Бейімделген иммунды жүйе бетінің кодын көру

[[Сурет:SEM Lymphocyte.jpg|thumb|right|250px|Электронды микроскопта сканерленген адамның жалғыз [[лимфоцит]]і]]
'''Бейімделген иммунды жүйе''' ({{lang-en|Adaptive immune system}}, кейде '''Қабылданған иммунды жүйе''' деп аталады, {{lang-en|Аcquired immune system}}) — [[иммунды жүйе]]нің тармақ жүйесі болып, ол арнаулы жүйелік жасушалардан және [[патоген]]дердің өсімін тосу арқылы патогендердің өзін жою процесстерінен құралады. [[Омыртқалылар]]да болатын екі негізгі [[иммунитет]] стратегиясының бірі осы кейін қабылданған Бейімделген иммунды жүйе, ал екіншісі [[Тума иммунды жүйе]]).

Бейімделген иммунды жүйе арнайы бір [[патоген]]ге алғашқы реакциядан соң иммунологиялық жады қалыптастырады да, кейін осы патогенмен байланысқан кезде қарсыжауабын (response) күшейтеді. Бейімделген иммунды жүйенің бұл процесі [[вакцинация]]ның негізі болып табылады. Тума жүйе секілді, кейін қалыптасқан жүйе [[гуморалдық иммунитет]] құрамдарын да, [[жасушалық иммунитет]] құрамдарын да қамтиды.
[[Сурет:Ngram acquired immunity vs. adaptive immunity.png|thumb|right|250px|Google Ngram бойынша "Қабылданған иммунитет" бәс. (vs.) "бейімделген иммунитет", екі ұғымның қолданыс бәсекесі.]]

Тума иммунды жүйеден өзгеше түрде бейімделген иммунды жүйе арнаулы бір патогендерге жоғары деңгейде арнайы бағытталады. Бейімделген иммунитет ұзақ жалғасатын қорғаумен қамдай алады; мысалы, [[Қызылша (медицина)|қызылша]]дан айыққан адам қызылшадан өмір бойы қорғалған болады. Кей жағдайларда өмір бойы қорғаумен қамтамасыз етпейді; мысалы, [[желшешек]]. Бейімделген иммунды жүйенің қарсыжауабы шабуылдаған патогендер мен олар шығарған барлық улы молекулаларды жояды. Кейде бейімделген иммунды жүйе бөгде молекулалардың зияндылары мен зиянсыздарын ажырата алмайды; оның салдары ретінде [[поллиноз]]ды, [[астма]]ны және кез-келген басқа [[аллергия]]ны айтуға болады.

[[Антигендер]] - бейімделген иммунды қарсыжауапты (response) алып шығатын кез-келген заттарға (мейлі [[ағза]]ға бейімделгіш болсын, немесе бейімделмес болсын) қаратылады.

Бейімделген иммунды қарсыжауапты іске асыратын жасушалар [[лимфоциттер]] деп аталатын ақ қан жасушалары есептеледі. [[Антиденелер]] қарсыжауабы және жасушалық иммундық қарсыжауабы сынды екі негізгі белсенділік В жасушалары және Т жасушалары деп аталатын ұқсаммайтын екі түрлі лимфоциттер арқылы жүзеге асады. Антидене қарсыжауаптарында В жасушалары [[иммуноглобулиндер]] деп аталатын [[ақуыздар]]ды антиденелер ретінде бөліп шығаруға белсендіріледі. Антиденелер қанайналасы арқылы ағып, бөгде антигенмен қосылады да, оны белсенсіздендіріп (inactivate), антигеннің денеге қосылуына жол бермейді.

Қабылданған иммунитетте арнайы [[патоген]]дік [[иммун қабылдауыш|қабылдауыштар]] (receptor) ағзаның бүкіл ғұмыры барысында "қабылдап отырады", ал тума иммунитетте арнайы патогендік қабылдауыштар [[сызықты жыныс жасушасы]]нда (Germline) әлдеқашан  кодталған болады. Қабылданған иммунды жүйенің қарсыжауабы "бейімделгіштік" деп аталады, өйткені ол ағзаның иммунды жүйесін болашақ қиындықтарға дайындайды (дегенмен, ол автоиммунитет қалыптастырғанда ол "бейімделмейтін" болуы да мүмкін).<ref>In the technical sense, both the innate and acquired immune systems are "adaptive" in the physiological and evolutionary sense of allowing the organism to adapt to changing external circumstances (and both can be maladaptive if overactive, causing pathological inflammation or autoimmunity). Furthermore, the pathogen-receptors of innate and acquired immune mechanisms are both specific: The specificities of innate immunity have evolved over evolutionary time in response to highly conserved molecular features of the microbial world, whereas the specificities of acquired immunity mature in each organism. For this reason, in general the term "acquired" is preferred to "adaptive" or "specific". June 2013, N</ref>

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Ағзалар жүйесі}}
[[Санат:Иммунология]]
[[Санат:Иммунды жүйе]]
[[Санат:Физиология]]
[[Санат:Иммунитет]]