Кетпен жотасы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Өңдеу түйіні жоқ |
|||
| 26-жол: | 26-жол: | ||
|Ортаққордағы санаты = |
|Ортаққордағы санаты = |
||
}} |
}} |
||
'''Кетпен жотасы''', ''Ұзынқара'' – [[Тянь-Шань]] тау жүйесінің солтүстік доғасына кіретін жота. Жоталар [[Алматы облысы|Алматы облысының]] [[Ұйғырлар|Ұйғыр]] және [[Райымбек ауданы|Райымбек]] аудандарының және Қазақстан Республикасы мен [[Қытай Халық Республикасы|Қытай Халық Республикасының]] аумағында орналасқан. Жотаның солтүстік беткейлері Іле аңғарына өтеді. Қазақстандағы жотаның ұзындығы - 160 км. Жотаның жалпы ұзындығы - 310 км. Жотаның мұздану мен қар үәінділері жоқ, бірақ мәңгілік мұздану аймағы бар. Жота шыңдары тегіс және кең. Кетмен асуы теңіз деңгейінен 3040 метр биіктікте және тау сілемінің шығыс бөлігінде орналасқан. Кетмен шатқалындағы солтүстік беткей мен Шалқұдықсу өзен алқап жотасының оңтүстік баурайын жалғайтын асу арқылы Іле аңғарынан [[Кеген (ауыл)|Кеген-Текес]] ойпатына дейін керуен жолы салынды. |
|||
'''Кетпен жотасы''', ''Ұзынқара'' – [[Тянь-Шань]] тау жүйесінің солтүстік доғасына кіретін жота. |
|||
== Географиялық орны == |
|||
[[Алматы облысы]]ның [[Ұйғыр ауданы|Ұйғыр]] және [[Райымбек ауданы|Райымбек]] аудандары жерінде. Кетпен жотасы [[Іле]] аңғарын Кеген тауаралық жазығынан бөліп жатыр. Батысында Құлықтау тауымен, шығысында Темірлік тауымен жалғасады. Жота негізінен [[Қазақстан]] жерінде, ендік бағытта 125 км-ге созыла орналасқан. Ені 40 – 50 км. Ең биік жері Қазақстан – [[Қытай Халық Республикасы|Қытай]] шекарасындағы Аспан тауы (3652 м). |
|||
== Жер бедері == |
== Жер бедері == |
||
| 39-жол: | 36-жол: | ||
== Дереккөздер == |
== Дереккөздер == |
||
{{дереккөздер}} |
{{дереккөздер}} |
||
== Көздері == |
|||
* [http://kz.zhetysu.travel Алматы облысы туризмінің ресми сайты] |
|||
* [https://zhetysu.gov.kz/ru/content/turizm/ Алматы облысы туризм басқармасының ресми сайты] |
|||
[[Санат:Алматы облысы таулары]] |
[[Санат:Алматы облысы таулары]] |
||
23:29, 2020 ж. мамырдың 8 кезіндегі нұсқа
| Кетпен жотасы | |
| Сипаттамасы | |
|---|---|
| Тау жүйесі | |
| Ұзындығы |
125 км |
| Ені |
40-50 км |
| Ең биік шыңы | |
| Биіктігі |
3652 м |
| Орналасуы | |
|
43°20′ с. е. 80°13′ ш. б. / 43.333° с. е. 80.217° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 43°20′ с. е. 80°13′ ш. б. / 43.333° с. е. 80.217° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Елдер |
|
|
| |
Кетпен жотасы, Ұзынқара – Тянь-Шань тау жүйесінің солтүстік доғасына кіретін жота. Жоталар Алматы облысының Ұйғыр және Райымбек аудандарының және Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасының аумағында орналасқан. Жотаның солтүстік беткейлері Іле аңғарына өтеді. Қазақстандағы жотаның ұзындығы - 160 км. Жотаның жалпы ұзындығы - 310 км. Жотаның мұздану мен қар үәінділері жоқ, бірақ мәңгілік мұздану аймағы бар. Жота шыңдары тегіс және кең. Кетмен асуы теңіз деңгейінен 3040 метр биіктікте және тау сілемінің шығыс бөлігінде орналасқан. Кетмен шатқалындағы солтүстік беткей мен Шалқұдықсу өзен алқап жотасының оңтүстік баурайын жалғайтын асу арқылы Іле аңғарынан Кеген-Текес ойпатына дейін керуен жолы салынды.
Жер бедері
Тау жоталары қар сызығынан төмен жатқандықтан мұздықтар кездеспейді. Кетпен жотасының бастары үстірт тәріздес тегіс болып келеді. Үстімен соқпақ жолдар, көлік жолдары өтеді. Жота өзен аңғарларымен, терең әрі тік шатқалдармен қатты тілімденген. Солтүстікке, Іле аңғарына қарай, Бедеті, Сүндетсай, Дардамты, Долатысай, Үлкенсай, Үлкен Ақсу, Кіші Ақсу, Шошасынсай, Темірлік өзендері, ал оңтүстікке қарай Сатылыхасан, Шұбырмахасан, Шалкөдесу, Қисықақтас, Шолақ өзендері бастау алады.
Климаттық белдеулері мен өсімдігі
Тау етегіндегі өзендердің ысырынды конустарында күңгірт қызыл топырақты дала ландшафтысы дамыған. Тау етегінде таудың орманды-дала белдеуі, солтүстік беткейінің Байынқол алабында күлгін топырақты дала белдеуі, таулы-орман топырағында Тянь-Шань шыршасынан тұратын қылқанды орман (1800 – 2700 м) белдеуі орналасқан. 2700 – 3000 м биіктікте таулы-шалғын топырақта субальпілік ландшафты, ал 3000 м-ден биікте түрлі шөпті альпілік шалғындар таралған. [1]