Артиллерия: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Навигацияға өту Іздеуге өту
Түйіндемесі өңделмейді
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
5-жол:
# [[әскер]] түрі;
# қару түрі немесе қару-жарақ заттарының жиынтығы;
# артиллериялық қару-жарақ құрылысы, олардың қасиеттері мен ұрыста колдануқолдану әдістері туралы ғылым.
 
Артиллерия әскер түрі ретінде [[Оперативті таңдау пернесі|оперативтік]] бірлестіктер мен жалпы әскерлік құрамалардың, бөлімдер мен бөлімшелердің құрамына кіретін артиллериялық құрамалардан, бөлімдер мен бөлімшелерден тұрады. <ref>Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х</ref>
 
 
Артиллерияға қару түрі (қару-жарақ заттарының жиынтығы) ретінде зеңбіректер, келте зеңбіректер, [[минаатарлар]], кері теппейтін зеңбіректер, танкжойғыш басқарылмалы ракеталар ұрыс машиналарымәшинелері (ұшыру кондырғыларықондырғылары) және [[Реактив|реактивтік]] артиллерия, артиллериялық және атқыштық [[оқ]]-дәрілер, артиллерияның қозғалу құралдары - дөңгелекті және шынжыр табанды тарткыштартартқыштар және басқалар;
атысты басқару аспаптары, [[барлау]] мен атысты қамтамасыз ету қүралдарықұралдары, барлыкбарлық [[атқыш |атқыш]] қарудың түрлері мен [[гранатаатқыштаргранататқыштар]] кіреді.
 
Артиллерияға [[ғылым]] ретінде артиллериялыкартиллериялық қаружарақтық құрылысы, жобалануы, жасалуы мен қолданылуы жөніндегі, сонымен қатар оның ұрыстық касиеттерініңқасиеттерінің, атысы мен ұрыста колдануқолдану әдістері жөніндегі білім жиынтығы қамтылады.
 
''Артиллерия ғылымының негізгі бөлімдері:''
19-жол:
* [[баллистика]];
* артиллериялық зеңбіректер;
* атқыш қарулардың және окоқ-дорілердіңдәрілердің материалдық бөліктерінің құрылым негіздері;
* [[Қопарғыш Заттар|қопарғыш]] заттар мен дәрілер;
* артиллериялық өндіріс технологиясы;
30-жол:
[[16 ғ.|16]]-[[17 ғ.|17]] ғасырларда артиллерия ғылымының алғашкы негіздері қалыптаса бастады (зеңбіректер жасау мен артиллерия тактикасы жөнінде).
 
[[19 ғ.|19]] ғасырдың ортасынан бастап ойық ұңғылы артиллерия жасалып, ату жылдамдығы, атыстың кашықтығықашықтығы мен дәлдігі артты. [[Бірінші Дүниежүзілік Соғыс|Бірінші дүниежүзілік]] соғыстың басында артиллерия далалық (жеңіл), атты әскер (тау артиллериясы), далалық ауыр және ауыр (қамал артиллериясы) Артиллерия түрлерінен тұрды.
 
Соғыс барысында сүйемелдеуші Артиллерия, зениттік Артиллерия, танкатқыш Артиллерия пайда болып, минаатарлар көбейді. [[Екінші Дүниежүзілік соғыс|Екінші дүниежүзілік соғыста]], әсіресе, зениттік, танкатқыш, реактивтік және өздігінен жүретін Артиллерия жан-жақты дамыды, сонымен қатар жоғарғы және ерекше қуатты Артиллерия қолданылды.
жақты дамыды, сонымен катар жоғарғы және ерекше куатты Артиллерия колданылды.
[[Сурет:AA-gun-niva-1916.jpg|thumb|300px|left|Орыс - германдық майдан, орыс ұшақ сайманы., [[1916]] год ([[76-шы 1902 жылдың үлгiсiнiң - дивизиондық зеңбiрегi]])]]
 
Қазіргі кездегі құрлықтағы әскер Артиллериясы әскер Артиллериясына резервтік Артиллерия, ал атқаратын міндетгерінеміндеттеріне орай жер үсті және зениттік Артиллерия болып бөлінеді. [[Жер үсті сужиғысы|Жер үсті]] Артиллериясы ұрыстыкұрыстық қасиеттеріне байланысты: зеңбіректік, келте зеңбіректік, реактивтік, танкатқыштық Артиллерия, тау Артиллериясы және минаатарлар болып, козғалысқозғалыс түріне байланысты өздігінен жүретін, тіркелетін, өзі жүретін, тасылатын және стацианарлықстационарлық Артиллерия болып болінедібөлінеді.
 
Әскери-теңіз [[ФЛОТ|флотының]] Артиллериясы (теңіз Артиллериясы) кемелік және жағалаулық Артиллериядан тұрады. Құрылымдық ерекшеліктері бойынша Артиллериялық жүйелер ұңғылы, ойық үңғыныұңғыны, тегіс ұңғылы, кері теппейтін, реактивтік казематтық, әмбебапты Артиллерияға бөледі.
=== Батарея ===
[[Батарея]] — Артиллерияның атыстық және тактикалық бөлімшесі, ал оның иегізгінегізгі атыстық бөлімшесі болып 2-4 батареядан құралған [[Дивизион|дивизион]] саналады.
 
АртиллериялыкАртиллериялық дивизиондар бірігіп Артиллериялық полкті немесе Артиллериялық бригаданы, ал бригадалар (полктар) бірігіп Артиллериялық дивизияны кұрайдықұрайды.
 
Шетел армияларында Артиллериялық зеңбіректердің негізгі үлгілері 105 және 155 мм-лік зеңбіректер, 105-155 және 203 мм келте зеңбіректер, 110 мм және басқа реактивтік снарядтардың ұшыру қондырғылары, 81-106,7 және 120 мм минаатарлар, 90 мм танқатқыш зеңбіректер, 106 және 120 мм кері теппейтін зеңбіректер және әр түрліәртүрлі танкіге қарсы басқарылатын [[Ракета|ракеталар]] болып саналады.
 
Зеңбіректердің атыс кашықтығықашықтығы 13-33 км, келте зенбіректерде - 24 км-re дейін, минаатардың атыс қашықтығы 5-10 км. Белсенді реактивті [[снаряд|снарядтарды]] пайдаланғанда, ол едәуір ұлғаяды. Әрқилы атыс тапсырмаларын орындау үшін да әр түрліәртүрлі ок-дәрі қолданылуы мүмкін. ҮрыстаҰрыста (операцияда) Артиллерия атыс тапсырмаларын әскердің басқа түрлерінің мүддесіне сай орындайды.
 
''Оның ұрыста қолданылуының негізгі принциптері:''
Line 53 ⟶ 52:
* жаяу әскер мен, танктермен,
* әскердің басқа түрлерімен
* [[Авиация|авиациямен]] өзара бірлікте кимылдауықимылдауы,
* артиллерия атысы мен маневрін үздіксіз және икемді баскарубасқару.
<ref>Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Әскери іс. Алматы:"Мектеп" ААҚ , 2001 </ref>
 
547

өңдеме

Навигация мәзірі