Сасани әулеті: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Өңдеу түйіні жоқ |
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB |
||
49-жол: | 49-жол: | ||
}} |
}} |
||
[[File:Nimtaneh-sasani.jpg|thumb|Alt=A.|[[Сасани мүсіні]]]] |
[[File:Nimtaneh-sasani.jpg|thumb|Alt=A.|[[Сасани мүсіні]]]] |
||
'''Сасани әулеті ''' – Таяу және Орта Шығыста 3 – 7 ғасырларда билік құрған иран әулеті. [[Парсы]] аңыздары бойынша елдің тұңғыш патшасы Сасанның есімімен аталған. Әулеттің негізін қалаушы Папактың ұлы [[Ардашир І |
'''Сасани әулеті ''' – Таяу және Орта Шығыста 3 – 7 ғасырларда билік құрған иран әулеті. [[Парсы]] аңыздары бойынша елдің тұңғыш патшасы Сасанның есімімен аталған. Әулеттің негізін қалаушы Папактың ұлы [[Ардашир І]] 224 жылы [[Парфия патшалығы]]нкүйретті де, 226/227 жылдары [[Ктесифон]]да таққа отырды. Ардашир І және [[Шапур І]] (239 – 272) тұсында [[Иран]] біріктіріліп, батысы мен шығысындағы кең байтақ аймақтар қосылды. Сасани әулетінің [[Рим]]ді жеңуі мемлекетті нығайтып, шаїиншаїтың орталық өкімет билігін күшейтуіне мүмкіндік берді. [[Заратуштрашылдық]] мемлекеттік дінге айналды. 5 ғасырда Арменияның, Кавказ Албаниясының, Иберияның патшалары болып Сасани әулетінің мирасқорлары қойылды. Жергілікті халықтарды қанау күшейіп, 571 – 572 жылдары [[Армения]]да көтеріліс болып өтті. 5 ғасырдың 90-жылдарында Маздактар қозғалысы өріс алды. Сасани әулеті билеген мемлекет 558 – 568 жылдары эфталиттерді (ақ ғұндар) талқандап, Ауғанстан мен Орталық Азияның (Әмударияның оңтүстік-батысы) бірқатар жерлерін қосып алды. [[Йемен]] бағындырылып, 589 жылы шамасында елге басып кірген түріктер талқандалды. Бірақ 7 ғасырдың басында Сасани әулеті әлсіреп кетті де, [[Йездегерд ІІІ]] (632 – 651/652) тұсында мемлекетті арабтар жаулап алды. |
||
<ref> |
<ref>Қазақ энциклопедиясы, 10 том</ref> |
||
[[File:Asia 400ad.jpg|thumb|300px|Азия 400 жылдары, Сасани империясы.]] |
[[File:Asia 400ad.jpg|thumb|300px|Азия 400 жылдары, Сасани империясы.]] |
||
[[File:Palace of Serbistan.png|thumb|left|200px|[[Сарвестан]] сарайы құрылысы]] |
[[File:Palace of Serbistan.png|thumb|left|200px|[[Сарвестан]] сарайы құрылысы]] |
||
57-жол: | 57-жол: | ||
* [[Түрік қағанаты]] |
* [[Түрік қағанаты]] |
||
* [[Ғұндар]] |
* [[Ғұндар]] |
||
== Дереккөздер == |
|||
== Пайдаланған әдебиет == |
|||
<references/> |
<references/> |
||
⚫ | |||
{{wikify}} |
{{wikify}} |
||
[[Санат:Иран тарихы]] |
[[Санат:Иран тарихы]] |
||
[[Санат:Әзірбайжан тарихы]] |
[[Санат:Әзірбайжан тарихы]] |
||
67-жол: | 68-жол: | ||
[[Санат:Сасани әулеті]] |
[[Санат:Сасани әулеті]] |
||
[[Санат:Таяу Шығыс әулеттері]] |
[[Санат:Таяу Шығыс әулеттері]] |
||
⚫ | |||
{{Link FA|ca}} |
{{Link FA|ca}} |
||
{{Link FA|de}} |
{{Link FA|de}} |
09:24, 2014 ж. мамырдың 1 кезіндегі нұсқа
{{{атауы}}} | ||||
| ||||
---|---|---|---|---|
Сасани әулеті – Таяу және Орта Шығыста 3 – 7 ғасырларда билік құрған иран әулеті. Парсы аңыздары бойынша елдің тұңғыш патшасы Сасанның есімімен аталған. Әулеттің негізін қалаушы Папактың ұлы Ардашир І 224 жылы Парфия патшалығынкүйретті де, 226/227 жылдары Ктесифонда таққа отырды. Ардашир І және Шапур І (239 – 272) тұсында Иран біріктіріліп, батысы мен шығысындағы кең байтақ аймақтар қосылды. Сасани әулетінің Римді жеңуі мемлекетті нығайтып, шаїиншаїтың орталық өкімет билігін күшейтуіне мүмкіндік берді. Заратуштрашылдық мемлекеттік дінге айналды. 5 ғасырда Арменияның, Кавказ Албаниясының, Иберияның патшалары болып Сасани әулетінің мирасқорлары қойылды. Жергілікті халықтарды қанау күшейіп, 571 – 572 жылдары Арменияда көтеріліс болып өтті. 5 ғасырдың 90-жылдарында Маздактар қозғалысы өріс алды. Сасани әулеті билеген мемлекет 558 – 568 жылдары эфталиттерді (ақ ғұндар) талқандап, Ауғанстан мен Орталық Азияның (Әмударияның оңтүстік-батысы) бірқатар жерлерін қосып алды. Йемен бағындырылып, 589 жылы шамасында елге басып кірген түріктер талқандалды. Бірақ 7 ғасырдың басында Сасани әулеті әлсіреп кетті де, Йездегерд ІІІ (632 – 651/652) тұсында мемлекетті арабтар жаулап алды. [1]
Сілтемелер
Дереккөздер
- ↑ Қазақ энциклопедиясы, 10 том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Үлгі:Link FA Үлгі:Link FA Үлгі:Link FA Үлгі:Link GA Үлгі:Link GA