Интрон

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Адамның CDK4 генінің пре-мРНҚ нуклеотидтер тізбегінің схемасы. Тізбектің көп бөлігін сұр түспен көрсетілген интрондар алады

Интронгеннің (ДНҚ- ның) генетикалық мәліметі жоқ бөліктері. Ол экзондар деп аталатын басқа кұрылымдық гендердің арасына орналасады. Интрон иРНҚ алғашқы транскриптерінің құрамында ғана болады, одан иРНҚ жетілгенде түсіп қалады (экзондар орнында калады). Құрылымдық ген кұрамында ондаған интрондар болады.[1]

Интрон - бұл гендегі кез-келген нуклеотидтер тізбегі, ол РНҚ-ның соңғы өнімін алу кезінде РНҚ-ны өңдеу арқылы жойылады. "Интрон" сөзі "ішкі аймақ" терминінен, яғни ген ішіндегі аймақтан шыққан. Интрон термині ген ішіндегі ДНҚ тізбегін де, РНҚ транскриптеріндегі тиісті РНҚ тізбегін де білдіреді. Жетілген РНҚ қалыптастыру үшін осы РНҚ процессингімен байланысқан Интрон емес тізбектер экзондар деп аталады.

Интрондар көптеген организмдердің және көптеген вирустардың гендерінде кездеседі және оларды ақуыз кодтайтын гендерде де, РНҚ (кодталмайтын гендер) ретінде қызмет ететін гендерде де орналастыруға болады. Интрондардың төрт негізгі түрі бар: тРНҚ интрондары, I топ интрондары, II топ интрондары және сплайсосомалық интрондар. Интрондар бактериялар мен археяларда (прокариоттарда) сирек кездеседі, бірақ эукариоттық гендердің көпшілігінде бірнеше сплайсосомалық интрондар болады.

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Вирусология, иммунология, генетика, молекулалық биология. Орысша-қазақша сөздік. – Алматы, «Ана тілі» баспасы, 1993 жыл. ISBN 5-630-0283-X