Әбу Юсуф: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Өңдеу түйіні жоқ
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB
1-жол: 1-жол:
'''Әбу Жүсіп''' ''Әбу Жүсіп Жақып бин Ибрагим әл-Күфи әл-Ансари'' (731, Куфа қаласы — 804 [[Бағдад]]) — [[мұсылмандық]] құқықтың ([[фикһ|фикһтің]]) білгірі, діндар [[ғалым]]. 13 жасынан [[шариғат]] заңдарын оқып үйренген. 751 — 66 ж. аралығында мұсылмандық-құқықтық мектептің негізін салушылардың бірі, көрнекті [[факих]] Әбу Ханифаның (786 — 809) шәкірті әрі көмекшісі болған. 767 ж. Әбу Жүсіп Бағдад қазиы қызметіне тағайындалған. Кейін оны [[халиф]] [[Харун әр-Рашид]] (786 — 809) жоғарғы мәртебелі қази қызметіне көтерді.
'''Әбу Жүсіп''' ''Әбу Жүсіп Жақып бин Ибрагим әл-Күфи әл-Ансари'' (731, Куфа қаласы — 804 [[Бағдад]]) — [[мұсылмандық]] құқықтың ([[фикһ]]тің) білгірі, діндар [[ғалым]]. 13 жасынан [[шариғат]] заңдарын оқып үйренген. 751 — 66 ж. аралығында мұсылмандық-құқықтық мектептің негізін салушылардың бірі, көрнекті [[факих]] Әбу Ханифаның (786 — 809) шәкірті әрі көмекшісі болған. 767 ж. Әбу Жүсіп Бағдад қазиы қызметіне тағайындалған. Кейін оны [[халиф]] [[Харун әр-Рашид]] (786 — 809) жоғарғы мәртебелі қази қызметіне көтерді.


Әбу Жүсіп өмір бойы үш міндетті: мұжтахид (шариғат білгірі), факих (құқықтанушы) және қази (сот төрешісі) қызметін қатар атқарған. Ұстазы Әбу Ханифа негізін қалаған [[мазһаб]] (мұсылманның мінез-құлқын бағалаудың жосықты тәсілдерін ұсынған құқықтық мектеп) өкілі ретінде соттар төрелік құрып, [[үкім]] кесер кезде ұстануға тиіс адамгершілік-имандық қағидаларды уағыздады. [[ҚҰҚЫҚТАНУ|Құқықтанушы]] ғалым “[[Китаб әл-харадж]]” (“Алым-салық туралы кітап”) атты еңбегінде сот төрелігінің әділ болуын бақылау мемл-тің міндеті екенін жазды: “Істі дұрыс қарамағандықтан, түрмеге қамалғандар саны соншалықты көбейіп кетті — адамды абақтыға тығуды біледі, ал оның ісін қарап, ақ-қарасын тексерумен шаруасы жоқ. Сен өзіңнің уәзірлеріңе қамаудағылардың ісін күн сайын талқылап отыруды тапсыр: (соттың ұйғарымы бойынша) кімде-кім дене жазасына кесілсе, жазасын алсын да босатылсын, ал ешқандай теріс қылық істемегендер текке қамалып, жазықсыз жапа шекпесін” деді. Әсіресе, ол қазилардың әділеттілікке сүйенуге — мұсылмандар арасындағы дау-дамайды шешу кезінде [[Парасат|парасатқа]] жүгінуге, бұра тартпауға тиістігін [[Уағыз|уағыздады]]. Әбу Жүсіптің кейбір ой-пікірлері осы заманғы сот этикасының нормаларына пара-пар келеді. Мысалы, ол қазидың ақыл-есі кемісе, сезім мүшелері нашарласа,әдепсіз, ынсапсыз мінез байқатса, тура жолдан тайып, пара алса, істі әділ шешпесе, кәсіби білігін жетілдірмей, шалағайлыққа ұрынса, қызметінен кетуге, орнынан алынуға тиіс деген шарт қойған.<ref>Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1</ref>
Әбу Жүсіп өмір бойы үш міндетті: мұжтахид (шариғат білгірі), факих (құқықтанушы) және қази (сот төрешісі) қызметін қатар атқарған. Ұстазы Әбу Ханифа негізін қалаған [[мазһаб]] (мұсылманның мінез-құлқын бағалаудың жосықты тәсілдерін ұсынған құқықтық мектеп) өкілі ретінде соттар төрелік құрып, [[үкім]] кесер кезде ұстануға тиіс адамгершілік-имандық қағидаларды уағыздады. [[ҚҰҚЫҚТАНУ|Құқықтанушы]] ғалым “[[Китаб әл-харадж]]” (“Алым-салық туралы кітап”) атты еңбегінде сот төрелігінің әділ болуын бақылау мемл-тің міндеті екенін жазды: “Істі дұрыс қарамағандықтан, түрмеге қамалғандар саны соншалықты көбейіп кетті — адамды абақтыға тығуды біледі, ал оның ісін қарап, ақ-қарасын тексерумен шаруасы жоқ. Сен өзіңнің уәзірлеріңе қамаудағылардың ісін күн сайын талқылап отыруды тапсыр: (соттың ұйғарымы бойынша) кімде-кім дене жазасына кесілсе, жазасын алсын да босатылсын, ал ешқандай теріс қылық істемегендер текке қамалып, жазықсыз жапа шекпесін” деді. Әсіресе, ол қазилардың әділеттілікке сүйенуге — мұсылмандар арасындағы дау-дамайды шешу кезінде [[парасат]]қа жүгінуге, бұра тартпауға тиістігін [[уағыз]]дады. Әбу Жүсіптің кейбір ой-пікірлері осы заманғы сот этикасының нормаларына пара-пар келеді. Мысалы, ол қазидың ақыл-есі кемісе, сезім мүшелері нашарласа,әдепсіз, ынсапсыз мінез байқатса, тура жолдан тайып, пара алса, істі әділ шешпесе, кәсіби білігін жетілдірмей, шалағайлыққа ұрынса, қызметінен кетуге, орнынан алынуға тиіс деген шарт қойған.<ref>Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1</ref>


==Әбу Юсуфтың кітаптары==
==Әбу Юсуфтың кітаптары==
16-жол: 16-жол:
5. Китаб әл-буйуғ (Сауда саттық кітабы)
5. Китаб әл-буйуғ (Сауда саттық кітабы)


6. Китаб әл-Худуд
6. Китаб әл-Худуд


7. Китаб әл-Уикәлә (Уәкілдік кітабы)
7. Китаб әл-Уикәлә (Уәкілдік кітабы)
24-жол: 24-жол:
9. Китаб әлсайд уә әл забайих (Аңшылық, мал сою кітабы)
9. Китаб әлсайд уә әл забайих (Аңшылық, мал сою кітабы)


10. Китаб әл-ғадаб уә әл-истибра
10. Китаб әл-ғадаб уә әл-истибра


11. Китаб ихтиләфул амсар
11. Китаб ихтиләфул амсар
34-жол: 34-жол:
14. Китаб әл-жауамиғ. Бұл кітапты Яхя ибн Халидке арнап жазады. Кітап қырық томнан құралған.
14. Китаб әл-жауамиғ. Бұл кітапты Яхя ибн Халидке арнап жазады. Кітап қырық томнан құралған.


15. Қазы Бишр бин әл-Уәлидтің риуаяты бойынша Әбу Юсуфтың 36 томнан тұратын қолжазбалары болған.
15. Қазы Бишр бин әл-Уәлидтің риуаяты бойынша Әбу Юсуфтың 36 томнан тұратын қолжазбалары болған.


Бұдан басқа «Китаб әл-Әсәр», «Ихтиләфу ибн Әбу Ләйлә уә әл-радду ъәлә сәйр әл-Аузағи», «Китаб әл-Хараж».
Бұдан басқа «Китаб әл-Әсәр», «Ихтиләфу ибн Әбу Ләйлә уә әл-радду ъәлә сәйр әл-Аузағи», «Китаб әл-Хараж».


==Дереккөздер==
==Пайдаланған әдебиет==
<references/>
<references/>

⚫
{{Islam-stub}}
{{wikify}}
{{wikify}}


{{Суретсіз мақала}}
{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:Дін]]
[[Санат:Дін]]
[[Санат:Ислам]]
[[Санат:Ислам]]
50-жол: 51-жол:
[[Санат:Исламтанушылар]]
[[Санат:Исламтанушылар]]
[[Санат:798 жылы туғандар]]
[[Санат:798 жылы туғандар]]


⚫
{{Islam-stub}}

09:34, 2014 ж. мамырдың 1 кезіндегі нұсқа

Әбу Жүсіп Әбу Жүсіп Жақып бин Ибрагим әл-Күфи әл-Ансари (731, Куфа қаласы — 804 Бағдад) — мұсылмандық құқықтың (фикһтің) білгірі, діндар ғалым. 13 жасынан шариғат заңдарын оқып үйренген. 751 — 66 ж. аралығында мұсылмандық-құқықтық мектептің негізін салушылардың бірі, көрнекті факих Әбу Ханифаның (786 — 809) шәкірті әрі көмекшісі болған. 767 ж. Әбу Жүсіп Бағдад қазиы қызметіне тағайындалған. Кейін оны халиф Харун әр-Рашид (786 — 809) жоғарғы мәртебелі қази қызметіне көтерді.

Әбу Жүсіп өмір бойы үш міндетті: мұжтахид (шариғат білгірі), факих (құқықтанушы) және қази (сот төрешісі) қызметін қатар атқарған. Ұстазы Әбу Ханифа негізін қалаған мазһаб (мұсылманның мінез-құлқын бағалаудың жосықты тәсілдерін ұсынған құқықтық мектеп) өкілі ретінде соттар төрелік құрып, үкім кесер кезде ұстануға тиіс адамгершілік-имандық қағидаларды уағыздады. Құқықтанушы ғалым “Китаб әл-харадж” (“Алым-салық туралы кітап”) атты еңбегінде сот төрелігінің әділ болуын бақылау мемл-тің міндеті екенін жазды: “Істі дұрыс қарамағандықтан, түрмеге қамалғандар саны соншалықты көбейіп кетті — адамды абақтыға тығуды біледі, ал оның ісін қарап, ақ-қарасын тексерумен шаруасы жоқ. Сен өзіңнің уәзірлеріңе қамаудағылардың ісін күн сайын талқылап отыруды тапсыр: (соттың ұйғарымы бойынша) кімде-кім дене жазасына кесілсе, жазасын алсын да босатылсын, ал ешқандай теріс қылық істемегендер текке қамалып, жазықсыз жапа шекпесін” деді. Әсіресе, ол қазилардың әділеттілікке сүйенуге — мұсылмандар арасындағы дау-дамайды шешу кезінде парасатқа жүгінуге, бұра тартпауға тиістігін уағыздады. Әбу Жүсіптің кейбір ой-пікірлері осы заманғы сот этикасының нормаларына пара-пар келеді. Мысалы, ол қазидың ақыл-есі кемісе, сезім мүшелері нашарласа,әдепсіз, ынсапсыз мінез байқатса, тура жолдан тайып, пара алса, істі әділ шешпесе, кәсіби білігін жетілдірмей, шалағайлыққа ұрынса, қызметінен кетуге, орнынан алынуға тиіс деген шарт қойған.[1]

Әбу Юсуфтың кітаптары

Ибн әл-Надим Әбу Юсуфтың мынадай кітаптары болған дейді [2]

1. Китаб әл-солат (Намаз кітабы)

2. Китаб әл-закат (Зекет кітабы)

3. Китаб әл-сиям (Ораза кітабы)

4. Китаб әл-Фараид (Парыздар кітабы)

5. Китаб әл-буйуғ (Сауда саттық кітабы)

6. Китаб әл-Худуд

7. Китаб әл-Уикәлә (Уәкілдік кітабы)

8. Китаб әл-уасая (Өсиеттер кітабы)

9. Китаб әлсайд уә әл забайих (Аңшылық, мал сою кітабы)

10. Китаб әл-ғадаб уә әл-истибра

11. Китаб ихтиләфул амсар

12. Китаб әл-радду ъала Малик ибн Анас (Малик ибн Анасқа қарсы пікір)

13. Рисәлә фил хараж илә әл-Рашид (халифа Рашидке арнап жазған мемлекеттің кіріс-шығысына қатысты үкімдер кітабы)

14. Китаб әл-жауамиғ. Бұл кітапты Яхя ибн Халидке арнап жазады. Кітап қырық томнан құралған.

15. Қазы Бишр бин әл-Уәлидтің риуаяты бойынша Әбу Юсуфтың 36 томнан тұратын қолжазбалары болған.

Бұдан басқа «Китаб әл-Әсәр», «Ихтиләфу ибн Әбу Ләйлә уә әл-радду ъәлә сәйр әл-Аузағи», «Китаб әл-Хараж».

Дереккөздер

  1. ↑ Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1
  2. ↑ «Әбу Ханифаның өміртарихы, фиқһы» Имам Мұхаммед Әбу Заһра. «әл-Фикр әл-Араби» баспасы. 1947 ж.


Ислам Бұл — Ислам туралы мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Әбу_Юсуф&oldid=2057762» бетінен алынған