Самани әулеті бетінің кодын көру

{{Infobox Former Country
|native_name            = سامانیان
|conventional_long_name = Самани әулеті
|common_name            = Самани әулеті
|continent              = Азия
|region                 =
|country                = Иран
|era                    = Орта ғасырлар
|status                 =
|status_text            =
|empire                 =
|government_type        = Әмірлік
|year_start             = 819
|year_end               = 999
|event_start            =
|date_start             =
|event_end              =
|date_end               =
|p1                     = Саффари әулеті
|flag_p1                = Saffarid dynasty 861-1003.png
|s1                     = Ғазнауи әулеті
|flag_s1                = Ghaznavid Empire 975 - 1187 (AD).PNG
|s2                     = Қарахан мемлекеті
|flag_s2                =
|image_flag             =
|flag                   =
|flag_type              =
|image_coat             =
|image_map              = Samanid dynasty (819–999).GIF
|image_map_caption      = Самани
|capital                = [[Самарқан]], [[Бұхара]]
|common_languages       = [[Парсы тілі|Парсыша]]<ref>Elton L. Daniel, ''History of Iran'', (Greenwood Press, 2001), 74.</ref>
|religion               = [[Әһл әс-Сунна]]
|currency               =
|leader1                = [[Йахйа ибн Асад]]
|leader2                = [[Абд аль-Малик II]]
|year_leader1           = 819-855
|year_leader2           = 999
|title_leader           = Әмірші
|stat_year1   = 928 est.
|stat_area1   = 2850000
}}
'''Самани Әулеті''' — Самани [[мемлекет]]інде [[билік]] еткен парсы [[әулет]]і (''819 — 999''). 


Арғы аталары Саман Худат, Балх маңындағы (Солт. Ауғанстан) Саман елді мекенінен. [[Араб]] үстемдігіне қарсы Рафи ибн Лейстің [[көтеріліс]]ін (806 — 10) басуда көрсеткен көмегі үшін Саманның [[балалар]]ы мен [[немерелер]]і 819 ж. Мауераннахрдың ең маңызды [[қала]]лары мен уәлаяттарына басқарушы болып тағайындалды. Халиф Мамун Саманның немересі Нұхқа Самарқанды, Ахмедке Ферғананы, Яхьяға Шаш пен Усрушананы берді. Олар алғашқы кезде Хорасан басқарушылары Тахир [[әулет]]інің вассалы болды. 873 ж. Тахир [[әулеті]] құлағаннан кейін, Самани Әулеті толық дербестікке ұмтылды. 875 ж. Насыр І Самани Мауераннахрды толық бағындырды. 900 ж. оның [[мұрагер]]і Исмаил Самани (892 ж.) және басқа да Самани Әулеті өкілдері Хорасан әмірі Әмір ибн Лейс Сафари әскерлерін талқандап, Хорасанды, Солт.-шығыс Иранды бағындырды. Мемлекеттің астанасы Бұхар қ., бұдан басқа экон. маңызды орт-тар: Самарқанд, Нишапур, Мерв, Үргеніш, Герат, Балх, Ғазни қ-лары болды. Самани Әулеті билеген тұста Орт. Азияның Хазариямен, [[Иран]]мен, бұлғарлармен, [[Қытай]] және [[Русь]]пен [[сауда]] байланыстары дамыды. Қалаларда [[медресе]]лер, [[мешіт]]тер, түрлі ғимараттар салынды. Бұхара өзінің ең бай [[кітапхана]]сымен аты шықты. 997 — 99 ж. Бұхарды түріктердің басып алуына байланысты Мансұр ІІ-нің тұсында Самани Әулеті билік жүргізуді доғарды<ref>Әдеб.: Гафуров Б.Г., Таджики. Древнейшая и средневековая история, М., 1972.</ref><ref>Қазақ Энциклопедиясы, 7 том</ref>

== Тағы қараңыз ==
* [[Исмаил Ибн Ахмед Самани]]

== Суреттер ==

<table>
<tr>
<td>
[[Сурет:USSR-Tajikistan-Peak Communism.jpg|thumb|100px|Исмаил Самани шыңы]]
</td>
<td>

</td>
</tr>
</table>

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:819 жылы құрылғандар]]
[[Санат:999 жылы таратылғандар]]
[[Санат:Орталық Азия тарихы]]
[[Санат:Иран тарихы]]
[[Санат:Ауғанстан тарихы]]
[[Санат:Тәжікстан тарихы]]
[[Санат:Өзбекстан тарихы]]
[[Санат:Мұсылман әулеттері]]
[[Санат:Самани әулеті]]
[[Санат:Иран билеушілері]]
[[Санат:Орталық Азия тарихындағы мемлекеттер]]
[[Санат:Иран тарихындағы мемлекеттер]]
[[Санат:Ислам билеушілері әулеттері]]
[[Санат:Бұқар тарихы]]