалақ бастауыш мектептері болды.
«Ақтолқын» бала бақшасы жұмыс жасайды.
Жұмекен дәрігерлік амбулаториясы осы жерде алғаш 1957 жылы фельдшерлік пункт болып ашылған, 1978 жылы фельдшерлік акушерлік пункт болып қайта құрылады. 1985 жылы селолық дәрігерлік амбулатория - болып өзгертіледі.
Еңбекші селолық клубы 1977 жылы құрылған, 2004 жылы күрделі жөндеуден өткен.
Еңбекші пошта байланыс бөлімшесі 1977 жылы құрылған.
М.Ғилаев атындағы Кұрманғазы аудандық туберкулез ауруханасы Дәулеткерей ауылынан салынып 2005 жылы пайдалануға берілді. Облыстық өкпе аурулар санаториясы болып 2018 жылы қайта қүрылды.
Еңбекші ауылдық округінде жеке кәсіпкерлер 25 адам, 50 шаруа қожалықтары жұмыс жасайды. Шаруашылықта түйе -549 бас, жылқы - 2014 бас, қой-ешкі 10553 басты құрайды.[4]
Ауылдық округтің жер-су атаулары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ақжонас таулары — Құрманғазы ауылынан (Ганюшкино) 130 шақырым қашықтықта орналасқан. Құмдауыт, адырлы биік шоқылары тау жынысты болып келеді.
Аққожа шағылы — Соңғы жылдары қарабұдыр төбешікке айналды. «Ақ қожа шағылы» құмнан арал өңіріне көшкен, не сапар шеккен адамдардың алыстан көрініп бағыт сілтер белгісіндей болған. Ықтасыны мол, қалың қияқты жерді жүргіншілер паналап дамылдаған. Ол жердің Аққожа аталуының деректері XIX ғасырда 1809 жылы Қарауылқожа Бабажанов бастап Жайықтан өткен 13 шаңырақ қожалар бастамада Мыңтөбеде қоныстанып, 1836-1838 жылдардағы шаруалар көтерілісі кезінде ығыстап осы жерге тұрақтаған. Олар елді имандылыққа тәрбиелеп, жер асты мешіт тұрғызып оқытып ислам дінін насихаттаған. Жастарды оқытуға мешіт-медресе салып жақын орналасқан ауылдың балаларын бірорталыққа шалғайдағыларын үйлеріне барып дәріс берген. Сауаттарын ашып татарша деп аталған араб таңбаларында жазуға үйреткен. Ел оларды сыйлап Ақ қожалар деп атаған. Кейіннен сол жер «Аққожаға» атауын алған.
Алтай — Қошалаққа жақындағанда кездесетін жол бойындағы қоныс. Биік дөң қырат. Қошалақ тауы осы Алтайдан басталады.
Қорған — Қошалақ пен Ақжонас аралығындағы жер атауы. «Сүйінішбай қорғаны» деп аталып келген. Жатаған төбенің басында шегеннен салған қорғанның сұлбасы бар. Осы жерді жайлаған малшылар тұрақ орнынан ыдыс-аяқ, т.б.тұрмыстық заттардың табылатынын айтады.
Ауыз су — Қорғаннан Ақжонасқа қарай 4 шақырымдағы жер. Ұжымшар кезінде Қошалақтағы мектептен Ақжонастағы үйлеріне қайтқан балалар шөлдеп, қолмен қазып су ішкен. Содан «Ауызсу» деп аталып кеткен. Малшылардың айтысы жалпы бүл жердің суы тұщы, өте тайыздан шығады
Округ әкімдері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Еңбекші ауылдық округінің әкімі қызметінде әр жылдары Қуандық Қауысов, Алқам Сатимов, Қанат Ғаббасов, Ғайни Карина, Ғаділхан Қалиев, Руслан Әмірханов әкім болды.
Округтегі тарихи және мәдени ескерткіштер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Жұмекен Нәжімеденов ескерткіші
- Ұлы Отан соғысында қаза тапқан жерлестерге қойылған обелискі
- Қаделі Ысқақова тұрған үйдегі мемориалдық тақта
- Құрманғазы Сағырбайұлының тұрған жеріне ескерткіші
- Қадірбек Өмірбаев тұрған үйдегі мемориалдық тақта
- Жауынгер интернационалист Б.Бегалиев тұрған үйдегі орнатылған мемориалдық тақта[5]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ "Қазақ энциклопедиясы", X том
- ↑ 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары
- ↑ Кейін Ганюшкин а/о-не берілген
- ↑ Киелі мекен, қасиетті өлке -Құрманғазы. Ағатай баспасы, Атырау-1920 ж. ISBN 978-601-7861-86-5
- ↑ Құрманғазы ауданы. Шежіре. - Алматы: "Арыс" баспасы, 2008. ISBN 9965-17-535-7
| ||||||