Ацтектер

Ацтектер (көне атауы — әстектер, науа) — Мексикадағы үндіс халқы. Монғол расасының америкалық нәсіліне жатады. Ацтек, испан тілдерінде сөйлейді, жазуы — латын алфавитіне негізделген, христиан (католик) дінін тұтынады. Жалпы саны — 1,2 млн. адам.

Ацтектер

Аңыздарда Ацектердің Астлан (Бірқазан) деген елден шыққаны айтылады. 12 ғасырда басқа да көшпелілермен бірге Ападак жазығындағы отырықшы халықтарды жаулап алған. Ацектердің шығу тегі жөнінде 1980 жылы өте қызықты, батыл пікірлер айтылды. Оған қарағанда Ацектертер Орталық Азиядағы остяктармен (“әстек”) туыстас. [Азия] мен Америка құрлығы Беринг көпірі арқылы жалғасып тұрған кезде монғол нәсілді Ацектердің арғы аталары Азиядан Америкаға өткен. 1325 жылы Теночтитлан мемлекетін — қазіргі Мексиканы құрады, 1427 жылы Андан жазығын, соңынан Мексиканың орталық, батыс, Оңтүстік жағын тұтас бағындырып, 15 ғасырдыңортасында күшті мемлекеттік болған. Суармалы егіншілік түрі кеңінен қолданылған. Жүгері (майс), бұршақ дақылдары, асқабақ, мақта, агава, темекі т.б. еккен. Мақта-матаға өрнек салу, сырлы қыш құю, құс қанатынан бас киім, шекпен тоқу, мыс, алтын аптау, зергерлік, архитектура, мүсін, зертас өнері жоғары дәрежеде өркендеген. Қабырғалары одободан, қамыстан, тастан тұрғызылған, төбесі сабаннан, агава мен пальма жапырағымен жабылған бір бөлмелі үйлерде тұрады. Үй жанында булы моншалары (темоскль) болады. Ұлттық тағамы — тортильиден, чиле бұрышы қосылған бұршақтан, жүгері ұнынан жасалған сұйық ботқа. Агава шырынынан пульке ішімдігін, қант құрағынан — арақ жасайды. Ерлер шекпен (серане) киеді, шүберек белбеулер тағынады, әйелдер оюлы дипилер, шашкечкемитали, жамылатын салы (ребосалар), ұзын юбка (чинкуетелер) киеді, оюлы белбеулер (фокалар) тағынады. Саз аспаптары — флейта, барабан т.б.