Іріжапырақ көбенқұйрық

Іріжапырақ көбенқұйрық
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар (unranked) Asterids Сабы: Asterales Тұқымдасы: Asteraceae Кіші тұқымдасы: Carduoideae Тайпасы: Cynareae Тегі: Cousinia Түрі: C. grandifolia
Екі-есімді атауы
Cousinia grandifolia Kult., 1929

Іріжапырақ көбенқұйрық (лат. Cousinia grandifolia) – астралылар тұқымдасына жататын сирек кездесетін, тар эндемикті, саны қысқарып бара жатқан, қалдық түр. Таралу аймағы түгел Талас Алатауының батыс бөлігінде (Тасқар, Машат, Даубаба таулары) және Боролбайтауда ( Боролдай, Көкбұлақ өзендері аңғары) орналасқан. Жартас көлеңкесінде, яғни соның астында , шөгінділер мен тасты баурайларда , көбіне солтүстік беткейінде өседі. Теңіз деңгейінен 900-1400 м биіктік аралығында кездеседі. Ақсары гүлдері мен жұмсақ жапырақтары (көп түрлердегі сияқты тікенек емес) бар, туыстың өзіндік ерекше түрі. Саны төмен, шағын топ болып (50- ден 100-200 дараға дейін) кездеседі. Тұқымы арқылы көбейеді. Мәдени өсірілуі зерттелмеген. Тұқымынан өсірілген біздің көшеттеріміз ботаника бағында (Алматы қаласы) бес жылдай өсті де, одан кейін солып қалды. Түр ерекше қорғауды қажет етеді, сонымен қатар табиғатта да мәдени түрде де зерттеу қажет. Ақсу-Жабағылы қорығына шекаралас Тасқара тауын (Оңтүстік Қазақстан облысы, Түлкібас ауданы) қосу керек. Боролдайда (заказнигінде) қорғалады.