Қазаншұңқыр

Қазаншұңқыр құрлық бетіндегі, мұхит-теңіз түбіндегі пішіні дөңгелек не аздап созылыңқы келген ойыс. Қазаншұңқыр тұйық немесе бір жағынан, өзен арнасында орналасса екі жағынан ашық болып келеді. Жер бетіндегі Қазаншұңқырдың мөлшері бірнеше км-ден жүздеген км-ге жетеді (мысалы, тауаралық Қазаншұңқыр). Қазаншұңқырлар пайда болу және геологиялық құрылысы жағынан тектоникалық, жанартаулық мысалы, кальдералар (испанша caldera – үлкен қазан), эрозиялық, мұздық, карстық; құрылымы жағынан тегіс табанды, ыдыс тәрізді, т.б. бөлінеді; сумен толығуына қарай ағып өтетін, ағынды, ағынсыз (құрғақшылық аймақтарда) болып ажыратылады. Су асты Қазаншұңқырлары жүздеген, мыңдаған км-ге созылады. Олар теңіз, мұхит табаны бедерінің ірі бұрыс пішінін құрайды (мысалы, Тынық мұхиттағы Оңтүстік Қазаншұңқыр, т.б.). Қазаншұңқырлар кейде ойыстар мен депрессияларға сәйкес келеді. 20 ғасырдыңдың ортасынан бастап техносфераның дамуына байланысты жер бетінде Қазаншұңқырлардың антропогендік (қ. Антропогендік жер бедері) түрлері көбейіп келеді. Қазақстанда Зайсан қазан шұңқыры, Алакөл Қазаншұңқыр, т.б. бар.