Талқас
| Талқас башқ. Талҡаҫ | |
 | |
| Морфометрия | |
|---|---|
| Өлшемі | 3,9 × 1 км |
| Ауданы | 3,9 км² |
| Тереңдігі | 12 м |
| Орташа тереңдігі | 4,5 м |
| Гидрология | |
| Судың мөлдірлігі | 20 м |
| Шығатын өзен | Шугур |
| Орналасуы | |
| 52°50′13″ с. е. 58°15′14″ ш. б. / 52.8369° с. е. 58.2539° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 52°50′13″ с. е. 58°15′14″ ш. б. / 52.8369° с. е. 58.2539° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Ел |  Ресей |
| Аймақ | Башқұртстан |
| Аудан | Баймақ ауданы |
 Талқас Ортаққорда | |
Талқас (башқ. Талҡаҫ, орыс. Талкас) — Орал тауларының шығыс беткейіндегі көл. Башқұртстанның Баймақ ауданының аумағында орналасқан.
Географиясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Көл тұщы, тектоникалық текті, алабы тар тау аралық ойысты алып жатыр. Ирендік жотасының батыс беткейінде, Төбе ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 4 шақырым жерде орналасқан. Оңтүстік жағалауында Исен ауылы орналасқан. Солтүстік және оңтүстік жағалаулары жайпақ, кей жерлері батпақты, батысы мен шығысы — тік келеді. Шығыс жағалауы көбіне жартасты, қандыағаш, қайың, сағызқарағай ормандарымен жабылған, батыс жағалауы да бұрын орманды болған, бірақ ағаштардың кесілгендіктен бірте-бірте селдір қайың орманына айналды. Таналықтың бір саласы Шугур өзеніне құятын маусымдық ағысы бар. 1978 жылы Талқас көлі табиғат ескерткіші болып жарияланды[1].
Биоресурсы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Көлде шаян, оңғақ, ақ сақа, шортан, балпанбалық, алабұға, сары шабақ (оны басқаша торта балық дейді) бар. Жағалауды жағалай ұшқан қаражемсаулы маймаққаз мен тұрпан ұялайды. Шығыс жағалауға жақын жерде 8-10 метр тереңдікте сазды емдеуде қолданылатын шірік тұнба, түптік шөгінділері жатыр.
Рекреациялық ресурстары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Суының ерекше тазалығы мен көркем ландшафтының арқасында көл Оңтүстік Оралдағы ең танымал демалыс орындарының бірі болып табылады (көбінесе «Жайық інжу-маржаны» деп аталады[2]). «Талқас» шипажайы (1931 жылы салынған) су жағасынан 300 метр жерде орналасқан[3].
Әдебиет[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Ахметшин Б. Легенды и были озера Талкас / Б. Ахметшин // Бельск. просторы. — 2001. — № 11. — С. 131—138.
- Савченко Т. На берегах башкирского Байкала / Т. Савченко // Респ. Башкортостан. — 2004. — 1 июля.
Сілтеме[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- По тропам Южного Урала. Фотогалерея озера Талкас (орыс.). Басты дереккөзінен мұрағатталған 20 тамыз 2009.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 желтоқсан 2019.
- Справочная статья. Озеро Талкас. (орыс.). Басты дереккөзінен мұрағатталған 17 маусым 2019.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 желтоқсан 2019.
- Виртуальный тур по озеру Талкас (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 желтоқсан 2019.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Красная книга Башкирской АССР. Уфа, 1987. Басты дереккөзінен мұрағатталған 10 қараша 2013.(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Талкас — жемчужина Урала (орыс.). Басты дереккөзінен мұрағатталған 14 наурыз 2017.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 желтоқсан 2019.
- ↑ Санаторий «Талкас».(қолжетпейтін сілтеме)