Инверсия (биология)
Инверсия – хромосомалық өзгерістің бір түрі, яғни хромосомадағы гендер бөліктерінің 180°С-қа “төңкеріліп аударылуы” нәтижесіндегі өзгеру процесі. Инверсия кезінде хромосоманың саны да, ондағы гендер саны да өзгермейді.
Мысалы, қалыпты бөлікті тізбектегі гендерді әліпбилік қатармен ABCDEF деп белгілесек, осы бөліктегі инверсиядан кейін бұл әліпбилік тізбек AEDCBF болып өзгереді. Инверсия процесі жүру үшін хромосома ішіндегі екі нүкте үзілуі керек, тек осы жағдайда ғана 180°С-қа “төңкеріліп аударылып” түскен бөлік қарама-қарсы екі шетімен жалғана алады. Инверсия рецессивті гендердің летальдік (өлімге душар ететін гендер) жағдайымен тікелей байланысты, сондықтан инверсия гомозиготалы жағдайда сақталмайды, оны тек гетерозиготалы жағдайда ғана байқауға болады.
Инверсия жануарлар және өсімдіктердің табиғи популяциясында да кездеседі. Сондай-ақ, оны ионды сәулелер және кейбір химиялық заттармен әсер ету арқылы да тәжірибе жүзінде іске асыруға болады. Перицентрлі инверсиялар эволюция процесінде пайда болған хромосома құрылымының кейбір өзгерістеріне жауапты және түрдің дивергенциясында өте маңызды рөл атқарады.[1]
Сілтемелер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |