Жиренше (шөп)
| Жиренше (шөп) | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
_-_Archivo_Centro_Takiwasi.jpg) | ||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Species | ||||||||||||
|
Over 500, see text | ||||||||||||
| Синонимдері | ||||||||||||
|
Hocquartia Dum. |
Жиренше (Arіstolochіa) – жиренше тұқымдасына жататын көп жылдық шөптесін өсімдіктер туысы.
Негізінен тропиктік және субтропиктік аймақтарда тараған 350-дей түрі белгілі. Қазақстанда өзен жағалауларында, шалғындарда және бұталар арасында өсетін 1 түрі – шырмауықты жиренше(А. clematіtіs) бар. Биіктігі 90 см-дей, төсемелі тамыры бар, сабағы аз имектелген өсімдік. Жапырақтары жүрек тәрізді, өркенге кезектесіп орналасады. Гүлдері бірнешеуден жапырақ қолтығынан жетіледі, қос жынысты, шашақ гүлшоғырынатопталған. Аталығы 6, аналығы 4, алдымен аналығы жетіліп, содан кейін аталығы жетіледі. Сондықтан жиреншелер жәндіктер арқылы айқас тозаңданады. Мамыр – тамыз айларында гүлдеп, жемістенеді. Жемісі – алмұрт тәрізді қауашақ. Жиренше улы өсімдік, оның құрамында алкалоидтар, көптеген активті заттар болады. Халық медицинасында жиреншені тыныс алу жолдарының, бүйрек, кейбір қатерлі ісік ауруларын емдеуге, сондай-ақ уын жылан шаққанда пайдаланады. Сәндік өсімдік ретінде де өсіреді.[2]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Genus: Aristolochia L.. Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture (30 қаңтар 2009). Тексерілді, 8 қаңтар 2011.
- ↑ "Қазақ Энциклопедиясы"