Ежелгі Македония бетінің кодын көру

{{Тарихи мемлекеттер
 |атауы                    = Македония
 |өз атауы                 = 
 |статусы                  = 
 |әнұраны                  = 
 |байрақ                   = 
 |байрақ_сипаттамасы       = 
 |елтаңбасы                = Vergina Sun.svg
 |елтаңба_сипаттамасы      = [[Вергин жұлдызы]]
 |карта                    = Map Macedonia 336 BC-en.svg
 |size                     = 320 px
 |сипаттамасы              = 
 |p1                       = 
 |flag_p1                  = 
 |image_p1                 = 
 |p2                       = 
 |flag_p2                  = 
 |image_p2                 = 
 |p3                       = 
 |flag_p3                  = 
 |image_p3                 = 
 |p4                       = 
 |flag_p4                  =
 |image_p4                 =  
 |құрылуы                  = б.з.д. IX ғ.
 |ыдырауы                  = [[Б. з. д. 146 жыл|б.з.д. 146]]
 |s1                       = 
 |flag_s1                  = 
 |image_s1                 = 
 |s2                       = 
 |flag_s2                  = 
 |image_s2                 = 
 |s3                       = 
 |flag_s3                  = 
 |image_s3                 = 
 |s4                       = 
 |flag_s4                  = 
 |image_s4                 = 
 |ұраны                    = 
 |астана                   = [[Вергина|Эгес]], сосын [[Пелла (қала)|Пелла]]
 |қалалары                 = 
 |тілі                     = [[Көне македон тілі|көне македонша]]
 |валютасы                 = [[Тетрадрахма]]
 |қосымша_параметр         = 
 |параметр_мазмұны         = 
 |аумағы                   = 
 |халқы                    = 
 |басқару_формасы          = [[Олигархия|олигархия]]
 |династиясы               = 
 |басқарушылар_титулы      = 
 |басқарушы1               = 
 |басқарушы_жылы1          = 
 |басқарушылар_титулы2     = <!--келесі басқарушының титулы өзгеріп кеткен жағдайда қолданылады-->
 |басқарушы2               = 
 |басқарушы_жылы2          = 
 |басқарушылар_титулы3     = 
 |басқарушы3               = 
 |басқарушы_жылы3          = 
 |басқарушылар_титулы4     = 
 |басқарушы4               = 
 |басқарушы_жылы4          = 
 |басқарушылар_титулы5     = 
 |басқарушы5               = 
 |басқарушы_жылы5          = 
 |басқарушылар_титулы6     = 
 |басқарушы6               = 
 |басқарушы_жылы6          = 
 |діні                     = 
 |қосымша_параметр1        = 
 |параметр_мазмұны1        = 
 |Кезең1                   = 
 |Уақыт1                   = 
 |Жыл1                     = 
 |Кезең2                   = 
 |Уақыт2                   = 
 |Жыл2                     = 
 |Кезең3                   = 
 |Уақыт3                   = 
 |Жыл3                     = 
 |Кезең4                   = 
 |Уақыт4                   = 
 |Жыл4                     = 
 |Кезең5                   = 
 |Уақыт5                   = 
 |Жыл5                     = 
 |Кезең6                   = 
 |Уақыт6                   = 
 |Жыл6                     = 
 |Кезең7                   = 
 |Уақыт7                   = 
 |Жыл7                     = 
 |Кезең8                   = 
 |Уақыт8                   = 
 |Жыл8                     = 
 |Кезең9                   = 
 |Уақыт9                   = 
 |Жыл9                     = 
 |Кезең10                  = 
 |Уақыт10                  = 
 |Жыл10                    = 
 |Кезең11                  = 
 |Уақыт11                  = 
 |Жыл11                    = 
 |қосымша_параметр2        = 
 |параметр_мазмұны2        = 
 |дейін                    = 
 |д1                       = Қараңғы ғасыр (Ежелгі Грекия)
 |д2                       = 
 |д3                       = 
 |д4                       = 
 |д5                       = 
 |д6                       = 
 |д7                       = 
 |кейін                    = 
 |к1                       = Македония (рим провинциясы)
 |к2                       = 
 |к3                       = 
 |к4                       = 
 |к5                       = 
 |к6                       = 
 |к7                       = 
 |ескерту                  = 
}}

'''Ежелгі Македония''' ({{lang-el|Μακεδονία}}) — [[Балқан түбегі|Балқан  түбегінде]] орналасқан ежелгі мемлекет.

== Табиғат жағдайы мен халқы  ==
[[Македония]] Грекияның солтүстігінде - [[Балқан түбегі|Балқан түбегінде]] орналасқан. Оның солтүсті-шығыс бөлігі биік таулармен қоршалған, ал оңтүстік-батыс бөлігі жазық болып келеді. Македония таулары Балқан түбегінің солтүстік бөлігіндегі ең биік тау сілемін құрайды. Ежелгі дүниеде Македония көп уақыт [[Грекия]] дан оқшау тұрған. Оның жазық жері ауыл шаруашылығына өте қолайлы болды. 
Македония жерінде өмір сүрген тайпалар - гректер емес еді. Олар фракиялық тектен шыққандар болып есептелді. 

Македондықтардың бойы ұзын, аса қайратты болып келетін. Македония Грекиямен шекаралас болғандықтан, олардың тілінде гректердің ықпалы болды, алайда өздерінің македон тілінде сөйледі. 

== II Филиптің ішкі жəне сыртқы саясаты == 
[[II Филипп]] (б.з.б. [[382]]-[[336]] ж.) патша - Македонияның бірінші ірі мемлекет қайраткері. Ол өте іскер, ақылды патша болды. II Филипп Македонияда өзінің өкімет билігін нығайтып, монархия құрған. Ол елде əкімшілік жəне əскери реформаларды жүзеге асырды. 

II Филипп аса ірі жəне жеңімпаз əскер жасақтады. Македонияның атты əскерлері тек ақсүйектерден тұрды. Шаруалар мен бақташылардан жаяу əскер қүрды. Əскерді гректердің үлгісімен "фаланга" түрінде сапқа тұрғызды. Əр сапта 16 қатардан жауынгер болған. Барлық жауынгерлер қатал белгіленген тəртіп бойынша сапқа тұруға жəне əскери басшылардвң бұйрықтарын бұлжытпай орындауға тиісті болды. Əрбір жаяу əскер [[дулыға]], с
[[сауыт]], [[Қалқан (қорғаныс жарағы)|қалқан]], [[қанжар]] жəне ұзын [[найза]]мен қаруланды. 

== [[Ескендір Зұлқарнайын]]ың Кіші Азияға жорығы==
[[Б.з.б. 334 жыл]]ы грек-македон əскерлері Кіші Азия жеріне енді. [[Парсы]]лар бұл кезде атты жəне жаяу əскерлерін [[Граник]] өзенінің жағасына орналастырды. Олардың мұндағы мақсаты Ескендір əскеріне тосқауыл жасау еді. Бірақ та парсы державасында бірлік болмады. Парсылар жаулан алған халықтар тарапынан өкіметке қарсы наразылықтар туған еді. Ал мұндай жағдайлардың бəрі македондықтардың [[Азия]] жеріне баса-көктеп кіруіне қолайлы болды. 

Александр өз əскерімен Граник жағасына келді. Оның 30 мың жаяу жəне 40 мың атты əскері болды. Граник өзенінің бойында б.з.б. 334 жылы Александрдың əскері парсылардың əскерін талқандады. Шайқас македондықтардың жеңісімен аяқталды. Бұл жеңістен кейін Ескендірге Кіші Азияның ішкі бөлігіне қарай жол ашылды. Кіші Азияның кейбір қалалары Александрға соғыссыз бағынды, ал кейбіреуін қарудың күшімен алуға тура келді. Сөйтіп, бүкіл Кіші Азия Ескендірдың қолына өтті. 

== Парсы патшасын жеңуі ==
Александр əскері мен III Дарий патшаның əскері аралығындағы ең ірі шайқас Исса қаласының түбінде болды. Бұл шайқаста Александр əскерін шабуылға өзі бастап шықты. Шайқас атты əскерлердің қақтығысуымен басталды. Александр парсы патшасының қос дөңгелекті арбасына тікелей шабуыл жасады. Үрейі ұшқан парсы патшасы III Дарий қаша жөнелді. Парсылардың македондықтарға қарсы соғысы екі-ақ сағатқа созылды. Македондықтар жаяу əскерін тұтқынға алып, патшаның отбасын да қолға түсірді. 

[[Б.з.б. 332 жыл]]ы Александр əскерімен Египетке келді. Египеттіктер Александрды парсылардан азат етуші ретінде қарсы алды. Жаршылар Александрды салтанатты түрде қарсы алып, Құдай деп жариялады. Ол бүкіл Египетті өзіне соғыссыз-ақ бағындырды. Патша [[Ніл]] өзенінің атырауына қаланың іргесін қалады. Бұл қала "Александрия" деп аталды.<ref>Ежелгі дүние тарихы. Жалпы білім беретін мектептің 6-сыныбына арналған оқулық. Алматы : " Атамұра " </ref>

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Дүние жүзі тарихы]]
[[Санат:Ежелгі Македония ]]