Николай Коперник бетінің кодын көру

{{Ғалым|Есімі=Николай Коперник|Шынайы есімі=''Mikołaj Kopernik<br>Niklas Koppernigk''|Суреті=Nikolaus Kopernikus.jpg|Туған күні=19.02.1473|Қайтыс болған күні=24.05.1543|Туған жері=[[Торунь]]|Қайтыс болған жері=[[Фромборк]]|Ғылыми аясы=астрономия, математика, механика, экономика|Қолтаңбасы=Nicolaus Copernicus Signature.svg}}
'''Николай Коперник''' ({{lang-de|Nikolaus Kopernikus}}; {{lang-it|Nicolò Copernico}}; {{lang-pl|Mikołaj Kopernik}}; [[19 ақпан]] [[1473]] ж. [[Польша]], Торунь – [[24 мамыр]] [[1543]] ж.) – дүниенің гелиоцентрлік жүйесін жасаушы [[поляк]] [[астроном|астрономы]], математигі, экономисті. 

== Өмірбаяны ==

[[Краков университеті|Краков университетінде]] оқып, 24 жасында [[каноник]] (діни қызмет) болып сайланды. [[Италия]] мемлекетінде [[астрономия]], [[философия]], [[заң]], [[медицина]], т.б. ғылым салалары бойынша білімін жетілдірді. [[1504]] ж. отанына қайтып оралып, ғылыми және саяси жұмыстарға белсене араласты. Коперник [[Италия]]да, кейін өз елінде жүргізген ұзақ зерттеулері мен бақылаулары негізінде [[1500]] жыл бойы ғылымда үстемдік етіп келген Әлем жөніндегі Птолемей іліміне ([[геоцентрлік жүйе]]) сын көзімен қарап, оған қарсы пайымдаулар мен қорытындыларға келеді. Птолемей жүйесі бойынша Әлем кіндігі ретінде қозғалмайтын Жер қабылданса, Коперник жүйесінде Әлем кіндігі ретінде [[Күн]] алынады. Коперниктің бұл еңбегі ғылымдағы үлкен төңкеріс болды. Коперник зерттеулерінің үлкен өмірлік мәні бар.Николай Коперник жасаған аспан денелерінің қозғалыс таблицалары Птоломей  таблицаларынан әлдеқайда дәлірек болды.Ал бұл сол кездегі теңіз саяхатшылары үшін аса маңызды болатын.Себебі,ашық теңізде олар тек жұлдыздарға қарап бағыт ұстаған.Коперник бұл жаңалықтарын өзінің “Аспан сфераларының айналуы” атты кітабында баяндайды. Осы кітаптағы кейбір кемшіліктер кейін [[Иоганн Кеплер|Иоганн Кеплер]] мен [[Исаак Ньютон|Исаак Ньютонның]] еңбектерінде түзетіліп, толықтырылды. Бұл діншілдердің аспан, Жер жайлы қате қағидаларына қатты соққы болып тиді. Сондықтан да [[1616]] ж. [[инквизиция]] үкімі бойынша Коперниктің кітабы “қара тізімге” алынып, оны пайдалануға қатаң тыйым салынды. Бұл тыйым тек [[1822]] ж. ғана күшін жойды. 




[[Санат:Поляк астрономдары]]
[[Санат:Польша ғалымдары]]
[[Санат:1473 жылы туғандар]]
[[Санат:1543 жылы қайтыс болғандар]]
[[Санат:Математиктер]]