Буылтық құрттар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
шӨңдеу түйіні жоқ |
Ripchip Bot (талқылау | үлесі) ш r2.7.1) (Боттың үстегені: en:Annelid |
||
21-жол: | 21-жол: | ||
[[ar:ديدان مقسمة]] |
[[ar:ديدان مقسمة]] |
||
[[az:Həlqəvi qurdlar]] |
[[az:Həlqəvi qurdlar]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[be:Кольчатыя чэрві]] |
[[be:Кольчатыя чэрві]] |
||
[[be-x-old:Колцавыя чарвякі]] |
[[be-x-old:Колцавыя чарвякі]] |
||
[[bg:Прешленести червеи]] |
[[bg:Прешленести червеи]] |
||
⚫ | |||
[[ca:Anèl·lid]] |
[[ca:Anèl·lid]] |
||
[[cs:Kroužkovci]] |
[[cs:Kroužkovci]] |
||
31-жол: | 30-жол: | ||
[[da:Ledorme]] |
[[da:Ledorme]] |
||
[[de:Ringelwürmer]] |
[[de:Ringelwürmer]] |
||
⚫ | |||
[[el:Αννελίδες]] |
[[el:Αννελίδες]] |
||
[[ |
[[en:Annelid]] |
||
[[eo:Anelidoj]] |
[[eo:Anelidoj]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[eu:Annelida]] |
[[eu:Annelida]] |
||
⚫ | |||
[[fo:Liðormur]] |
[[fo:Liðormur]] |
||
[[fr:Annelida]] |
[[fr:Annelida]] |
||
⚫ | |||
[[gl:Anélidos]] |
[[gl:Anélidos]] |
||
⚫ | |||
[[hr:Kolutićavci]] |
[[hr:Kolutićavci]] |
||
[[ |
[[hu:Gyűrűsférgek]] |
||
[[ia:Annelida]] |
[[ia:Annelida]] |
||
⚫ | |||
[[it:Annelida]] |
[[it:Annelida]] |
||
⚫ | |||
[[ka:რგოლოვანი ჭიები]] |
[[ka:რგოლოვანი ჭიები]] |
||
⚫ | |||
[[la:Annelida]] |
[[la:Annelida]] |
||
[[lv:Posmtārpi]] |
|||
[[lt:Žieduotosios kirmėlės]] |
[[lt:Žieduotosios kirmėlės]] |
||
[[ |
[[lv:Posmtārpi]] |
||
[[mk:Прстенести црви]] |
[[mk:Прстенести црви]] |
||
[[nl:Ringwormen]] |
[[nl:Ringwormen]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[nn:Leddormar]] |
[[nn:Leddormar]] |
||
⚫ | |||
[[oc:Annelida]] |
[[oc:Annelida]] |
||
[[pl:Pierścienice]] |
[[pl:Pierścienice]] |
||
[[pt:Anelídeo]] |
[[pt:Anelídeo]] |
||
⚫ | |||
[[qu:Sillwi kuru]] |
[[qu:Sillwi kuru]] |
||
[[ro:Annelida]] |
|||
[[ru:Кольчатые черви]] |
[[ru:Кольчатые черви]] |
||
⚫ | |||
[[simple:Annelid]] |
[[simple:Annelid]] |
||
[[sk:Obrúčkavce]] |
[[sk:Obrúčkavce]] |
||
[[sl:Kolobarniki]] |
[[sl:Kolobarniki]] |
||
[[sr:Чланковити црви]] |
[[sr:Чланковити црви]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[sv:Ringmaskar]] |
[[sv:Ringmaskar]] |
||
⚫ | |||
[[te:అనెలిడా]] |
[[te:అనెలిడా]] |
||
[[th:แอนเนลิดา]] |
[[th:แอนเนลิดา]] |
||
[[tl:Annelida]] |
|||
[[tr:Halkalı solucanlar]] |
[[tr:Halkalı solucanlar]] |
||
[[uk:Кільчасті черви]] |
[[uk:Кільчасті черви]] |
||
[[vi:Ngành Giun đốt]] |
[[vi:Ngành Giun đốt]] |
||
[[zh:环节动物门]] |
[[zh:环节动物门]] |
||
⚫ |
23:01, 2011 ж. сәуірдің 28 кезіндегі нұсқа
Үлгі:Automatic taxobox Буылтық құрттар (Annelіda) – омыртқасыз жануарлардың ішіндегі үлкен бір типі. Қазіргі уақытта 9 мыңдай түрі белгілі. Б. қ. 2 тип тармағына бөлінеді: белдеусіздер және белдеулілер. Белдеусіздердің 1 класы – көпқылтанды құрттар, ал белдеулілердің 2 класы – азқылтанды құрттар және сүліктер бар. Б. қ-дың денесі ұзын, бірнеше мм-ден 3 м-ге дейін, біркелкі бөлшектелген сегменттерден тұрады. Эпителий қабатының астында сақина тәрізді қиғаш бұлшық еттері орналасқан, солардың жиырылуы нәтижесінде құрттар қозғалады. Б. қ-да екі жақты симметриялы, сегменттелген, ішкі сұйыққа толы өзіндік қабатының болуымен ерекшеленетін целом қуысы болады. Б. қ-дың жүйке жүйесі жақсы дамыған, ол жұтқыншақ үсті ганглиядан және ұзынынан орналасқан құрсақ жүйке талшықтары тізбегінен тұрады. Қан айналу жүйесі көпшілігінде тұйық біткен, ол арқа қан тамырынан (қан арттан алға қарай ағады) және құрсақ қан тамырынан (қан алдан артқа қарай ағады) құралады. Терісімен, ал кейбір түрлері желбезек арқылы тыныс алады. Ас қорыту жүйесі алдыңғы, орта және аналь саңылауымен аяқталатын артқы ішектен құралады. Зәр шығару жүйесі – метанефридиялы (әрбір сегментінде орналасқан қос түтікшелер арқылы зәр шығару), кейбір түрлерінде протонефридиялы (қарапайым немесе тармақталған каналдар арқылы зәр шығару). Б. қ-дың көпшілігі – гермафродитті, ішінде дара жыныстылары да бар. Төм. сатыдағы өкілдерінің дамуы метаморфоз арқылы жүреді. Олардың дернәсілін – трохофера деп атайды. Б. қ. теңізде, тұщы суда, топырақ арасында тіршілік етеді. Олар Қазақстанның барлық аудандарында кездеседі. Паразиттік тіршілік ететіндері де бар. Көптеген түрлерімен балықтар қоректенеді. Б. қ-ға жататын жауын құрты топырақты құнарландырады, ал сүлік медицинада қолданылады.