Үлкен Болдино
| Ресейдің Төменгі Новгород облысындағы ауыл | |||
| Үлкен Болдино | |||
| орыс. Большое Болдино | |||
 Үлкен Болдинодағы Пушкиндер отбасылық үйі | |||
| |||
| Әкімшілігі | |||
|---|---|---|---|
| Ел | |||
| Тарихы мен географиясы | |||
| Координаттары |
55°00′14″ с. е. 45°18′35″ ш. б. / 55.00389° с. е. 45.30972° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 55°00′14″ с. е. 45°18′35″ ш. б. / 55.00389° с. е. 45.30972° ш. б. (G) (O) (Я) | ||
| Алғашқы дерек | |||
| Бұрынғы атаулары |
Забортники (XVI ғасыр) | ||
| Орталығының биiктігі |
180-200 м | ||
| Сандық идентификаторлары | |||
| Телефон коды |
+7 83138 | ||
| Пошта индексі |
607940 | ||
Үлкен Болдино шекарасы
| |||
 Ортаққордағы санаты: Үлкен Болдино | |||
.png)
.svg)
Үлкен Болдино (орыс. Большое Болдино) — Нижний Новгород облысындағы ауыл, Үлкен Болдино ауыл кеңесі мен Үлкен Болдино ауданының әкімшілік орталығы. Үлкен Болдино және оған қарасты территориялар төрт ғасыр бойы Пушкиндер әулетіне тиеселі болған — Ресей империясының ежелгі дворян әулеті. Қазіргі кезде ауылдың тарихи бөлігі федеральдық мағынадағы мәдениет ескерткіштері болып табылады.
Географиясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Үлкен Болдино Кіші Новгородтан 170 км оңтүстік шығысқа қарай орналасқан. Кіші Новгородтың көлік жолынан ара қашықтығы — 205 км. Ауыл ну ормандық табиғи зонада орналасқан. Ауылдан бірнеше ондаған киллометр қашықтықта орналасқан Нижегород облысының ең биік шыңы бар (жоғарылығы 247 метр).
Климаты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Климаттық бөлінісі бойынша Нижегородск облысының Үлкен Болдиносы жылы, құрғақ, оң жағалаудың оңтүстік шығыс жағына қарай орналасқан. Климаты санаулы-континентальды, жыл мезгілдері жақсы бейнеленеді. Қысы суық және ұзақ, шамамен 6 ай бойы жалғасады. Көктем тез өтіп кетеді, шамамен 50—60 күн ішінде. Жазы құрғақ және жылы, кейде құрғақшылық орнайды, жаздың орташа жалғасушылығы 90—95 күн. Күзі шамамен екі ай бойы жалғасады— қыркүйек айынан бастап қарашаның басына дейін. Қыркүйекте тыныш, бұлтсыз ауа райы орнайды, оны «Қоңыр күз» деп атайды.
Жақын жердегі Лукоянов қаласында орналасқан метрологиялық станцияның ақпараттары бойынша Үлкен Болдинода орташа жылдық температура +3.2°C, маусым айының орташа температурасы +18.6°C, қаңтар айының орташа температурасы -12.2°C. Абсолютті максимум +38°C, абсолютті минимум -42°C. Топырақ қатуының орташа тереңдігі 81 см. Қар 23 қарашаға қарай жауады, 11 сәуірден бастап ериді. Суықсыз кезеңнің орташа жалғасушылығы 139 күн. Температураның түсуінің ортажылдық саны 501 мм.
Топырағы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Үлкен Болдино сұр ормандық және қара жерлік топырақты территориялардың арасында орналасқан. Ең көп таралғандардан сұр ормандық, қаражерлік, ағаштық-ағашастылық топырақтар кездеседі. Түйіршіктелген құрамы жағынан сазды топырақ, орташа-балшықты топырақ, ауыр-балшықты топырақтар кездеседі. Қарашірік құрамы 5,3%. Топырақтар әлсіз қышқыл, қышқылдығының көрсеткіші рН-5,7. Топырақтардың бонитеті 70,9 балл.
Флора және фаунасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ежелгі заманда үлкен Болдино территориясы мен оған қарасты аймақтарда ну ормандар болған: «Ескі Болдино ауылына дейінгі орман», «Кистенев маңында орман жайнайды: емендік, жөкелік, қайыңдық және көктеректік». XVII ғасырдағы өндіріс кезеңінде көптеген ормандар жер жүзінен жойылды; қазіргі кезде ормандар тек Үлкен Болдино ауданының оңтүстік аймақтарында, Мордовиямен шекарасында қалған. Ол жақтарда түрлі шөптер өсіп келеді: василькалар, ақ басты клеверлер, шалфейлер, тимофеевкалар, типчактар. Үлкен Болдино территориясы адамдарға толы болғандықтан ол жердің жануарлар әлемі де азайып кеткен. Жануарлардан қоян-орқоян, көртышқан, дала тышқаны; құстардан — сұр шіл, бөдене, бозторғай, көк қарға. Балықтардан мөңке балық, шабақ, шортан кездеседі.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
• ↑ Снежницкий А. Адрес-календарь Нижегородской Епархии на 1888 ж. — Нижний Новгород. — ISBN 1888_25000302
• ↑ Драницын Н. И. Адрес-календарь Нижегородской Епархии на 1904 ж. — Нижний Новгород. — ISBN 1904_25000903