Көркем керамика

Алтын Орда керамикасы.

Көркем керамика - қолданбалы сәндік өнерінің тәжірибелік (ыдыс аяқ, ойыншықтар, тұрмыс бұйымдары) немесе балшықтың әр түрінен механикалық әдіспен, қолмен жасалған, соңынан арнайы сурет салынып, ою-өрнектер ойылып жапсырылып т. б. жұмыстары қолмен істеліп, күйдірілген бірыңғай сәндік (мүсіндер, сувенир т. б.) бұйымдардың жиынтығын құрайтын түрі. Кейде көркем керамика туындылары белгілі бір оқиғалардың құрметіне ескерткіш ретінде немесе сән ретінде портреттерді, сахналық, жанрлық суреттерін, әсем керіністерді бейнелеу т. б. мақсаттарға арналады. Қазақстан мұражайларында Абай Құнанбаевқа арналған көркем керамикалық бұйымдардың біразы сақтаулы. Қазақстан Республикасының мемлекеттік орталық музейінің қорында 2 сәндік құмыра (қыш, шыңылтыр, тұздар, оймыштау) тұр. Бірінің бүйірінде шеңбер ішіне Абайдың портреті салынып, «Талап, еңбек, терең ой, Қағанат, рақым ойлап қой. Бес асыл іс, көнсеңіз» деген өлеңі жазылған. 2-құмырада - ақын портреті мен поэзияның ерекше нышандары - кітап пен қаламұш, лавр жапырақтары бейнеленген. Ортасына Абай портреттері салынған қабырғаға іліп қоятын 2 табақша да (2-де қыш, шыңылтыр, түздар, оймыш, дм. 46) сонда сақтаулы. Бұл бұйымдардың барлығы да қазақ ою-өрнегімен әсем безендірілген. Оларды 1940-50 ж. Алматы керамикалық станциясының (бүгінде Алматы эксперименталды көркем керамика заводы) негізін салушы керамист-суретшілер А. Т. Никитина мен И. Н. Белокурский жасаған. Суретші В. М. Сотниковтың «Абай әуендері ізімен» деген панно-керамикалық триптихі де осы заводта дайындалған. Ақынның шөбересі Мәкен Абайдың мемлекеттік қорық-музейінің 50 жылдығына Абайдың портреті салынған табақша (1990, авторы белгісіз, қыш, шыңылтыр, тұздар, диаметрі 48) сыйлады. Жоғары көркемдік деңгейде жасалған бұл аталған шығармалардың барлығы өз уақытының маңызды материалдық құжаттары болып табылады.