Жүйке жүйесі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Abdi arman (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ |
Abdi arman (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ |
||
| 1-жол: | 1-жол: | ||
'''Жүйке жүйесі''' (''нервная система'') - адам мен жануарлар организмдерінің қоршаған ортаға бейімделуін реттейтін жүйе. Жүйке жүйесін зерттейтін морфологияның бөлімін {{lang-el|neurologia}} (грек, ''neuron'' — жүйке, жүйке жасушасы; ''logos'' — ілім) деп атайды. Жүйке жүйесінің қызметтері рефлекстер арқылы іс жүзіне асады. |
'''Жүйке жүйесі''' (''нервная система'') - адам мен жануарлар организмдерінің қоршаған ортаға бейімделуін реттейтін жүйе. Жүйке жүйесін зерттейтін морфологияның бөлімін {{lang-el|neurologia}} (грек, ''neuron'' — жүйке, жүйке жасушасы; ''logos'' — ілім) деп атайды. Жүйке жүйесінің қызметтері рефлекстер арқылы іс жүзіне асады. |
||
'''Рефлекс''' — сыртқы, немесе ішкі орта әсерлеріне организмнің жауап қайтару реакциясы. Жүйке жүйесі мүшелерін негізінен [[жүйке ұлпасы]] құрайды. Жүйке жүйесі организмдегі орналасу орындары (топографиясына) мен құрылысына сәйкес: ''орталық'' және ''шеткі'' бөлімдер болып екіге бөлінеді. Жүйке жүйесінің ''орталық бөліміне'' [[ми]] және [[жұлын]], ал шеткі бөліміне — мидан және жұлыннан организмнің шеткі аумақтарына таралатын мүшелер: [[жүйке түбіршіктері]], [[жүйкелер]], [[жүйке тораптары]], [[жүйке түйіндері]] (ганглийлері) және жүйке талшықтарының ұштары жатады. Организмдегі қызметтеріне байланысты жүйке жүйесін үш бөлімге бөледі. Олар: ''сомалық (денелік)'', ''парасимпатикалық (ішкі мүшелік)'', ''симпатикалық (тамырлық)''. |
'''Рефлекс''' — сыртқы, немесе ішкі орта әсерлеріне организмнің жауап қайтару реакциясы. Жүйке жүйесі мүшелерін негізінен [[жүйке ұлпасы]] құрайды. Жүйке жүйесі организмдегі орналасу орындары (топографиясына) мен құрылысына сәйкес: ''орталық'' және ''шеткі'' бөлімдер болып екіге бөлінеді. Жүйке жүйесінің ''орталық бөліміне'' [[ми]] және [[жұлын]], ал шеткі бөліміне — мидан және жұлыннан организмнің шеткі аумақтарына таралатын мүшелер: [[жүйке түбіршіктері]], [[жүйкелер]], [[жүйке тораптары]], [[жүйке түйіндері]] (ганглийлері) және жүйке талшықтарының ұштары жатады. Организмдегі қызметтеріне байланысты жүйке жүйесін үш бөлімге бөледі. Олар: ''сомалық (денелік)'', ''парасимпатикалық (ішкі мүшелік)'', ''симпатикалық (тамырлық)''. |
||
| 14-жол: | 13-жол: | ||
{{stub}} |
{{stub}} |
||
{{wikify}} |
{{wikify}} |
||
[[ru:Нервная система]] |
|||
[[an:Sistema nervioso]] |
|||
[[ar:الجهاز العصبي]] |
|||
[[az:Sinir sistemi]] |
|||
[[be:Нервовая сістэма]] |
|||
[[be-x-old:Нэрвовая сыстэма]] |
|||
[[bg:Нервна система]] |
|||
[[br:Sistem nervennel]] |
|||
[[bs:Nervni sistem]] |
|||
[[ca:Sistema nerviós]] |
|||
[[cs:Nervová soustava]] |
|||
[[cy:System nerfol]] |
|||
[[da:Nervesystemet]] |
|||
[[de:Nervensystem]] |
|||
[[dv:ނާރުތަކުގެ ނިޒާމް]] |
|||
[[el:Νευρικό σύστημα]] |
|||
[[en:Nervous system]] |
|||
[[eo:Nerva sistemo]] |
|||
[[es:Sistema nervioso]] |
|||
