Перл Бак бетінің кодын көру

{{Жазушы
|Есімі=Перл Бак
|Шынайы есімі=Pearl Sydenstricker Buck
|Суреті=Pearl Buck.jpg
|Ені=
|Суреттің аты=Перл Бак 1932жылы
|Туған кездегі есімі=Перл Комфорт Сайденстрикер
|Лақап аты= Pearl S. Buck (Перл С. Бак) және <br> John Sedges (Джон Седжес)
|Туған күні=26.06.1892
|Қайтыс болған күні=6.03.1973
|Туған жері=[[Хилсборо]], [[Батыс Виргиния]] штаты
|Қайтыс болған жері=[[Денби]], [[Вермонт]] штаты
|Азаматтығы={{USA}}
|Ұлты=
|Мансабы=аудармашы, романист, автобиограф, құқық қорғаушы, сценарист, журналист, балалар жазушысы, романист, миссионер
|Шығармашылық жылдары=1930-1969
|Бағыты=
|Жанры=роман, өмірбаян
|Шығармалардың тілі= Ағылшын, Қытай(мандарин) тілдерінде
|Дебюті=Шығыс жел, Батыс жел (1930)
|Марапаттары=1932 ж. Пулитцер сыйлығы, 1938 ж. [[Әдебиет саласындағы Нобель сыйлығы]]
|Сыйлықтары=Әдебиет саласындағы Нобель сыйлығы (1938)
Ұлттық әйелдер даңқы залы (1973)
Хорейшо Алжир сыйлығы (1964)
|Қолтаңбасы=Pearl S Buck signature.svg
|Сайты=|Commons=}}
'''Перл Бак''' ({{lang-en|Pearl Sydenstricker Buck}}; [[қытайша]] аты 赛珍珠, Sai Zhēnzhū; [[26 маусым]] [[1892]] - [[6 наурыз]] [[1973]]) — американдық [[жазушы]], [[Әдебиет саласындағы Нобель сыйлығы]]ның иегері. [[Миссионер]]дің қызы, ол балалық және жасөспірім кезеңдерін [[Қытай]]да, оған өз шығармаларын жазуға түрткі болған елде өткізді.<ref>[https://www.nytimes.com/2006/03/05/books/review/pearl-of-the-orient.html Pearl of the Orient]</ref><ref>[https://data.bnf.fr/en/11894443/pearl_sydenstricker_buck/ Pearl Sydenstricker Buck (1892-1973)]</ref>

1938 жылы ол «Қытай шаруаларының өмірін көп қырлы, шынайы эпикалық сипаттағаны үшін және өмірбаяндық шедеврлері үшін» [[Әдебиет саласындағы Нобель сыйлығы]]н алды.

== Өмірбаяны ==
Перл Сейденстрикер 1892 жылы 26 маусымда [[Батыс Виргиния]] штатындағы [[Хиллсборо]] қаласында дүниеге келген. Оның ата-анасы [[миссионер]] болған және үйлену тойынан кейін бірден [[Қытай]]ға кеткен, бірақ Америкаға Перлдің анасы жүкті болған кезде оралған. Перл үш айлық болғанда, отбасы Қытайға оралып, [[Нанкин]]ге жақын орналасты.

Қытайдағы көтерілістен кейін шетелдіктер үшін бұл елде болу қауіпті болып, көптеген адамдар Қытайдан кетіп қалды. Перлдің әкесі қалуға шешім қабылдап отбасымен бірге [[Шанхай]]ға көшті.<ref>[https://data.bnf.fr/en/11894443/pearl_sydenstricker_buck/ Pearl Sydenstricker Buck (1892-1973)]</ref>

Жазушы Қытайдағы Мисс Джуэлл мектебінде оқыды, бірақ кейін сыныптастарының нәсілшілдік көзқарасы үшін кетіп қалды. Перл ағылшынша, қытайдың жергілікті диалектісінде және [[классикалық қытай тілі]]нде еркін сөйлейтін.<ref>[https://libris.kb.se/katalogisering/jgvxxpm22r7mwsk Buck, Pearl, 1892-1973]</ref> Осы кезеңде Перл көп оқыды, атап айтқанда [[Чарльз Диккенс]]тің еңбектерін сүйіп оқыды, оны әкесі құптамады.

1911 жылы Перл АҚШ-қа кетіп, Вирджиниядағы әйелдер колледжінде оқыды. 1914 жылдан 1933 жылға дейін ол миссионерлік қызметті жүзеге асырды, бірақ кейін оның көзқарасы өзгере бастады және миссионерлік қызметтен бас тартты.

