Бикол (халық) бетінің кодын көру

{{Этникалық топ
|атауы      = Бикол
|төл атауы  = Bikolano
|сурет      = Vicols (Bikolanos) preparing Hemp -Drawing out the fibre (c. 1900, Philippines).jpg
|сурет тақырыбы      = 
|саны       = 6 млн.(2004)
|аймақ      = {{Байрақ|Филиппин}}
|аймақ1     = 
|саны1      = 
|түсініктемелер1     = 
|аймақ2     = 
|саны2      = 
|түсініктемелер2     = 
|аймақ3     = 
|саны3      = 
|түсініктемелер3     = 
|аймақ4     = 
|саны4      = 
|түсініктемелер4     = 
|аймақ5     = 
|саны5      = 
|түсініктемелер5     = 
|аймақ6     = 
|саны6      = 
|түсініктемелер6     = 
|аймақ7     = 
|саны7      = 
|түсініктемелер7     = 
|аймақ8     = 
|саны8      = 
|түсініктемелер8     = 
|аймақ9     = 
|саны9      = 
|түсініктемелер9     = 
|аймақ10    = 
|саны10     = 
|түсініктемелер10    = 
|аймақ11    = 
|саны11     = 
|түсініктемелер11    = 
|аймақ12    = 
|саны12     = 
|түсініктемелер12    = 
|аймақ13    = 
|саны13     = 
|түсініктемелер13    = 
|тілдері    = [[бикол тілі]]
|діні       = [[Католицизм|католиктер]].
|этникалық топтары   = 
|ескертпелер  = 
}}

'''Бикол''' (биколандар, өз атауы: ''Биколано'', ''Bikolano'') — [[Филиппин]]дегі халық (негізгі орналасқан аймағы Бикол жарты аралы, [[Лусон]] аралының оңтүстік-шығысында және оған іргелес аралдар). Халқы 6 млн. адам (2004).<ref>{{cite web|url=https://bigenc.ru/ethnology/text/1866009|title=Бикол|author=|date=|work=|publisher=|accessdate=2024-07-15|lang=}}</ref>

== Тілі ==
Олар аустронезия отбасының Батыс Австронезия тобының Филиппиндік тармағы [[бикол тілі]]нде сөйлейді. Онға дейін [[диалект]]ілері бар. Жазуы [[латын әліпбиі]]не негізделген жазу. Пилипино, ағылшын, испан және тагал тілдері де кеңінен таралған.<ref>{{cite web|url=https://megabook.ru/article/%D0%91%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB|title=Бикол |author=|date=|work=|publisher=|accessdate=2024-07-15|lang=}}</ref>

== Діні ==
Биколдар негізінен [[католицизм]]ді ұстанады.
Халық өміріне ықпалын тигізіп келе жатқан дәстүрлі діндердің де қалдықтары да бар.<ref>{{cite web|url=https://bse.slovaronline.com/4556-BIKOLY|title=Бикол|author=|date=|work=|publisher=|accessdate=2024-07-15|lang=}}</ref>

== Кәсібі ==
Негізгі дәстүрлі кәсібі – қолмен атқарылатын [[егіншілік]] ([[абака]], суармалы [[күріш]], [[жүгері]], қант қамысы, батат), [[балық аулау]], орман шаруашылығы, копра өндірісі, [[керамика]], тоқымашылық, сауда дамыған.<ref>{{cite web|url=http://www.etnolog.ru/people.php?id=BIKO|title=Әлем халықтарының энциклопедиясы. Бикол|author=|date=|work=|publisher=|accessdate=2024-07-15|lang=}}</ref>
[[Сурет:Albay wagons, 1899.jpg|нобай|оңға|200px|Арбалары бар Бикол ерлері, 1899]]     
Копра өңдеу және абакусты кесу әдетте қолмен жасалады. Балық аулау да маңызды сала болып табылады және балық жеткізу әдетте мамырдан қыркүйекке дейінгі уақытта жүреді. Ұйымдастырылған кәсіптік балық аулау қымбат аулар мен моторлы және электр шамдары бар қайықтарды немесе палакая немесе басниган деп аталатын қайықтарды пайдаланады. Жеке балықшылар, керісінше, әдетте екі түрлі торды пайдаланады - басниг және пангки.<ref>{{cite web|url=https://megabook.ru/article/%D0%91%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB?ysclid=lymtvo8jb981471014|title=Бикол|author=|date=|work=|publisher=|accessdate=2024-07-15|lang=}}</ref>

