Жоңғар түбегі
| Жоңғар түбегі укр. Чонгар, Чонгарський півострів | |
 | |
| Ең биік нүктесі | 19,9 м |
| Орналасуы | |
|---|---|
| 46°03′40″ с. е. 34°31′33″ ш. б. / 46.06111° с. е. 34.52583° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 46°03′40″ с. е. 34°31′33″ ш. б. / 46.06111° с. е. 34.52583° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Акватория | Сываш |
| Ел |  Украина |
| Аймақ | Херсон облысы |
| Аудан | Жіңішке ауданы |
Жоңғар түбегі (укр. Чонгар, Чонгарський півострів) — Азов теңізінің Сываш шығанағының солтүстік бөлігіндегі түбек. Әкімшілік жағынан Херсон облысының Жіңішке ауданына жатады. Оған Қырым жағынан және Жоңғар бұғазынан жақындап келе жатқан Түп Жанкөй түбегімен бірге Сывашты екі бөлікке бөледі: батыс және шығыс. Жоңғар Қырым түбегімен көптеген көпірлер мен бөгеттер арқылы жалғасады.
Географиясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Түбек Новоалексеевканың оңтүстік-батысында орналасқан Сываш шығанағына шығып жатыр. Оңтүстіктен солтүстікке қарай созыла, жырымдалған контурлары бар. Түп Жанкөй түбегінен Жоңғар бұғазы арқылы бөлінген. Ең жоғары биіктігі 19,9 м (Черниговка ауылының оңтүстігінде). Түбектің жағалау сызығының деңгейі теңіз деңгейінен -0,4 м төмен. Жағалаулары кей жерлерде биіктігі 11 м болатын жарлауытты жағажайлары бар, ал кей жерлерде жоқ (абразиялық клифтер) және жайпақ жағалар (кейбір жерлері саяз). Өзендері жоқ. Іргелес сортаңдары бар шағын көлдер (Соколовское, атаусыз) бар. Шұңқырлар мен төбелер бар. Өсімдік жамылғысы орман белдеулерімен көрсетілген. Батысында Күйіктік аралынан тар бұғаз, ал оңтүстігінде Верблюдка аралынан саяз жерлермен бөлінген.
Түбекте Атаман, Николаевка, Новый Труд, Поповка, Сываш, Черниговка, Жоңғар, Зализничное ауылдары орналасқан. Түбектің оңтүстігінде украиналық «Жоңғар» БӨП орналасқан.
Түбекті Жоңғар мен Жанкөйді байланыстыратын Е-105/М-18 автожолы және Новоалексеевка-Жанкөй теміржол желісі (солтүстіктен оңтүстікке қарай Салково және Жембұлақ станциялары, 1328 км және 1334 км платформалар, Жоңғар және Сываш станциялары) кесіп өтеді.
Әскери маңызы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Жоңғар түбегі Ор мойнағы мен Арабат белімен бірге Қырым түбегін материкпен байланыстыратын жер. Бұрын бұл оған үлкен стратегиялық мән беретін. Осылайша, Азамат және Ұлы Отан соғыстары кезінде Жоңғар өңірінде ірі шайқастар болды[1][2]. Атап айтқанда, 1919-1920 жылдары генерал Врангелдің әскерлері француз инженерлерінің қатысуымен Қырымның Жоңғар Түп Жанкөй мен Тоғанаш түбегіне іргелес жатқан жеріне Жоңғар бекіністерін салды.
Ссылки[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Жоңғар түбегі.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 14 қаңтар 2020.
- Жоңғар — Қырымға апаратын есікше.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 14 қаңтар 2020.
- Жоңғар ауылының картасы.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 14 қаңтар 2020.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ М.В.Фрунзенің Ор мен Жоңғарға шабуыл жасау кезеңіне қатысты негізгі нұсқаулар мен жеделхаттар. (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 14 қаңтар 2020.
- ↑ Қырым түбегін қорғау (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 14 қаңтар 2020.