1914 жылы Перл Қытайға оралды. Онда ол миссионер [[Джон Бак]]пен 1917 жылы мамырда үйленді, содан кейін олар Сучжоуға көшті. Ол бұл саланы өзінің «Жер» және «Ұлдары» кітаптарында сипаттаған.

1920 жылы олар Нанкиндегі университет қалашығына қоныстанды, онда екеуі де оқытушылар болды. 1921 жылы жазушының анасы қайтыс болды. 1924 жылы Перл жұбайымен АҚШ-қа оралды, онда Перл Корнелл университетінде магистр дәрежесін алды. 1925 жылы Перл Дженис есімді қызды асырап алды, ал күзде отбасы Қытайға кетті.

Соғыстың басынан бастап, ол американдық әскерлер оларды құтқармас бұрын, отбасымен кедей қытайлардың үйлерінде жасырынуға мәжбүр болды. Осылайша, Перл Шанхайға, одан Жапонияға көшіп келді. Перл Жапонияда отбасымен ол бір жыл болды, бірақ содан кейін қайтадан Қытайға оралды. 1927 жылдан бастап, ол Қытайда болған кезде, өзін толығымен әдеби қызметке арнады. Әдебиет ол үшін өзін-өзі көрсету құралы әрі ақша табудың әдісі болды, өйткені оның некесі бұзылып, қызы ауыр науқасқа душар болды. 1929 жылы Перл АҚШ-қа қайта оралды. Нью-Йорктегі баспагер Ричард Уолш Перлдің «Шығыс жел, Батыс жел» кітабын қабылдады. Перл «Жер» романын аяқтау үшін Қытайға қайта оралды, 1934 жылы ол Америкаға оралды және Қытайға ешқашан келмеді.

1935 жылы жазушы бірінші күйеуімен ажырасып, [[Ричард Уолш]]қа үйленді. Өмірінің соңына дейін Перл [[Пенсильвания]]да күйеуімен бірге тұрды. Ол 1973 жылы наурызда Өкпенің қатерлі ісігінен қайтыс болды.

== Шығармалары ==
=== Романдары ===
* ''[[Шығыс жел, батыс жел]]'' ({{lang-en|East Wind:West Wind}}, 1930)
* ''[[Жер (роман)|Жер]]'' ({{lang-en|The Good Earth}}, 1931, Пулитцеровская премия)
* ''[[Ұлдарым (роман)|Ұлдарым]]'' ({{lang-en|Sons}}, 1933)
* ''[[Үйдің ыдырауы]]'' ({{lang-en|A House Divided}}, 1935)
* ''[[Бұл мақтаншақ жүрек]]'' (1938)
* ''[[Ұлы толқын (роман)|Ұлы толқын]]'' ({{lang-en|The Big Wave}}, 1938)
* ''[[Айдаһар тұқымы]]'' (1942)
* ''[[Әйелдер павильоны]]'' (1946)
* ''[[Пион (book)|Пион]]'' (1948)
* ''[[Ересек болып қалыптаспаған бала]] ({{lang-en|The Child Who Never Grew}}, [[1950 год|1950]])
* ''[[Құдайдың адамдары]] (1951)
* ''[[Кел, менің сүйіктім]]'' (1953)
* ''[[Император әйел]]'' ({{lang-en|Imperial Woman}}, 1956)
* ''[[Қытай аспаны]]'' (1956)
* ''Пекиннен хат'' ({{lang-en|Letter from Peking}}, 1967)
* ''[[Тірі қамыс]]'' (1963)
* ''[[Уақыт - түс]]'' ({{lang-en|The Time is Noon}}, 1966)
* ''[[Мэтью, Марк, Лука және Джон]]'' (1967)
* ''[[Лиен ханымның үш қызы]]'' ({{lang-en|The Three Daughters of Madame Liang}}, 1969)

=== Биография ===
* ''[[Сүргін (биография)|Сүргін]]'' ({{lang-en|The Exile}}, 1936)
* ''[[Жауынгер періште]]'' ({{lang-en|Fighting Angel}}, 1936)

=== Автобиографиялары ===
* ''[[Менің бірнеше әлемім]]'' (1954)
* ''[[Өткел көпір]]'' (1962)

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Әдебиет саласындағы Нобель сыйлығы 1926—1950}}

[[Санат:Корнелл университеті түлектері]]
[[Санат:Нобель сыйлығының иегерлері (АҚШ)]]
[[Санат:Нобель сыйлығының иегерлері]]
[[Санат:Әдебиеттен Нобель сыйлығының иегерлері]]
[[Санат:АҚШ биографтары]]