Егеуқұйрықтар

Үлгі:Қорық аймақ‎ ЕГЕУҚҰЙРЫҚ (Rattus) – кеміргіштер отряды қаптесерлер тұқымдасының бір туысы. Қазақстанда үш түрі: сұр Егеуқұйрық (Rattus norvegіcus), қара Егеуқұйрық (R. rattus) және Түркістан Егеуқұйрығы (R. turkestanіcus) таралған. Сұр Егеуқұйрық республикамыздың батыс және солтүстік аудандарында көбірек кездеседі. Соңғы жылдары басқа облыстарға да тарай бастады. Қара Егеуқұйрық тек Каспий теңізі маңында тіршілік етсе, Түркістан Егеуқұйрығы Оңтүстік Қазақстан мен Жамбыл облыстарының таулы аймақтарында таралған. Егеуқұйрық денесінің ұзындығы 15 – 50 см, құйрығы ұзын және ол сақина тәрізді қабыршақпен қапталған. Тұмсығы сүйір, денесін сұр, қоңыр-сұр, қара түсті жүн басқан. Егеуқұйрықтар тауда, өзен-көл маңында, елді мекендерде, егістік төңірегінде кездеседі. Көбінесе, тұрғын үйлер мен қора-жайларда, азық-түлік қоймаларында тұрақты тіршілік етеді. Жыл бойы қоректенеді. Жемін түнге қарай іздейді. Қорек талғамайды, етке әуес, көжек, құс, торай аулайды, өсімдік дәні мен қалдығын да жейді. Егеуқұйрықтар – өте өсімтал. Олар жыныстық жағынан 2 – 3 айда толық жетіліп, жылына 2 – 3 реттен (әр жолы 2 – 18-ден) көбейе алады. Егеуқұйрықтар – бау-бақша ағаштарының, ауыл шаруашылығы мен орман шаруашылығының зиянкестері. Адам мен үй малдарына аса қауіпті аурулар (оба, безгек, сүзек, т.б.) таратады, сондықтан олар мекендейтін үйлер мен астық қоймаларын мезгіл-мезгіл дезенфекциялап отыру керек. Соңғы жылдары Арал теңізінің оңтүстік-шығысынан Егеуқұйрықтардың тағы бір туысы – үнді Егеуқұйрығы немесе тақтатісті Егеуқұйрық. (Nosokіa), оның бір ғана түрі – үнді Егеуқұйрығы (Nosokia іndіcа) табылған.   

Пайдаланған әдебиет

Қазақ энцклопедиясы