Сасани әулеті: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
ш Removing Link GA template (handled by wikidata) |
Infobox |
||
13-жол: | 13-жол: | ||
|year_end = 651 |
|year_end = 651 |
||
|event_start = |
|event_start = |
||
|event_end = |
|event_end = Мұсылман жаулап кезінде Араб шапқыншылығы |
||
|p1 = Парфия |
|p1 = Парфия |
||
|flag_p1 = Parthian Empire 248 - 224 BC.png |
|flag_p1 = Parthian Empire 248 - 224 BC.png |
||
44-жол: | 44-жол: | ||
|stat_pop1 = 19 700 000 |
|stat_pop1 = 19 700 000 |
||
|today = {{Collapsible list |titlestyle=font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;|title=Countries today| |
|today = {{Collapsible list |titlestyle=font-weight:normal; background:transparent; text-align:left;|title=Countries today| |
||
{{flag| |
{{flag|Абхазия}}|{{flag|Ауғанстан}}|{{flag|Армения}}|{{flag|Әзірбайжан}}|{{flag|Бахрейн}}<ref name="Mojtahed-Zadeh">''Security and Territoriality in the Persian Gulf: A Maritime Political Geography'' by Pirouz Mojtahed-Zadeh, page 119</ref>|{{flag|Біріккен Араб Әмірліктері}}|{{flag|Грузия}}|{{flag|Израиль}}|{{flag|Jordan}}|{{flag|Иран}}|{{flag|Ирак}}|{{flag|Йемен}}|{{flag|Qatar}}|{{flag|Kuwait}}|{{flag|Қазақстан}}|{{flag|Қырғызстан}}|{{flag|Қытай}}|{{flag|Lebanon}}|{{flag|Libya}}|{{flag|Egypt}}|{{flag|Оман}}|{{flag|Uzbekistan}}|{{flag|Палестина}}|{{flag|Pakistan}}|{{flag|Ресей}}|{{flag|Сауд Арабиясы}}|{{flag|Syria}}|{{flag|Тәжікстан}}|{{flag|Түркия}}|{{flag|Turkmenistan}}|{{flag|Үндістан}}| |
||
}} |
}} |
||
}} |
}} |
||
[[File:Nimtaneh-sasani.jpg|thumb|Alt=A.|[[Сасани мүсіні]]]] |
[[File:Nimtaneh-sasani.jpg|thumb|Alt=A.|[[Сасани мүсіні]]]] |
||
'''Сасани әулеті ''' – Таяу және Орта Шығыста 3 – 7 ғасырларда билік құрған иран әулеті. [[Парсы]] аңыздары бойынша елдің тұңғыш патшасы Сасанның есімімен аталған. Әулеттің негізін қалаушы Папактың ұлы [[Ардашир І]] 224 жылы [[Парфия патшалығы]]нкүйретті де, 226/227 жылдары [[Ктесифон]]да таққа отырды. Ардашир І және [[Шапур І]] (239 – 272) тұсында [[Иран]] біріктіріліп, батысы мен шығысындағы кең байтақ аймақтар қосылды. Сасани әулетінің [[Рим]]ді жеңуі мемлекетті нығайтып, шаїиншаїтың орталық өкімет билігін күшейтуіне мүмкіндік берді. [[Заратуштрашылдық]] мемлекеттік дінге айналды. 5 ғасырда Арменияның, Кавказ Албаниясының, Иберияның патшалары болып Сасани әулетінің мирасқорлары қойылды. Жергілікті халықтарды қанау күшейіп, 571 – 572 жылдары [[Армения]]да көтеріліс болып өтті. 5 ғасырдың 90-жылдарында Маздактар қозғалысы өріс алды. Сасани әулеті билеген мемлекет 558 – 568 жылдары эфталиттерді (ақ ғұндар) талқандап, Ауғанстан мен Орталық Азияның (Әмударияның оңтүстік-батысы) бірқатар жерлерін қосып алды. [[Йемен]] бағындырылып, 589 жылы шамасында елге басып кірген түріктер талқандалды. Бірақ 7 ғасырдың басында Сасани әулеті әлсіреп кетті де, [[ |
'''Сасани әулеті ''' – Таяу және Орта Шығыста 3 – 7 ғасырларда билік құрған иран әулеті. [[Парсы]] аңыздары бойынша елдің тұңғыш патшасы Сасанның есімімен аталған. Әулеттің негізін қалаушы Папактың ұлы [[Ардашир І]] 224 жылы [[Парфия патшалығы]]нкүйретті де, 226/227 жылдары [[Ктесифон]]да таққа отырды. Ардашир І және [[Шапур І]] (239 – 272) тұсында [[Иран]] біріктіріліп, батысы мен шығысындағы кең байтақ аймақтар қосылды. Сасани әулетінің [[Рим]]ді жеңуі мемлекетті нығайтып, шаїиншаїтың орталық өкімет билігін күшейтуіне мүмкіндік берді. [[Заратуштрашылдық]] мемлекеттік дінге айналды. 5 ғасырда Арменияның, Кавказ Албаниясының, Иберияның патшалары болып Сасани әулетінің мирасқорлары қойылды. Жергілікті халықтарды қанау күшейіп, 571 – 572 жылдары [[Армения]]да көтеріліс болып өтті. 5 ғасырдың 90-жылдарында Маздактар қозғалысы өріс алды. Сасани әулеті билеген мемлекет 558 – 568 жылдары эфталиттерді (ақ ғұндар) талқандап, Ауғанстан мен Орталық Азияның (Әмударияның оңтүстік-батысы) бірқатар жерлерін қосып алды. [[Йемен]] бағындырылып, 589 жылы шамасында елге басып кірген түріктер талқандалды. Бірақ 7 ғасырдың басында Сасани әулеті әлсіреп кетті де, [[Йездигерд ІІІ]] (632 – 651/652) тұсында мемлекетті арабтар жаулап алды. |
||
<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, X том</ref> |
<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, X том</ref> |
||
[[File:Asia 400ad.jpg|thumb|300px|Азия 400 жылдары, Сасани империясы.]] |
[[File:Asia 400ad.jpg|thumb|300px|Азия 400 жылдары, Сасани империясы.]] |
||
61-жол: | 61-жол: | ||
{{wikify}} |
{{wikify}} |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[Санат:Иран тарихы]] |
[[Санат:Иран тарихы]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[Санат:Өзбекстан тарихы]] |
[[Санат:Өзбекстан тарихы]] |
||
[[Санат:Сасани әулеті]] |
|||
[[Санат:Таяу Шығыс әулеттері]] |
[[Санат:Таяу Шығыс әулеттері]] |
||
⚫ | |||
⚫ |
11:07, 2015 ж. мамырдың 23 кезіндегі соңғы нұсқа
{{{атауы}}} | ||||
| ||||
---|---|---|---|---|
Сасани әулеті – Таяу және Орта Шығыста 3 – 7 ғасырларда билік құрған иран әулеті. Парсы аңыздары бойынша елдің тұңғыш патшасы Сасанның есімімен аталған. Әулеттің негізін қалаушы Папактың ұлы Ардашир І 224 жылы Парфия патшалығынкүйретті де, 226/227 жылдары Ктесифонда таққа отырды. Ардашир І және Шапур І (239 – 272) тұсында Иран біріктіріліп, батысы мен шығысындағы кең байтақ аймақтар қосылды. Сасани әулетінің Римді жеңуі мемлекетті нығайтып, шаїиншаїтың орталық өкімет билігін күшейтуіне мүмкіндік берді. Заратуштрашылдық мемлекеттік дінге айналды. 5 ғасырда Арменияның, Кавказ Албаниясының, Иберияның патшалары болып Сасани әулетінің мирасқорлары қойылды. Жергілікті халықтарды қанау күшейіп, 571 – 572 жылдары Арменияда көтеріліс болып өтті. 5 ғасырдың 90-жылдарында Маздактар қозғалысы өріс алды. Сасани әулеті билеген мемлекет 558 – 568 жылдары эфталиттерді (ақ ғұндар) талқандап, Ауғанстан мен Орталық Азияның (Әмударияның оңтүстік-батысы) бірқатар жерлерін қосып алды. Йемен бағындырылып, 589 жылы шамасында елге басып кірген түріктер талқандалды. Бірақ 7 ғасырдың басында Сасани әулеті әлсіреп кетті де, Йездигерд ІІІ (632 – 651/652) тұсында мемлекетті арабтар жаулап алды. [1]
Сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, X том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |