Безноитиоз

Безноитиоз (лат. Besnoitia) - малдың жұқпалы, созылмалы ауруы.

Besnoitia besnoiti
Ғылыми топтастыруы
Әлемі: Eukaryota Дүниесі: Chromalveolata Ұлы жамағаты: Alveolata Жамағаты: Apicomplexa Табы: Conoidasida Кіші табы: Coccidiasina Сабы: Eucoccidiorida Тұқымдасы: Sarcocystidae Кіші тұқымдасы: Toxoplasmatinae Тегі: Besnoitia Түрі: B. besnoiti
Екі-есімді атауы
Besnoitia besnoiti

Індеттің қоздырғышы - бір жасушалы қарапайым жәндіктер. Оны тұнғыш рет 1912 ж. Францияда К.Бенуа мен В.Робин тапты. Безноитиозбен мүйізді ірі қара, жылқы, есек, солтүстік бұғысы ауырады. Аурудың бірнеше түрі бар, Қазақстанда оның бір-ақ түрі Besnoitia besnoiti кездеседі. Бұл ауру шетелдерден Санта-гертруда сыйырымен (1956 ж.) келген.

Аурудың таралуы

Безноитиоз Балқаш көлі, Іле, Талас, Шу, Сырдария, Амудария өзендерінің бойында, қамысты көлдердің маңында байқалады. Бұл жерде шыбын-шіркей, маса, сона көп болады. Олар малды шағып, сау малға ауру жұқтырады. Көбінесе 2 жастағы ірі қара ауырады. Безноитиозбен адам ауырмайды.

Ауру белгілері

Аурудың белгілері 30-45 күнде білінеді. Малдың дене қызуы көтеріліп, жемшөпке тәбеті шаппайды, тамыры жиі соғады. Бұдан әрі танаудың, көмекей мен кеңірдектің, көздің, қынаптың кілегей қабықтары қабынады. Малдың тұмсығында, әукесінде, желіні мен ұмасында, көбінесе аяқтарында домбыққан ісік білінеді. Буаз сиырдың іш тастауы мүмкін. Бұқаның жыныс бездері қабынып, қабылетін жояды. Біраздан соң малдың жемшөп жеуі жақсарады, бірақ барған сайын жүдеп, көтерем болады. Оның терісі 3-5 есе қалыңдап, қыртыстанады да, жарылып ашық жараға айналады. тері қайызғақтанады, жүні ойдым-ойдым, кейде түгелдей түседі.

Сақтану шаралары

Безноитиозшыққан шаруашылықта әр тоқсан сайын ірі қара клиникалық тексеруден өткізіледі. Жазда малды қамысты жерге бақпай, жаздық пен таудағы жайылмаларда бағу керек. Қора мен малдың жазғы орнын дезинфекциялап тұру керек. Ауру таратпас үшін сиырдың тезегі биотермиялық әдіспен шірітіледі.