Қасірет Белдеуі

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Қасірет Белдеуі, Ащылы өзек шебі – («Жаңа Есіл сызығы», «Горькая линия») - 18 ғасырдың 50-жылдары Тобыл мен Ертіс өзендерінің аралығында салынған Ресейдің әскери бекіністері. Қазақ жерін кесіп өтетін Орынбор, Қорған арқылы I Петрдің тұсында салынған Омбы (1716), Ямышев (1716), Семей (1718), Өскемен (1720) бекіністеріне ұласатын орыс мемлекетінің Оңтүстік шекарасында «Даланың мазасыз тағы көшпенділерінен» берік қорғаныс шебін жасау қажеттігін сылтау еткен Ресей Сенаты 1752 жылы 25 ақпанда Сібір корпусының командирі генерал-майор Киндрманның орыс- қазақ шекарасын «түзулеген» жобасын бекітті. Бұл жоба қазақ хандарымен келісілмей жасалды. Жаңа бекіністер жуйесінің құрылысы сол жылғы жаз айларында қауырт қарқынмен басталып, 1755 жылы негізінен аяқталды. Қазақтардың қарсылығына қарамастан орыс әкімшілігі Қазақстан аумағына 50-200 км ендеп кіріп, 86 қамал, редут, острог, пикет, т.б. атаулы әскери қамалдар мен бекіністер орнатты. Оларға көптеген зеңбіректерімен күшті гарнизондар орналастырылды. Бекіністер аралығын атты казактар бөлімшелері күзетті. Жаңа бекіністер шебі Орынбор мен Омбы арасындағы Ресей - Қазақстан шекарасын 2 есе қысқартты. Қасірет белдеуі қазақ даласына сұғына кірудің алғышартын жасап, қарашекпенділердің Солтүстік Қазақстанға кең көлемде қоныстануына жол ашты.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. А 31 Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет. ISBN 9965-893-73-Х