Сүт бездері: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
ш Bot: Migrating 35 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q189961 (translate me) |
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB |
||
| 1-жол: | 1-жол: | ||
[[Сурет:Healthy mammary gland.jpg|Сау сүт Бездері|thumb]] |
[[Сурет:Healthy mammary gland.jpg|Сау сүт Бездері|thumb]] |
||
'''Сүт бездері''' – [[адам]] мен [[ |
'''Сүт бездері''' – [[адам]] мен [[жануарлар]]да [[сүт]] түзетін қос без. [[Мал]]да оны желін деп атайды. Адамда сүт бездері 15 – 20 безді бөліктерден тұрады. Осы бөліктерде ана сүті түзіледі. Сүт бездерінің өсіп-жетілуі ішкі секреция бездерінің ([[гипофиз]], қалқанша без, т.б.) бөліп шығаратын [[гормондар]]ына байланысты. Бұл кезең қыздарда (жыныстық жетілу кезеңінде) 10 – 12 жаста байқалады. |
||
Cүт бездерінің толықтай қалыптасуы 18 – 20 жаста аяқталады. Cүт бездеріндегі [[физиология |
Cүт бездерінің толықтай қалыптасуы 18 – 20 жаста аяқталады. Cүт бездеріндегі [[физиология]]лық және [[анатомия]]лық өзгерістер [[етеккір]] келгенде немесе [[жүктілік]] кезінде айқын байқалады. Cүт бездері әйел босанғанда және жас сәбиді емізгенде өзінің даму шегіне жетеді. Ал [[климакс]] кезінде керісінше процесс жүреді. |
||
Cүт бездерінің негізгі қызметі – сүт шығару. Бұл процесс мишықтың алдыңғы бөлігінде шығарылатын гормондар (пролактин, маммотеген – Қ және ҚҚ, т.б) арқылы басқарылады. Баланы ана сүтімен ұзақ уақыт емізу пролактин мен эстроген гормондарының қызметіне байланысты. Cүт бездерінің жағдайына эндокриндік жүйенің аурулары үлкен әсер етеді. Мысалы, қыздар мен әйелдерде жыныс органдарының ([[Аналық жыныс|аналық]] жұмыртқаның) жұмысы бұзылса, Cүт бездерінде қатерсіз [[ісік |
Cүт бездерінің негізгі қызметі – сүт шығару. Бұл процесс мишықтың алдыңғы бөлігінде шығарылатын гормондар (пролактин, маммотеген – Қ және ҚҚ, т.б) арқылы басқарылады. Баланы ана сүтімен ұзақ уақыт емізу пролактин мен эстроген гормондарының қызметіне байланысты. Cүт бездерінің жағдайына эндокриндік жүйенің аурулары үлкен әсер етеді. Мысалы, қыздар мен әйелдерде жыныс органдарының ([[Аналық жыныс|аналық]] жұмыртқаның) жұмысы бұзылса, Cүт бездерінде қатерсіз [[ісік]]тер пайда болады. Сондай-ақ әйелдерде мастопатия жиі кездеседі. Әйел организміндегі гормондық бұзылу нәтижесінде пайда болатын сүт бездеріндегі ісікті түйіндер негізінен бала таппаған әйелдер мен сәбиін емізбеген әйелдерде жиі кездеседі. Cүт бездеріндегі қабынулар, көбінесе, [[мастит]] кезінде байқалады. |
||
Cүт бездерінің ауруларын болдырмау үшін жыныс жүйесі ауруларын дер кезінде емдеу; әсіресе босанғаннан кейінгі кезеңде жеке бастың [[гигиена |
Cүт бездерінің ауруларын болдырмау үшін жыныс жүйесі ауруларын дер кезінде емдеу; әсіресе босанғаннан кейінгі кезеңде жеке бастың [[гигиена]]сын сақтау; сәбиді емізу ережелерін бұлжытпай орындау қажет. Егер сүт бездерінде түйін пайда болса, дереу маммологқа қаралу керек. Cүт бездеріндегі қандай да болсын өзгерістерді флюрография және рентгенография (маммография) әдістерімен анықтайды. |
||
== Дереккөздер == |
|||
== Пайдаланған әдебиет == |
|||
[[Қазақ Энциклопедиясы|"Қазақ Энциклопедиясы"]], 8 том |
[[Қазақ Энциклопедиясы|"Қазақ Энциклопедиясы"]], 8 том |
||
| ⚫ | |||
{{wikify}} |
{{wikify}} |
||
[[Санат:Анатомия]] |
[[Санат:Анатомия]] |
||
| ⚫ | |||
21:27, 2014 ж. мамырдың 25 кезіндегі нұсқа
Сүт бездері – адам мен жануарларда сүт түзетін қос без. Малда оны желін деп атайды. Адамда сүт бездері 15 – 20 безді бөліктерден тұрады. Осы бөліктерде ана сүті түзіледі. Сүт бездерінің өсіп-жетілуі ішкі секреция бездерінің (гипофиз, қалқанша без, т.б.) бөліп шығаратын гормондарына байланысты. Бұл кезең қыздарда (жыныстық жетілу кезеңінде) 10 – 12 жаста байқалады.
Cүт бездерінің толықтай қалыптасуы 18 – 20 жаста аяқталады. Cүт бездеріндегі физиологиялық және анатомиялық өзгерістер етеккір келгенде немесе жүктілік кезінде айқын байқалады. Cүт бездері әйел босанғанда және жас сәбиді емізгенде өзінің даму шегіне жетеді. Ал климакс кезінде керісінше процесс жүреді.
Cүт бездерінің негізгі қызметі – сүт шығару. Бұл процесс мишықтың алдыңғы бөлігінде шығарылатын гормондар (пролактин, маммотеген – Қ және ҚҚ, т.б) арқылы басқарылады. Баланы ана сүтімен ұзақ уақыт емізу пролактин мен эстроген гормондарының қызметіне байланысты. Cүт бездерінің жағдайына эндокриндік жүйенің аурулары үлкен әсер етеді. Мысалы, қыздар мен әйелдерде жыныс органдарының (аналық жұмыртқаның) жұмысы бұзылса, Cүт бездерінде қатерсіз ісіктер пайда болады. Сондай-ақ әйелдерде мастопатия жиі кездеседі. Әйел организміндегі гормондық бұзылу нәтижесінде пайда болатын сүт бездеріндегі ісікті түйіндер негізінен бала таппаған әйелдер мен сәбиін емізбеген әйелдерде жиі кездеседі. Cүт бездеріндегі қабынулар, көбінесе, мастит кезінде байқалады.
Cүт бездерінің ауруларын болдырмау үшін жыныс жүйесі ауруларын дер кезінде емдеу; әсіресе босанғаннан кейінгі кезеңде жеке бастың гигиенасын сақтау; сәбиді емізу ережелерін бұлжытпай орындау қажет. Егер сүт бездерінде түйін пайда болса, дереу маммологқа қаралу керек. Cүт бездеріндегі қандай да болсын өзгерістерді флюрография және рентгенография (маммография) әдістерімен анықтайды.
Дереккөздер
"Қазақ Энциклопедиясы", 8 том
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |