Арқалық (қала): Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол: 1-жол:
{{ЕМ-Қазақстан
<!-- Infobox begins -->{{Infobox City
|official_name = Арқалық
|статусы = қала
|nickname =
|атауы = Арқалық
|motto =
|сурет =
|image_skyline =
|әкімшілік күйі =
|imagesize =
|елтаңба = Arkalyk seal.png
|image_caption =
|ту =
|елтаңба сипаттамасы =
⚫
|image_flag =
|image_seal = Arkalyk seal.png
|ту сипаттамасы =
|image_map =
|елтаңба ені =
|mapsize =
|ту ені =
|lat_dir =N |lat_deg =50 |lat_min =14 |lat_sec =
|map_caption =
|lon_dir =E |lon_deg =66 |lon_min =54 |lon_sec =
⚫
|pushpin_map = Kazakhstan
|CoordAddon = type:city(42000)_region:KZ
|pushpin_label_position = bottom
⚫
|CoordScale =
|pushpin_mapsize = 280
|subdivision_type = облысы
|ел картасы =
|облыс картасы =
⚫
|subdivision_name = Қостанай облысы
|subdivision_type1 =
|аудан картасы =
|ел картасының өлшемi = 300
|subdivision_name1 =
|облыс картасының өлшемi =
|subdivision_type2 =
|аудан картасының өлшемi =
|subdivision_name2 =
|leader_title = Әкім
|облысы = Қостанай
⚫
|кестедегі облыс = Қостанай облысы
|leader_name = Теміржан Төлеубайұлы
|established_title = 1956
|ауданы =
|established_date =
|кестедегі аудан =
|area_magnitude =
|мекен түрі =
|area_total =
|мекені =
|TotalArea_sq_mi =
|ішкі бөлінісі =
|area_land =
|әкімі = Теміржан Төлеубайұлы
|LandArea_sq_mi =
|құрылған уақыты =
|area_water =
|алғашқы дерек =
|WaterArea_sq_mi =
|бұрынғы атаулары =
⚫
|статус алуы =
|area_water_percent =
|area_urban =
|жер аумағы =
|UrbanArea_sq_mi =
|климаты =
|тұрғыны = 27 835<ref>[http://www.stat.kz/publishing/DocLib4/2010/Демография/03_2010-Б-15-07-К.rar ҚР елді мекендерінің тұрғындар саны]</ref>
|area_metro =
|MetroArea_sq_mi =
|санақ жылы = 2010
|population_as_of =
|тығыздығы =
|population_note =
|шоғырлануы =
|population_total =
|ұлттық құрамы =
|конфессионалдық құрамы =
|population_density =
|этнохороним =
|population_density_mi2 =
|population_metro =
|телефон коды =
|пошта индексі =
|population_density_metro_km2 =
|пошта индекстері =
|population_density_metro_mi2 =
|ортаққордағы санаты =
|population_urban =
|timezone = +6
|сайты = http://www.arkalyk-kostanay.kz
|utc_offset = +6
|сайт тілі =
}}
|timezone_DST =
|utc_offset_DST = +6
|latNS=N
|latd=50
|latm= 14
|lats=55
|longEW=E
|longd=66
|longm=54
|longs=41
⚫
|elevation =
|elevation_ft =
|website = http://www.arkalyk-kostanay.kz
|footnotes =
}} <!-- Infobox ends -->


'''Арқалық қаласы''' — Орталық Қазақстандағы қала. Ол бұрынырақ [[Торғай облысы|Торғай облысының]] орталығы болған. Қазіргі кезде ол Қостанай облысы Арқалық ауданының орталығы. Қаланың негізі [[1956]] жылы салынды, қала статусына [[1965]] жылы ие болды.
'''Арқалық қаласы''' — Орталық Қазақстандағы қала. Ол бұрынырақ [[Торғай облысы|Торғай облысының]] орталығы болған. Қазіргі кезде ол Қостанай облысы Арқалық ауданының орталығы. Қаланың негізі [[1956]] жылы салынды, қала статусына [[1965]] жылы ие болды.
71-жол: 57-жол:


== Тарих ==
== Тарих ==

Арқалық геологтерді 1956 қалай поселкеге және құрылысшылар негізделген. Ол өз тууімен (алюминиды өндіріске арналған шикізат) бокситтердің шоғырларының соғыстан кейін жылдарында ашуға бүл жерде міндетті. 17 мамыр 1956 СОКП және жеке жолға орналастырған ССРОның министрлардың кеңесінің ОКы бірлескен қаулымен қабылданды: «Бокситтердің Амангелді туған жерлерін базасында Торғай боксит кеніштері пайдалануға құрыстырып енгізу». Арқалық қаласы [[1960]] бүкіл одақтық екпінді комсомол құрылыспен жариялап, жинағы ССРОдан жастар мұнда ағып кете бастады. [[1965]] Арқалыққа қаланың мәртебесін алды, [[1971]] Торғай обласының қайта жасалынғаны орталық болды.
Арқалық геологтерді 1956 қалай поселкеге және құрылысшылар негізделген. Ол өз тууімен (алюминиды өндіріске арналған шикізат) бокситтердің шоғырларының соғыстан кейін жылдарында ашуға бүл жерде міндетті. 17 мамыр 1956 СОКП және жеке жолға орналастырған ССРОның министрлардың кеңесінің ОКы бірлескен қаулымен қабылданды: «Бокситтердің Амангелді туған жерлерін базасында Торғай боксит кеніштері пайдалануға құрыстырып енгізу». Арқалық қаласы [[1960]] бүкіл одақтық екпінді комсомол құрылыспен жариялап, жинағы ССРОдан жастар мұнда ағып кете бастады. [[1965]] Арқалыққа қаланың мәртебесін алды, [[1971]] Торғай обласының қайта жасалынғаны орталық болды.


77-жол: 62-жол:
Арқалықтың [[1989]] белсенді тұрғындарына Торғай облысы [[1990]] жылдың тамызындағы республиканың басқаруына арқасында үндеуіне қайта құрастырылған Торғай обласының қалпына келтіруі бойынша оргкомитет құрастырылып,Арқалық жаңадан облыстық орталық болған болды.
Арқалықтың [[1989]] белсенді тұрғындарына Торғай облысы [[1990]] жылдың тамызындағы республиканың басқаруына арқасында үндеуіне қайта құрастырылған Торғай обласының қалпына келтіруі бойынша оргкомитет құрастырылып,Арқалық жаңадан облыстық орталық болған болды.
<ref name=source1> [[Қазақ энциклопедиясы]] I том</ref>
<ref name=source1> [[Қазақ энциклопедиясы]] I том</ref>

== Оқулықтар қала мекемесі ==
== Оқулықтар қала мекемесі ==
* Арқалық мемлекеттік педагогикалық институты. Ы.Алтынсарин атындағы
* Арқалық мемлекеттік педагогикалық институты. Ы.Алтынсарин атындағы
96-жол: 82-жол:
* [http://www.arkalyk.kz Арқалық қаласының ресми сайты]
* [http://www.arkalyk.kz Арқалық қаласының ресми сайты]
* [http://photofile.ru/users/arkalyk/1039539/ Арқалық қаласының фотоальбомы]
* [http://photofile.ru/users/arkalyk/1039539/ Арқалық қаласының фотоальбомы]

{{Cities of Kazakhstan}}



==Пайдаланылған әдебиет==
==Пайдаланылған әдебиет==
<references/>
<references/>
{{stub}}
⚫
{{wikify}}



⚫
{{Cities of Kazakhstan}}


⚫
{{wikify}}


[[Санат:Қазақстан қалалары]]
[[Санат:Қазақстан қалалары]]

09:09, 2011 ж. қазанның 26 кезіндегі нұсқа

Үлгі:ЕМ-Қазақстан

Арқалық қаласы — Орталық Қазақстандағы қала. Ол бұрынырақ Торғай облысының орталығы болған. Қазіргі кезде ол Қостанай облысы Арқалық ауданының орталығы. Қаланың негізі 1956 жылы салынды, қала статусына 1965 жылы ие болды. Арқалық қаласынан облыс орталығы Қостанай қаласына дейінгі қашықтық — 480 км, Астана қаласына дейінгі қашықтық — 670 км.

Тұрғындарының саны 2006 жылы 42 мың адамға жетті (соның ішінде — қаланың өзініде тұратын 26 мың адам, қалалық аймаққа кіретін 14 ауыл және 3 ауылдықтардың төңірегіндегі 16 мың адам).

Қала облыс орталығымен теміржол арқылы байланысқан (Державинск - Арқалық темір жолының Есіл бұтағының ақырғы станциясы). Қостанай қаласынан Арқалық қаласына апаратын автожол асфальтталған, бірақ қазіргі кезде жолдың күйі мәз емес, күрделі жөндеуді қажет етеді. Жезқазған бағытындағы автожол — өтуі қиын жер астылық Арқалық қаласы, дымқыл ауа райына күшті әбден су болады және тұрады жүк таситын көліктің артынан тіпті.

Тарих

Арқалық геологтерді 1956 қалай поселкеге және құрылысшылар негізделген. Ол өз тууімен (алюминиды өндіріске арналған шикізат) бокситтердің шоғырларының соғыстан кейін жылдарында ашуға бүл жерде міндетті. 17 мамыр 1956 СОКП және жеке жолға орналастырған ССРОның министрлардың кеңесінің ОКы бірлескен қаулымен қабылданды: «Бокситтердің Амангелді туған жерлерін базасында Торғай боксит кеніштері пайдалануға құрыстырып енгізу». Арқалық қаласы 1960 бүкіл одақтық екпінді комсомол құрылыспен жариялап, жинағы ССРОдан жастар мұнда ағып кете бастады. 1965 Арқалыққа қаланың мәртебесін алды, 1971 Торғай обласының қайта жасалынғаны орталық болды.

Қала 1980 өз құлпыра гүлдеуіне жетті: радиобөлшектердің, ет комбинаты, сүт зауыт, элеватор, керамика фабрикасы, тігін фабрикасы, зауыттары бұл жерде жұмыс істеді. Авиамотор зауытының құрылысы, (ТБРУ) Торғай боксит руда басқармасы басталған ССРОға 20% боксит кеніне дейін тапты. Бірақ, оның экономикасы Қазақстанның басқа өлкелері, өйткені өнеркәсіптік өндірістің жетістіктері, мешеуленнің Торғай обласының экономикасы неткенмендер аграрлық бағыт 90%ке болды. Облыс республикалық бюджетте дотациялары үнемі талап етті, сондықтан 1988 ол маусымда жойылып, оның аумағы Қостанай және Ақмола облыстарының арасындағы бөлген. Мысалы, областық орталық болуға басылған қалалардан областық радиостанцияның инфрақұрылымының бөлігі апарып, перспективалы өнеркәсіптік объекттердің қатары қатырылды. Арқалықтың 1989 белсенді тұрғындарына Торғай облысы 1990 жылдың тамызындағы республиканың басқаруына арқасында үндеуіне қайта құрастырылған Торғай обласының қалпына келтіруі бойынша оргкомитет құрастырылып,Арқалық жаңадан облыстық орталық болған болды. [1]

Оқулықтар қала мекемесі

  • Арқалық мемлекеттік педагогикалық институты. Ы.Алтынсарин атындағы
  • Торғай гуманитарлық колледжі
  • Торғай агро-техникалық колледжі
  • Арқалық медицина колледжі
  • "Қазтутынуодаған" Арқалық экономика және құқық колледжі
  • Гимназия Ы. Алтынсарин атындағы
  • Орталық мектеп №1 Ш. Уәлиханов атындағы
  • Орталық мектеп №2
  • Орталық мектеп №3 Б.Майлин атындағы
  • Орталық мектеп №4 В.И.Ленин атындағы
  • Орталық мектеп №5 М.Әуезова атындағы
  • Орталық мектеп №6 А.Құнанбайұлы атындағы
  • Орталық мектеп №8
  • Орталық мектеп №10

2000 жылға орта мектептер №7,9,11 жабық болатын.

Сыртқы сілтемелер

Пайдаланылған әдебиет

  1. ↑ Қазақ энциклопедиясы I том

Үлгі:Cities of Kazakhstan

«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Арқалық_(қала)&oldid=607913» бетінен алынған