Домдау

ДОМДАУ — халық емшілігінің ең қарапайым түрі. Сырқатқа қарабайыр тәсілмен ем жасайды. Дом, домдау сөзінің төркінін тілзерттеуші Ә.Нұрмағамбетов түркі тілдерінің көне қыртысынан - алтай тілдерінен іздсйді. Зерттеуші тува тілінде ауруды дауалаушы; тунгус-маньчжур тобындағы солон тілінде доо - дәрі мағынасын беретіндігін айтады. Ал жазба моңғол және қазіргі моңғол тілінде балгерлік, дуалаушылық, сиқыршылық деген мағыналарын білдіретіндігін көрсетіп, қазақ тілінде домдау сөзі емге қосарланып, ем-дом түрінде қолданылады және оның алғашқы мағынасы дәрі-дәрмек дегенге саяды. Қазір емдеу ұғымының синониміне айналған деп тұжырым жасайды. Домдау үшін қазақ арасында көбінесе жануар өнімдері қолданылған: қоянның терісін сыздауыққа, жылқы талағын жылыдай ісікке таңған, қасқырдың бауырын құтырған ит қапқанда жегізген. Сондай-ақ безгекке қарсы безгелдек жүмыртқасын, көз ауырғанда бөдене жүмыртқасын кептіріп берген. Көкжөтелге көк қарғаның немесе көк кептердің қанатын, сүр жөтелге сүр сиыр сүтін ішкізген және сүр атты жолаушының айтқанын жасаған. «Құстай ұшатын жүйрік» болады деп бәйге атының жеміне құс етін, жорға атқа «қаздай жорғалайды» деп қаз етін қосып беру ырымы ертеде болған. Дәстүрлі ортада құяң, өкпе ауруларын жылан етін жегізу арқылы емдеген. Деректерге қарағанда, сарүйек жыланның терісін сыпырып тастап, майлы етін асып, сорпасын ішкізіп терлету арқылы құяң ауруын емдеген. Кейде сарүйектің етін қуырып, кепкен соң келіге түйіп талқан жасап, майлы етті жей алмайтын жүрек ауруына шалдыққандарға берген. Сондай-ақ, сарүйектің майлы етін тұтастай тіліп алып, өкпе ауруына шалдыққан адамның өкпе тұсына таңады, сонан соң жылы қымтап терлеткен.