Константин Горский
Константи́н Анто́ний Го́рский (Ресейде Константин Киприанович Горский, польшада. Konstanty Antoni Gorski, 13.6.1859, Лида, Вилен губерниясы, Ресей империясы — 31.5.1924, Познань, Познан воеводстволығы, Польша Республикасы) — польшалық композитор, скрипкашы-виртуоз, педагог, дирижёр, қоғам қайраткері, романстар, екі опера және көптеген аспаптық шығармалардың авторы.
Өмірбаяны
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Гроднода өз білімін алуды бастап, оны Вильндегі бірінші филологиялық гимназияда жалғастырды. Музыкалық білімін Аполлинария Контскийдің Варшавадағы Музыкалық институтында алған. Кейін Санкт-Петербург Консерваториясына түскен, оны 1881 жылы аяқтады, скрипка классы бойынша. Үлкен күміс медальға ие болып «Тәуелсіз суретші» лауазымына ие болды. Оның оқытушысы әйгілі скрипкашы Венгриялық Леопольд Ауэр болды. Бір жылдан соң К. Горский әйгілі орыс композиторы Николай Римский-Корсаковтың.композиция және аспаптану классын аяқтайды.
1890 жылы, Ресейден Грузияға, Пензаға, Саратов және Тифлиске ұзақ саяхатқа шығады (шамамен 8 жыл бойы). Харьковке, бұл қалада 29 жыл тұру үшін келеді. Композитордың бұл өмір кезеңі белсенді қызметке толы болды. ол педагогикалық қызмет пен қоғамдық қызметті, концерттік қызметтерін де бір бірімен оңай байланыстыра алды. Соның өзінде Константин Горский көрермендердің сүйікті скрипкашысы болып қала берді. Оны және оның шығармаларын басқа композиторлар да қатты бағалады. (Ең көп қадірлеген Петр Ильич Чайковский, К. Горскийді оның скрипкалық концертінің D-dur № 1 ең жақсы орындаушысы деп санады). Ресей империясындағы саяси және экономикалық өзгерістер, әсіресе 1917 жылғы қазан революциясы, Константин Горскийдің өміріне көп ықпал етті. Келе жатқан азамат соғысы жағдайында Харьковте шығармашылықпен айналыса алмайтынын сезген К. Горский өзінің отбасымен бірге тәуелсіз Польшаға оралады.
Таңдаулы шығармалары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Константин Горский бай шығармашылық мұра қалдырды. Оның ең белгілі шығармаларына:
Органдық фантазия f-moll — жатады. Ол польшалық органдық әдебиеттің шебер шығармаларының бірінен саналады. Кейінгі романтизм стилінде жазылған.
Екі месса: a-moll және Missa Solemnis Es-dur; 100-ден астам романстар, солардың ішінде М.Конопницкая, Вл. Сырокомля, Зд. Дембицкий және өлеңдерінің сөздеріне жазылған 12 өлең. 1914 жылы шыққан.
Діни тексттерге жазылған вокальдық шығармалары. Ave Maria, Salve Regina, Salutation a la Sainte Vierge.
Симфониялық поэмалары: «Олимпте» Г.Сенкевич новелласы бойынша, «Керемет орта» Люциан Ридель ертегісі бойынша;
Екі опера: Маргер —3 актілі, Вл. Сырокомлидің поэмасы бойынша, «Нанға» — опера, 2 актілі, Г.Сенкевич новелласы бойынша;
Скрипка мен фортепианоға арналған шығармалар: Souvenir de Nadrzecze. Premiere Mazurka, Petite Etude — Spiccato, Seconde Mazourka, sur des chants polonais, Aria, Gavotte, Romance, 3-leme Mazourka, 1-ere Polonaise de Concert D-dur, 2-de Polonaise de Concert A-dur, Poeme Lyrique (Лейпцигтегі кітап баспаханасында шыққан).
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]• Р. М. Аладава, Константин Горский и его опера «Маргер» в контексте белорусской культуры, Минск 2005.
• Т. Бахмет, Т. Гончаренко, Польские нотные издания XIX — нач. XX ст. из фонда редких изданий Харьковской городской специализированной музыкально — театральной библиотеки им. К. С. Станиславского, [w:] Charków i Polska: ludzie i zdarzenia, Charków 2006, s. 165—176.