== Өмір салты ==
Бикол отбасыларындағы [[мұрагерлік]] ерлер арасында да, әйелдер арасында да жүзеге асырылады. Бұрын ер адам бірнеше әйелмен бірге тұратын, қазір отбасының бұл түрі кездеспейді. Дегенмен, басқа да көптеген [[әдет-ғұрыптар]] бар: қалыңдық қалыңмалының бағасы, күйеу жігіттің мүлкін көрсету (оның байлығын, төлем қабілеттілігін көрсетеді). Басқа көршілес аймақтардағы сияқты, бикол әйелдері үй жұмысының көп бөлігін үйленгенге дейін де, одан кейін де жасайды, ал Бикол ерлері өз отбасына табыс пен қаржылық қолдаудың негізгі көзі болып табылады. Памалай, пантомина және тигсикан кейбір дәстүрлі әдет-ғұрыптар болып табылады және адамдар құдайға, жанға және өлімнен кейінгі өмірге берік сенімдерді ұстанады. Осыған байланысты жыл сайын пабаса, танггал, фиесталар және флорес де майо сияқты рәсімдер өткізіледі.<ref>{{cite web|url=https://web.archive.org/web/20220519120142/https://goturist.ru/narod-bikol/|title=Бикол|author=|date=|work=|publisher=|accessdate=2024-07-15|lang=}}</ref>

=== Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары ===
Елді мекендері баррио (испан тілінен barrio – квартал) деп аталады.
Дәстүрлі ауылдар басқа филиппиндік халықтардың ауылдарына ұқсас.
Қазіргі уақытта халық [[Урбанизация|урбанизациялануда]]. Көбісі дәстүрлі өмір салтын тастап, қалаларға қоныс аударуда.<ref>{{cite web|url=https://mononews.ru/%D0%91%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB|title=Бикол|author=|date=|work=|publisher=|accessdate=2024-07-15|lang=}}</ref>
[[Сурет:Sigarilyasjf1338.JPG|нобай|оңға|200px|кокос сүтінде пісірілген гата тағамы]]
=== Дәстүрлі киімдері ===
Ерлер түрлі-түсті [[көйлек]] пен [[шалбар]] киеді. Әйелдер жейде мен саронг киеді, ол кеудеге оралып, белдемше сияқты төмен түсірілген ұзын жолақ мата. Испандық нақыштағы көйлектер де жиі кездеседі.<ref>{{cite web|url=https://web.archive.org/web/20220519120142/https://goturist.ru/narod-bikol/|title=Бикол халқы, Лусон аралы, Филиппин|author=|date=|work=|publisher=|accessdate=2024-07-15|lang=}}</ref>

=== Дәстүрлі тағамдары ===
Биколдар чили бұрышын немесе өте ащы тағамдарды жеуге жоғары икемделген. Биколано асханасы, ең алдымен, оның тағамында чили бұрышы мен гатаны (кокос сүті) негізгі түрде қолдануымен танымал. Ет рецепттеріне почеро, адобо, тапа және динугуан кіреді. Әдетте жиі тұтынатын балықтары – [[скумбрия]] және [[анчоус]]. Бухи көлінде [[синарапан]] немесе табиос (әлемдегі ең кішкентай балық ретінде белгілі) жиі кездеседі.<ref>{{cite web|url=https://alphapedia.ru/w/Bicolano_people|title=Биколано халқы|author=|date=|work=|publisher=|accessdate=2024-07-15|lang=}}</ref>

=== Фольклоры ===
Халық ауыз әдебиетінде [[ертегі]]лер мен кең көлемді «Ибалон» эпопеясы бар.<ref>{{cite web|url=http://www.etnolog.ru/people.php?id=BIKO|title=Бикол|author=|date=|work=|publisher=|accessdate=2024-07-15|lang=}}</ref>

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{stub}}
{{Азия халықтары}} 

[[Санат:Филиппин этникалық топтары]]