Әли Фатхи Оқиар
Әли Фатхи Оқиар түр. Ali Fethi Okyar | |
![]() | |
Өмірбаяны | |
---|---|
Азаматтығы | ![]() ![]() |
Діні | ислам |
Дүниеге келуі | 29 сәуір 1880 Прилеп, Манастир уәлаяты[1], Осман империясы |
Қайтыс болуы | 7 мамыр 1943 (63 жас) Ыстамбұл, Түркия |
Әскер түрі | подполковник |
өңдеу ![]() |
Әли Фатхи Оқиар[2] (түр. Ali Fethi Okyar; 29 сәуір 1880, Прилеп, Манастир уәлаяты[1], Осман империясы — 7 мамыр 1943, Ыстамбұл, Түркия) — түрік мемлекеттік және саяси қайраткер, Осман империясының өмір сүрген соңғы оң жылдығының әскери офицері және дипломат. Екі рет Түркияның премьер-министрінің (1923; 1924—1925), және Ұлы халық мәжілісінің (парламенттің) төрағасы қызметтерін атқарған.
Өмірбаяны
[өңдеу | қайнарын өңдеу]1880 жылдың 29 сәуірінде Монастир уәлаятының (қазіргі Грекия және Сербия) Прилеп қаласында черкестер немесе албандар отбасында дүниеге келген.
1913 жылы Оқиар «Иттихат» (осман: إتحاد و ترقى, түр. İttihat ve Terakki) партиясы комитетінің Генералдық секретары болып сайланды[3]. Сол жылы Болгарияда елші болып тағайындалды.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7d/AliFethiOkyar.jpg)
1922 жылдың қазанында Түркияның ішкі істер министрі болып тағайындалды.
1923, 1924—1925 жылдары — Түркия премьер-министрі[4]. Онымен қатар Ұлттық қауіпсіздік министрі қызметін атқарған (1924—1925)[5].
Осы тағайындаулар арасында ол Ұлы Ұлттық мәжілісінің төрағасы болды (парламент).
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Ataturk_and_Fethi_Okyar.jpg/200px-Ataturk_and_Fethi_Okyar.jpg)
1925—1930 жылдары Түркияның Франциядағы елшісі. Ялова қаласында кездесу кезінде, Оқиар Ататүріктен көппартиялы жүйе құру үшін оппозициялық Либералдық республикалық партияны ұйымдастыруды сұрады[6]. Алайда, оппозициялық партияны исламисттер мен Ататүрік реформаларының қарсыластары қолдай бастаған кезде, партия заңсыз болып жарияланып жойылды.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/81/Fethi_Bey_Okyar.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9d/Fethi_Okyar.jpg)
1939—1941: Түркияның юстиция министрі[7].
Сондай-ақ
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ a b Қазіргі уақытта Грекия және Сербия аумағы.
- ↑ 1934 жылға дейін — Әли Фатхи-бей
- ↑ Members of the Meclis-i Mebusan, 1912. Msu.edu. Басты дереккөзінен мұрағатталған 23 шілде 2013.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 январь 2013 г.
- ↑ Кратка биография на Али Фетхи Окяр. Басты дереккөзінен мұрағатталған 30 мамыр 2015.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 26 сәуір 2015.
- ↑ Çay, 2009, p. 13
- ↑ Domestic and Foreign Policy During the Atatürk Period Мұрағатталған 28 наурыздың 2014 жылы.. Turkish Teachers Association of Victoria. Läst 27 mars 2014.
- ↑ Çay, 2009, p. 24
Әдебиет
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- W. F. Weiker, Political tutelage and decocracy in Turkey: the Free Party and its afternath, Leyde 1973.