Мысыр пантеоны

"Пантеон" сөзі "бәрі" және "құдай" деген грек сөздерінен құралған, яғни "барлық құдайлар" деген мағына береді. Пантеонға (құдайлар тізіміне) қандайда бір халықтың мифологиясындағы барлық құдайларды енгізеді. Бұл сөздің тағы бір мағынасы - барлық құдайлардың храмы.

Мысыр құдайлары

Мысыр(Египет) - өте ежелгі өркениеттердің бірі. Мысырдың басты өзені - Ніл. Ежелгі мысырлықтардың өмірі көп ретте осы ұлы дарияға тәуелді болды. Олар Нілдің тасуы аспандағы жұлдыздардың орналасуымен байланысты екенін байқады. Мысырлықтар жерде және аспандағы құдайлар өмір сүреді, жер бетіндегі оқиғалар солардың ықпалында деп ойлады. Молалар мен храмдардағы жазулар мен суреттер, папирус жапырағындағы жазбалар арқылы мысыр мифологиясы бізге жеткен. Мысырлықтар құдайлардың және жердегі барлық жан иелерінің жаралуы туралы мынадай аңызды ұрпақтан ұрпаққа жеткізіп отырған. Бір күні судың түбінен жоталанып жер өсініп шығады, оның үстніде лотос гүлі пайда болады, ал гүлдің ішінен күн құдайы Ра шығады. Раның демінен ауаның, бос кеңістік пен жарықтың құдайы Шу мен ылғал құдайы Тефнут пайда болады. Шу мен Тефнуттан Геб пен Нут туады. Осыдан кейін Ра мысыр пантеонына кірген басқа да көптеген құдайларды жаратады. Геб жерге, ал Нут - аспанға айналады. Нут Гебтің қарындасы әрі әйелі болады. Кешке ол жұлдыздарды туады да, таңертең оларды жұтып қояды. Сонда оны Геб "өз торайларын жеген шошқа" деп атайды. Геб пен Нут дайласпасын деп, олардың әкелері, ауа мен жел құдайы Шу олардың құшақтарын ажыратып жібереді. Осылайша аспан жерден бөлініп, олардың арасында ауа кеңістігі пайда болады. Геб пен Нуттың төрт баласы болады:Осирис(табиғат құдайы), Исида(құнарлылық пен аналық құдайы), Сет(шөл мен найзағай құдайы) және Нефтида(о дүние құдайы). Бір күні Ра даналық құдайы Тотты шақырып алып, былай депті:"Мен жер асты әлемінде жүрген кезімде, аспанда менің орнымда бола тұр." Аспанда ай осылай пайда болыпты. Тот құдай да Ра сияқты құрметтелген.

Мысыр құдайларының бейнеленуі

Ежелгі мысырлықтарда құдайлар көп болған. Алғашқыда мысырлықтар құдайларды жануар түрінде бейнелеген. Неғүрлым қастерлі жануарларға бұқа, сиыр, қой, жылан, қолтырауын, мысық, арыстан, шибері және сұңқар мен тырнақұтан құстары жататын. Бірақ бірте - бірте құдайларға адамдардың бейнесі де беріле бастады. Мысалы, қуаныш пен маххабат құдайы Баст әйел тұлғалы, ал басы мысықтыкі болды.