[[et:Närvisüsteem]] |
|||
[[eu:Nerbio-sistema]] |
|||
[[fa:دستگاه عصبی]] |
|||
[[fi:Hermosto]] |
|||
[[fr:Système nerveux]] |
|||
[[gl:Sistema nervioso]] |
|||
[[he:מערכת העצבים]] |
|||
[[hi:तन्त्रिका तन्त्र]] |
|||
[[hr:Živčani sustav]] |
|||
[[hu:Idegrendszer]] |
|||
[[id:Sistem saraf]] |
|||
[[io:Nervaro]] |
|||
[[is:Taugakerfið]] |
|||
[[it:Sistema nervoso umano]] |
|||
[[ja:神経系]] |
|||
[[ko:신경계통]] |
|||
[[la:Systema nervosum]] |
|||
[[lt:Nervų sistema]] |
|||
[[lv:Nervu sistēma]] |
|||
[[mk:Нервен систем]] |
|||
[[ml:നാഡീ വ്യൂഹം]] |
|||
[[mn:Мэдрэлийн систем]] |
|||
[[mr:चेतासंस्था]] |
|||
[[nl:Zenuwstelsel]] |
|||
[[nn:Nervesystemet]] |
|||
[[no:Nervesystem]] |
|||
[[oc:Sistèma nerviós]] |
|||
[[pam:Sistema nerviosa]] |
|||
[[pl:Układ nerwowy człowieka]] |
|||
[[pnb:نروس پربندھ]] |
|||
[[pt:Sistema nervoso]] |
|||
[[qu:Ankucha llika]] |
|||
[[ro:Sistem nervos]] |
|||
[[sh:Nervni sistem]] |
|||
[[si:ස්නායු පද්ධතිය]] |
|||
[[simple:Nervous system]] |
|||
[[sk:Nervová sústava]] |
|||
[[sl:Živčni sistem]] |
|||
[[sq:Sistemi nervor]] |
|||
[[sr:Нервни систем]] |
|||
[[sv:Nervsystemet]] |
|||
[[ta:நரம்புத் தொகுதி]] |
|||
[[te:నాడీ వ్యవస్థ]] |
|||
[[th:ระบบประสาท]] |
|||
[[tl:Sistemang nerbiyos]] |
|||
[[tr:Sinir sistemi]] |
|||
[[ug:نېرۋا سىستىمېسى]] |
|||
[[uk:Нервова система]] |
|||
[[ur:عصبی نظام]] |
|||
[[vi:Hệ thần kinh]] |
|||
[[war:Sistema nerbyos]] |
|||
[[yi:נערווען סיסטעם]] |
|||
[[zh:神经系统]] |
|||
[[zh-min-nan:Sîn-keng hē-thóng]] |
|||
13:19, 2011 ж. шілденің 5 кезіндегі нұсқа
Жүйке жүйесі (нервная система) - адам мен жануарлар организмдерінің қоршаған ортаға бейімделуін реттейтін жүйе. Жүйке жүйесін зерттейтін морфологияның бөлімін гр. neurologia (грек, neuron — жүйке, жүйке жасушасы; logos — ілім) деп атайды. Жүйке жүйесінің қызметтері рефлекстер арқылы іс жүзіне асады.
Рефлекс — сыртқы, немесе ішкі орта әсерлеріне организмнің жауап қайтару реакциясы. Жүйке жүйесі мүшелерін негізінен жүйке ұлпасы құрайды. Жүйке жүйесі организмдегі орналасу орындары (топографиясына) мен құрылысына сәйкес: орталық және шеткі бөлімдер болып екіге бөлінеді. Жүйке жүйесінің орталық бөліміне ми және жұлын, ал шеткі бөліміне — мидан және жұлыннан организмнің шеткі аумақтарына таралатын мүшелер: жүйке түбіршіктері, жүйкелер, жүйке тораптары, жүйке түйіндері (ганглийлері) және жүйке талшықтарының ұштары жатады. Организмдегі қызметтеріне байланысты жүйке жүйесін үш бөлімге бөледі. Олар: сомалық (денелік), парасимпатикалық (ішкі мүшелік), симпатикалық (тамырлық).
Жүйке жүйесінің сомалық бөлімі - дене, яғни тірек-қимыл аппараты және тері жабыны мүшедерінің, парасимпатикалық бөлімі — ішкі мүшелер мен бездердің, симпатикалық бөлімі — тамырлар жүйесі мүшелерінің қызметтерін реттейді. Парасимпатикалық және симпатикалық бөлімдерді біріктіріп, жүйке жүйесінің вегетативтік бөлімі деп атайды.[1]
Пайдаланған әдебиет
- ↑ Биоморфология терминдерінің түсіндірме сөздігі/ - Алматы: "Сөздік-Словарь", 2009. ISBN 9965-822-54-9
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |