Дәлен

Дәлен
Osmorhiza claytonii
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар (unranked) Asterids Сабы: Apiales Тұқымдасы: Apiaceae Кіші тұқымдасы: Apioideae Тайпасы: Scandiceae Кіші тайпасы: Scandicinae Тегі: Osmorhiza Raf. 1819
түрлері
11 түрі белгілі

Дәлен (лат. Osmorhiza) – шатыршагүлділер тұқымдасына жататын көп жылдық шөптесін өсімдік. Көбінесе тау беткейлерінде, қылқан жапырақты және аралас ормандардың, бұталардың арасында өседі. Қазақстанда қылтанды дәлен (O. arіstata) деген түрі бар. Оның биікт. 30 – 80 см. Тік сабағы жіңішке, жылтыр болады. Үшқұлақты, қауырсынды күрделі жапырақшаларының жиектері терең ойықталып, тіс тәрізді иректелген. Майда гүлдері жай, кейде күрделі шатырша гүлшоғырын құрайды. Бір шатыршаға топталған 10 гүлдің 4-і ғана жеміс береді. Тұқымынан көбейеді. Маусым – шілде айларында гүлдеп, тамызда жемісі пісіп-жетіледі. Жемісі – ұзынша келген ұршық пішіндес, ұзындығы 20 – 25 мм, ені 2 мм. Қылтанақты дәлен өте сирек (тек Үбі жотасында) кездесетін өсімдік. Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген.