Тас көмірді кокстеу
Тас көмірді өңдеу[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Тас көмірді ауа қатыстырмай кокс пештерінде 900 - 1050°C температурада өңдеу әдісін тас көмірді кокстеу деп атайды. Алғашқы түзілетін өнімдер: кокс және ұшұыш заттар. Шикізаты ретінде 350 - 400°C температурада пластикалық күйге ауысып, берік және кеуекті металлургиялық кокске айналатын тас көмірлер қолданылады. Коокстелінетін көмірді көмірлердің басқа түрімен араластырып, шикіқұрам (шихта) дайындап, кокстеуге жібереді. Коксхимия өндірісінде кокспен қатар жүздеген химиялық өнімдер, химиялық өндірістің шикізаты, жартылай дайын өнімдер жіне келешекте полимерлеуге пайдаланылатын мономерлер өндіріледі.
Кокc[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Кокс - кеуекті қатты зат. Оны металлургия зауыттарында, домна пештерінде қолданады. Сондықтан механикалық беріктігі жоғары, ал жану жылуы 31400 кДж/кг-нан кем болмайды.
Тіке кокс газы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Тіке кокс газы - құрамында өте күрделі (конденсацияланбайтын газдар, тас көмір шайырлары, ароматты көмірсутектер және су буынан құралған қоспалар) кокс пешінен шығатын бу мен газ қоспасы. Оның құрамынан шайырларды, ароматты көмірсутектердін және суды конденсациялайды, ал аммиакты адсорбциялайды. Бұлардан кейін қалған газ қоспаларын кері кокс газы деп атайды. Кокс газы - күрделі қоспа (%):H2 54 - 59, CH4 23 - 28, CO 5 - 7, N2 3 - 5, O2 0,3 - 0,8. Жанк жылуы 16700 - 17200 кДж/м3. Кокс газын кокс және домна пештерін жылытуға немесе химиялық шикізат ретінде қолданады.