Аптекалық жанжабіл: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
16-жол: | 16-жол: | ||
== Таралуы == |
== Таралуы == |
||
Аптекалық жанжабіл Оңтүстік Азия елдерінен шыққан. Қазіргі таңда жабайы түрінде кездеспейді. [[Қытай]], [[Үндістан]], [[Индонезия]], [[Аустралия]], Батыс Африкада, [[Ямайка]]да және [[Барбадос]]та өсіріледі. |
Аптекалық жанжабіл Оңтүстік Азия елдерінен шыққан. Қазіргі таңда жабайы түрінде кездеспейді. [[Қытай]], [[Үндістан]], [[Индонезия]], [[Аустралия]], Батыс Африкада, [[Ямайка]]да және [[Барбадос]]та өсіріледі. |
||
Зімбір Азия, Австралия, Жапония, Үндістанның тропикалық аймақтарында, Оңтүстік Америка мен Батыс Африкада өседі. |
|||
Орта ғасырларда Еуропаға көпестермен бірге келіп, содан бері татымдылық ретінде және дәрі-дәрмек ретінде қолданылады. |
Орта ғасырларда Еуропаға көпестермен бірге келіп, содан бері татымдылық ретінде және дәрі-дәрмек ретінде қолданылады. |
||
XVI ғ-дың басында Америка елдеріне еніп, ол жақта да кең таралған. |
XVI ғ-дың басында Америка елдеріне еніп, ол жақта да кең таралған. |
||
== Сипаттамасы == |
== Сипаттамасы == |
23:43, 2015 ж. маусымның 29 кезіндегі нұсқа
Аптекалық жанжабіл | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Аптекалық жанжабіл
| ||||||||||
Ғылыми топтастыруы | ||||||||||
|
Аптекалық жанжабіл немесе Апетекалық зімбір немесе Кәдімгі жанжабіл (лат. Zīngiber officināle)— Жанжабілдер тұқымдасының (лат. Zingiberaceae) Жанжабіл тегінің көпжылдық шөптес өсімдігі.
Таралуы
Аптекалық жанжабіл Оңтүстік Азия елдерінен шыққан. Қазіргі таңда жабайы түрінде кездеспейді. Қытай, Үндістан, Индонезия, Аустралия, Батыс Африкада, Ямайкада және Барбадоста өсіріледі. Зімбір Азия, Австралия, Жапония, Үндістанның тропикалық аймақтарында, Оңтүстік Америка мен Батыс Африкада өседі.
Орта ғасырларда Еуропаға көпестермен бірге келіп, содан бері татымдылық ретінде және дәрі-дәрмек ретінде қолданылады.
XVI ғ-дың басында Америка елдеріне еніп, ол жақта да кең таралған.
Сипаттамасы
Сабағы тік, 1 м-ге дейін, тамыр сабағы ет-женді, құрамында эфир майы болғандықтан сүйкімді хош иісті, бірақ гингерол терпенінің әсерінен дәмі ащы.
Жапырақтары кезек орналасқан, қарапайым, үшкір. Жапырақ табаны жүректәрізді.
Гүлдері - масақ гүлшоғырына жиналған, 3 жеке сары-қызғылт немесе қоңыр-күлгін жапырақтан құралған.
Жемісі — үшжармалы қауашақ.
Химиялық құрамы
Аптекалық жанжабілдің негізгі компоненті - Эфир майлары (құрғақ тамыр сабақтарында 1,5—3 % болады), олардың 70 %-ын цингиберен (зингиберен) — сесквитерпені. Қалғаны 30 %-ы - басқа терпендер (камфен, цинеол, бисаболен, борнеол, цитраль, линалоол).
Жанжабіл тамырында көптеген витаминдер: С, B1 , B2 және аминқышқылдар бар.
Синонимдері
- Amomum angustifolium Salisb. nom. illeg.
- Amomum zingiber L.
- Amomum zinziba Hill Spell. var.
- Curcuma longifolia Wall.
- Zingiber aromaticum Noronha nom. inval.
- Zingiber cholmondeleyi (F.M.Bailey) K.Schum.
- Zingiber majus Rumph.
- Zingiber missionis Wall.
- Zingiber sichuanense Z.Y.Zhu, S.L.Zhang & S.X.Chen
- Zingiber zingiber (L.) H.Karst. nom. inval.
Пайдалануы
Аптекалық жанжабілдің тамыр сабағын аспаздықта дәм-татымдылық ретінде кең қолданады.
Медицинада жанжабіл тамыр сабағының тұнбасы және тұндырмасы түрлерінде асқазанның ойық жарасы, тұмау, атеросклероз, қан тамырларының ауруларында дәрі-дәрмек ретінде қолданылады. Бас ауруы, ревматизм т.б. кеселдерде сылау, уқалау және компресс түрінде пайдаланады.
-
Өсімдіктің табиғатта өсуі
-
Өсімдіктің жапырақтары
-
Өсімдік гүлдері
-
Өсімдіктің жас тамыр сабақтары
Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Аптекалық жанжабіл |