Сөз таптары: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
| 19-жол: | 19-жол: | ||
'''Сөз таптары''' толық мағыналы сөздер ([[зат есім]], [[сын есім]], [[етістік]], [[үстеу]]) және [[көмекші сөздер]] ([[шылау]], [[демеулік]], [[частицы]], [[артикль]] т. б.) болып табылады. [[Типология]]лық тұрғыда [[есімдік]] пен [[сан есім]]ді жеке сөзтабы ретінде қарастыру күмәнді деп есептеледі. Олар [[синтаксистік функция]]сы мен мағынасы жағынан әр текті және басқа сөз таптарына қатысты болып келеді. Кейбір тілдерде басқа сөз таптарының құрамында қаралады. Мысалы, үш, төрт есептік сан есімдері — [[зат есім]]-[[сан есім]]дер, үшінші, төртінші реттік сан есімдері [[сын есім]]-[[сан есім]] түрінде қаралады. [[Есімдік]] пен [[сан есім]] [[дәстүр]] бойынша толық мағыналы сөз таптарына жатқызылып жүр. Сөздерді тапқа бөлу мәселесі өте көне дәуірлерден басталады ([[Аристотель]], т. б. [[грек ғалымдары]], үнді ғалымдары [[Панини]], [[Яска]] т. б.). [[Тіл білім]]інде сөз таптарын жіктеу мәселесі күні бүгінге дейін талас тудырып келеді. Оған байланысты проблемалар аз емес.<ref>Тіл білімі терминдерінің түсіндірме сөздігі — Алматы. |
'''Сөз таптары''' толық мағыналы сөздер ([[зат есім]], [[сын есім]], [[етістік]], [[үстеу]]) және [[көмекші сөздер]] ([[шылау]], [[демеулік]], [[частицы]], [[артикль]] т. б.) болып табылады. [[Типология]]лық тұрғыда [[есімдік]] пен [[сан есім]]ді жеке сөзтабы ретінде қарастыру күмәнді деп есептеледі. Олар [[синтаксистік функция]]сы мен мағынасы жағынан әр текті және басқа сөз таптарына қатысты болып келеді. Кейбір тілдерде басқа сөз таптарының құрамында қаралады. Мысалы, үш, төрт есептік сан есімдері — [[зат есім]]-[[сан есім]]дер, үшінші, төртінші реттік сан есімдері [[сын есім]]-[[сан есім]] түрінде қаралады. [[Есімдік]] пен [[сан есім]] [[дәстүр]] бойынша толық мағыналы сөз таптарына жатқызылып жүр. Сөздерді тапқа бөлу мәселесі өте көне дәуірлерден басталады ([[Аристотель]], т. б. [[грек ғалымдары]], үнді ғалымдары [[Панини]], [[Яска]] т. б.). [[Тіл білім]]інде сөз таптарын жіктеу мәселесі күні бүгінге дейін талас тудырып келеді. Оған байланысты проблемалар аз емес.<ref>Тіл білімі терминдерінің түсіндірме сөздігі — Алматы. |
||
«Сөздік-Словарь», 2005 жыл. ISBN 9965-409-88-9</ref> |
«Сөздік-Словарь», 2005 жыл. ISBN 9965-409-88-9</ref> |
||
==Тағы қараныз:== |
|||
* [[Сөз айшықтары]] |
|||
* [[Сөз варианттары]] |
|||
* [[Сөзге морфемдік талдау]] |
|||
* [[Қаратпа сөз]] |
|||
* [[Сөздердің байланысу тәсілдері]] |
|||
* [[Сөздердің байланысу формалары]] |
|||
* [[Сөздердің орын тәртібі]] |
|||
* [[Сөздік]] |
|||
* [[Сөздік ұя]] |
|||
* [[Сөздің қызметі]] |
|||
* [[Сөздің лексикалық мағынасы]] |
|||
* [[Сөздің негізі]] |
|||
* [[Сөздің ішкі формасы]] |
|||
* [[Сөзжасам]] |
|||
* [[Сөз қолданыс]] |
|||
* [[Сөз құрамы]] |
|||
* [[Сөз мәдениеті]] |
|||
* [[Сөз]] |
|||
* [[Сөзтұлға]] |
|||
* [[Сөз тіркесі]] |
|||
* [[Сөз енгізу]] |
|||
* [[Сөз синтезі]] |
|||
* [[Сөйлем]] |
|||
* [[Модаль сөз]] |
|||
* [[Сөз табы]] |
|||
* [[Ділмәр сөз]] |
|||
* [[Дәйек сөз]] |
|||
* [[Қыстырма сөз]] |
|||
* [[Төл сөз]] |
|||
* [[Төлеу сөз]] |
|||
* [[Етістікті сөз тіркестері]] |
|||
* [[Қосалқы Сөз]] |
|||
* [[Есімді сөз тіркестері]] |
|||
* [[Байырғы сөз]] |
|||
* [[Қос сөз]] |
|||
* [[Басқарушы сөз]] |
|||
* [[Индекстік сөз]] |
|||
* [[Қарапайым сөз]] |
|||
* [[Сөз Бостандығы]] |
|||
* [[Қысқарған сөз]] |
|||
* [[Машиналық сөз]] |
|||
* [[Алғы сөз]] |
|||
* [[Бөгде сөз]] |
|||
* [[Басқаратын сөз]] |
|||
* [[Туынды сөз]] |
|||
* [[Резервтелген сөз]] |
|||
* [[Сөз қолданылуы]] |
|||
* [[Сөз тіркесінің сыртқы формасы]] |
|||
* [[Сөзбе-сөз аударма]] |
|||
* [[Сөз түбірі]] |
|||
* [[Сөз қолдану ерекшеліктері]] |
|||
* [[Еліктеу сөз]] |
|||
* [[Ақындармен сөз жарыстыру]] |
|||
* [[Даналардан шыққан сөз]] |
|||
* [[Сөз (дауыс) поштасы]] |
|||
* [[Сөз енгізу құрылғысы]] |
|||
==Дереккөздер== |
==Дереккөздер== |
||
16:39, 2014 ж. желтоқсанның 31 кезіндегі нұсқа
Сөз таптары орыс. части речи — өздеріне тән лексика-семантикалық, морфологиялық және синтаксистік ортақ белгілердің негізінде қалыптасқан категориялары бар сөз топтары. Сөз таптары үш түрлі белгісімен сипатталады:
- а) Белгілі топқа жататын сөздердің семантикалық жағынан бірыңғайластығы (мысалы, зат есімге заттық атаулар, етістік/етістікке қимылдық атаулар жатады);
- ә) Сөз түрлендіруші грамматикалық категорияларының ортақтығы;
- б) Синтаксистік қызметінің ұқсастығы. Бірақ бұл үш белгі сөз таптарының бәрінен бірдей табыла бермейді. Мысалы, зат есім, етістіктен үш белгінің үшеуі де табылады, ал одағайға екінші (морфологиялық) белгі тән емес.
Сөз таптарының саны тілдерде бірдей емес. Мысалы, қазіргі орыс тілі грамматикасында 10 сөз табы, ал қазақ тілінде 9 сөз табы көрсетіліп жүр:
Еліктеу сөздер қазақ тілінде бөлек сөз табы болса, орыс тілінде одағайлардың құрамына кіреді. Қазақ тілінде предлог жоқ, союз, частицы орыс тілінде бөлек сөз таптары, ал қазақ тілінде олар шылау сөзтабына біріктіріледі.
Сөз таптары толық мағыналы сөздер (зат есім, сын есім, етістік, үстеу) және көмекші сөздер (шылау, демеулік, частицы, артикль т. б.) болып табылады. Типологиялық тұрғыда есімдік пен сан есімді жеке сөзтабы ретінде қарастыру күмәнді деп есептеледі. Олар синтаксистік функциясы мен мағынасы жағынан әр текті және басқа сөз таптарына қатысты болып келеді. Кейбір тілдерде басқа сөз таптарының құрамында қаралады. Мысалы, үш, төрт есептік сан есімдері — зат есім-сан есімдер, үшінші, төртінші реттік сан есімдері сын есім-сан есім түрінде қаралады. Есімдік пен сан есім дәстүр бойынша толық мағыналы сөз таптарына жатқызылып жүр. Сөздерді тапқа бөлу мәселесі өте көне дәуірлерден басталады (Аристотель, т. б. грек ғалымдары, үнді ғалымдары Панини, Яска т. б.). Тіл білімінде сөз таптарын жіктеу мәселесі күні бүгінге дейін талас тудырып келеді. Оған байланысты проблемалар аз емес.[1]
Дереккөздер
- ↑ Тіл білімі терминдерінің түсіндірме сөздігі — Алматы. «Сөздік-Словарь», 2005 жыл. ISBN 9965-409-88-9
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл мақалада еш сурет жоқ.
Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |