Северо Очоа

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Северо Очоа
ис. Severo Ochoa de Albornoz
Туған күні

25 қыркүйек 1905 (1905-09-25)

Туған жері

Луарка, Астурия, Испания

Қайтыс болған күні

1 қараша 1993 (1993-11-01) (88 жас)

Қайтыс болған жері

Мадрид, Испания

Азаматтығы

Испания, АҚШ

Ғылыми аясы

биохимия

Ғылыми жетекші

Отто Мейергоф
Генри Дейл

Марапаттары


Нобель сыйлығы Физиология немесе медицина саласындағы Нобель сыйлығы (1959)
АҚШ Ұлттық ғылыми медалі (1979)

«Комплутэнсэ» Мадрид университетіндегі Северо Очоа мүсіні

Северо Очоа де Альборнос (ис. Severo Ochoa de Albornoz; 25 қыркүйек 1905, Луарка, Испания — 1 қараша 1993, Мадрид) — испан және американдық биохимик, 1959 жылы «РНҚ және ДНҚ биосинтезі тетіктерін ашқаны үшін» физиология немесе медицина саласындағы Нобель сыйлығының лауреаты[1] (А. Корнбергпен бірге).

Өмірбаяны

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ол Испаниядағы Астурияда, Луарка қаласында, 1905 жылы 24 қыркүйекте дүниеге келген. Оның ата-анасы Северо Мануэль Очоа және Кармен де Алборнос адвокаттар болған (содан кейін қуғындағы саяси Испания Премьер-Министрі және қарындасы, Альваро де Алборнос). Оның әкесі қайтыс болғаннан кейін Очоа 7 жаста болғанда, оның анасы Малагаға көшті, онда Северо бастауыш және орта мектепті оқыған.

Оның көп ұзамай биологияға қызығушылығы пайда болды, және фосфорланған молекулаларға ерекше назар аудара отырып, метаболизм энергиясын зерттеуге баса назар аударады.[2]

Ғылыми-зерттеу мансабы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Негрин Очоаға және басқа студент, Хосе Вальдекасаске, зәрдегі креатининнің оқшаулану әдісімен жұмыс істеуді ұсынды. Екі студент өз мақсатына жетті, олар бұлшық еттердегі креатининнің аз мөлшерін өлшеу әдісін әзірленген. Очоа 1927 жылғы жазды Глазгода өткізді, доктор Ноэль Патонмен бірге креатининнің метаболизмімен жұмыс істеді және ағылшын тілін жақсартты. Осы кезеңде ол жоғарыда айтылған әдісін жетілдірді және Испания оралғаннан соң Валдекасас бірге өз жұмысын сипаттайтын Биологиялық химия журналында ғылыми мақала жазды, тез арада қабылданды, осылайша биохимиядағы ғылыми зерттеулер еңбек жолын бастап кетті.[3]

Очоа 1928 жылдың жазында медициналық дәрежесін аяқтады, және өзінің ғылыми-зерттеулерін жалғастыру туралы шешім қабылдады. 1929 жылы оның креатинин бойынша мақаласы жарияланған соң, ол Берлиндегі Kaiser Wilhelm (бүгінде Макс Планк институты) биология институтындағы Отто Мейерхоф зертханасына қосылуға шақыруды алды . Сол кезде мектеп биохимияның маңызды бесігі болды, сондықтан Очоа Отто Генрих Варбург, Карл Ньюберг, Эйнар Лундсгард, және Фриц Липман сияқты, 1922 жылы медицина бойынша Нобель сыйлығын алған Мейерхофты қосқанда ірі ғалымдармен жұмыс істеуге мүмкіндік алады және кездеседі.

1930 жылы, Очоа сол жылы қорғаған, диссертациясын аяқтауға Мадридке оралды. 1931 жылы ол Кармен Гарсия Кобианға үйленіп, және Хуан Негриннің көмекшісі болып тағайындалды, оның негізгі қолдауы, өзінің постдокторлық оқуын аяқтау үшін қолдау білдірген Келешегі зор зерттеулер кеңесі болды. Ол Сэр Генри Дейлмен бірге glyoxalase ферментінің B1 дәруменін зерттеуінде жұмыс істеп, Лондон Ұлттық Медициналық ғылыми-зерттеу институтында болы. Бұл зерттеулер Очоаның өмір бойғы ферменттер зерттеуінде негізгі қызығушылық басы болды, және зерттеуде төңкеріс жасаған метаболизмі делдалы болды.[4]

Қуғындағы зерттеулері

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1936 жылы қыркүйек айында ол Германияға саяхат жасады, және содан кейін ақыр соңында, Ұлыбританияға 1940 жылы АҚШ-та орнығады. 1941 жылы Вашингтон университетіне(штаб-пәтері Сан-Луисте), ал 1945 жылы Нью-Йорк университетіне жұмысқа алынады. Очоа фармакология және биохимияға саласында зерттеулер жүргізді, сол үшін 1951 жылы ол Бьюберг медалімен марапатталды.[4][5]

1954 жылы, тотықтырғыш фосфорландыру бойынша жұмысын жалғастырады, РНҚ-ны синтездеуге қабілетті полинуклеотидфосфорилазалар ферменті, рибонуклеозидфосфат пробиркасынан табылған.

1955 жылы Очоа, фрацуз биохимик Марианна Грюнберг-Манагопен бірге, ДНК және ақуыздар арасындағы делдал ретінде РНК синтезін катализдейтін colibacilo ферментін оқшаулап, Journal of the American Chemical Society журналында жарияланған. Ашушылар содан кейін PNPase, полирибонуклеотиду нуклеотид-трансферазалар ретінде белгілі ферментін "полинуклеотидфосфорилазалар" деп атады. Полинуклеотидфосфорилазалардың ашылуы әр түрлі базалық құрамды синтетикалық полинуклеотидтерді дайындауға алып келді, бұл Северо Очоаның ашылуы тобының, Маршалл Ниренбергтің тобымен қатар, генетика кодтың декодталуына алып келді.

1956 жылы Очоаның шәкірті, АҚШ-тық Артур Корнберг, сондай-ақ, ДНҚ полимеразаны синтездейтінін көрсетті. Олардың тиісті қорытындылар арқылы 1959 жылы екеуі физиология және медицина бойынша Нобель сыйлығын бөлісті. Северо Очоа қазір Испан биохимия және молекулалық биология қоғамының, 1963 жылы испандық биохимия қоғамын құруда маңызды рөл атқарды және кейіннен, қоғам съездеріне жігерлі және белсенді қатысты. Очоаның некесы, 1956 жылы американдық азаматтығын заңдастырды, өмір бойы қос испан және америкалық азаматтығын сақтап келді. 1964 Северо Очоа синтез тетіктері, сонымен бірге, процесінің іргелі кезеңдерін сипаттайтын және, генетикалық материал ретінде РНҚ-сы бар вирустар көбею тетіктері, бір жағынан кіреді бастап Прокариот және эукариоттық де қозғау процесіне ерекше назар аудара отырып ақуыз, аударма қозғау факторлардың алғаш ашушы болды. 1971 жылы ол үшін Мадридте молекулалық биология орталығын құрды. Испаниядағы білімін қалпына келтіргісі келеді, және тиімділік 1974 жылы Нью-Джерсидегі молекулалық биологияға үлкен еңбек сіңірген Рош ғылыми-зерттеу институтына көшті. Ол 1975 жылы Нью-Йорк университетінен зейнеткерлікке шықты.

1967 жылы Овьедо университетінің құрметті докторы атанды.

Өмірінің соңғы жылдары

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1977 жылы Северо Очоа Нью-Джерсидегі Рош молекулалық биология орталығында істеп жүріп, Мадридте Молекулярлық биология институтында жиі болып тұрды, Ғылыми зерттеулер жоғары кеңесі мен Мадрид автономды университетін аралас орталығын құруға ықпал етті .

1985 жылы, Северо Очоа ақырында өзі құрметті директоры болған, Молекулалық биология орталығында жұмыс істеу үшін Испанияға оралды. 1987 жылы, ол Испания Корольдік медицина академиясына қосылды, және Jimenez Diaz қорының президенті атанды. Ол 1986 жылы 81 жасында, өзінің соңғы ғылыми жұмысын жарияланған.

Ол 1993 жылы 1 қарашада көз жұмды және әйелі Карменнің қасына, Луаркаға, өзінің туған қаласы зиратына жерленді. Ол мұрагерлік хатында өзінің есімін мәңгі есте қалдыру және әйеліне біріктіру мақсатында, және оның отбасының қолдауын тану ретінде және бүкіл мансабын арнаған, ғылыми мамандығын дамыту үшін сәйкес шешуші рөл атқаратын, la Fundación Carmen y Severo Ochoa қорын құрған, оның қамқоршылары испандық кейбір шәкірттері.[6][7]

Зерттеулері

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Оның ғылыми-зерттеулері жан-жақты еді, биохимия және молекулалық биологияның әр түрлі салаларына көптеген маңызды үлес қосты. Очоаның үлкен ғылыми үлесі негізінен үш деңгейде болды.

  • Біріншіден екі ферментті ашқан, цитрат-синтетазалары және пируват-дегидрогеназалары бар метаболизмдік энзимологиясы шығармалары арқылы, Кребс циклінің нақты білімдері және іргелі биологиялық процесті білдіретін тірі ағзалардың зат алмасуы деген қорытындыға әкелді .

Ол сондай-ақ май қышқылдарының фотосинтезі мен метаболизмін зерттеді.

  • Екіншіден Северо Очоа полинуклеотидфосфорилазалар ферменті ашылғаннан кейін, сайып келгенде рибонуклеин қышқылының, РНҚ-ның синтезіне әкелетін жұмыстар сериясын ұсында. Бұл ашылуы 1959 жылы оның шәкірті Артур Корнбергпен бірге, медицина бойынша Нобель сыйлығының құнына теңесті.
  • Северо Очоаның үшінші ғылыми үлесі идеялар мен алдыңғы қорытындылардан әзірленген жұмыстар сериясында материалдандырылған және бұл генетикалық кодқа тиісті, ақуыздардың жасушаішілік биосинтезінің және іргелі аспектілердің оқылуына қатысты биологиядағы вирус.

Бір сәтте Очоа танымал сөйлемді айтқан еді: «Махаббат деген физика мен химияның құйындысы». Композитор және испан әншісі Хоакин Сабина осыдан «Физика және химия» 1992 атты альбомының бар екенін мойындайды.

Марапаттар

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Северо Очоа Нобель сыйлығына қоса, өз бар мансабында көптеген марапаттарға ие болған.[8]

  • Сент-Луис (Вашингтон университеті), Глазго, Оксфорд, Саламанка, Бразилия, Уеслеян университеті мен Овьедоның жоғары оқу орындарының құрметті дәрежелерін алған.
  • Profesor honorario de la Universidad Nacional Mayor de San Marcos, en Lima.
  • 1987 жылғы 12 маусымдағы, Доминикан Республикасы университетінің Doctor Honoris Causa de la Universidad Iberoamericana (UNIBE) құрметті докторы.
  • 1988 жылғы 19 сәуірде, Баск Елі университетінің Құрметті докторы.
  • 1951 жылғы биохимиядан Ньюберг медалі.
  • 1959 жылғы физиология және медицина бойынша Нобель сыйлығының лауреаты, оны шәкірті Артур Корнбергпен бөлісті .
  • 1959 жылғы Société de Chimie Biologique медалі.
  • 1959 жылғы Нью-Йорк университетінің медалі.
  • 1979 жылғы АҚШ-тың Ұлттық ғылым медалі.
  • АҚШ, Германия, Жапония, Аргентина, Уругвай және Чили бірнеше ғылыми-зерттеу компанияларының мүшесі
  • Биохимия халықаралық одағының (Биохимия Халықаралық одағы) президенті.
  • 1994 жылы оның қайтыс болуына орай Испания пошта қызметі ескерткіш маркаларын шығарды[9] y en su memoria en 2003.[9]
  • 2011 жылы, АҚШ пошта қызметі оның құрметіне марка шығарды.

Жұмыстары

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Оның ең көп келтірілетін мақалалар арасында аттармен жарияланады:

  • Malic Dehydrogenase from Pig Heart (1955)
  • Malic Enzyme (1955)
  • Biosynthesis of Dicarboxylic Acids by Carbon Dioxide Fixation.1. Isolation and Properties of an Enzyme from Pigeon Liver Catalyzing the Reversible Oxidative Decarboxylation of L-Malic Acid (1948)
  • Isocitric Dehydrogenase System (TPN) from Pig Heart (1955)
  • Enzymic Synthesis of Polynucleotides.1. Polynucleotide Phosphorylase of 'Azotobacter vinelandii' (1956)

Үлгі:Sucesión

Қайнар көзі

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. ↑ Информация Нобель комитетінің сайтындағы өмірбаяны  (ағыл.)
  2. ↑ Grunberg-Manago, Marianne (1997). "Severo Ochoa. 24 September 1905–1 қараша 1993". Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society (43): 350–365. http://rsbm.royalsocietypublishing.org/content/43/351.abstract. Retrieved 30 қараша 2010. 
  3. ↑ Ochoa, S.; Valdecasas, J.G. (1929). "A micromethod for the estimation of total creatinine in muscle.". Journal of Biological Chemistry (81): 351–357. http://www.jbc.org/content/81/2/351.citation. Retrieved 30 de noviembre de 2010. 
  4. ↑ a b Ochoa, S. (1980). "The Pursuit of a Hobby". Annual Rev. Biochemistry (49): 1–30. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6773467. Retrieved 30 қараша 2010. .
  5. ↑ Singleton, R. Jr (2007). "Ochoa, Severo". New Dictionary of Scientific Biography (Noretta Koertge) 5: 305–312. 
  6. ↑ Fundación Carmen y Severo Ochoa. Тексерілді, 29 қараша 2010.
  7. ↑ Entierro civil de Severo Ochoa en Luarca, El País (4 қараша 1993). Тексерілді 29 қараша 2010.
  8. ↑ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1959. The Nobel Foundation (1959). Тексерілді, 29 de noviembre de 2010.
  9. ↑ a b {{cite web}} үлгісіндегі title= параметрін жазу керек. . Басты дереккөзінен мұрағатталған 25 қараша 2015.

Библиография

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  • Severo Ochoa. La emoción de descubrir. Marino Gómez-Santos. Madrid, Ediciones Pirámide, 1994.
  • Carta a Severo Ochoa. Marino Gómez-Santos. Madrid, Editores Médicos SA, 1997
  • Severo Ochoa (La enamorada soledad). Marino Gómez-Santos. Barcelona, Plaza-Janés, 2003.
  • Severo Ochoa y España. Marino Gómez-Santos. Madrid, Editorial Trotta-Fundación Alfonso Martínez Escudero, 2005.
  • Severo Ochoa. Biografía esencial. Marino Gómez-Santos. Madrid, Laboratorios Lilly, 2005.
  • Su vida se ha llevado al cine en la película de 2001 titulada Severo Ochoa. La conquista de un Nobel, dirigida por Sergio Cabrera.

Сілтемелер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Сыртқы сілтемелер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Уикидәйекте бұған қатысты дәйексөз жиынтығы бар:
Бұл үлгіні қарау Бұл үлгіні талқылау Бұл үлгіні өңдеу

Тейлер (1951) • Ваксман (1952) • Кребс / Липман (1953) • Эндерс / Уэллер / Роббинс (1954) • Теорелль (1955) • Курнан / Форсман / Ричардс (1956) • Бове (1957) • Бидл / Тейтем / Ледерберг (1958) • Очоа / Корнберг (1959) • Бёрнет / Медавар (1960) • Бекеши (1961) • Крик / Уотсон / Уилкинс (1962) • Экклс / Ходжкин / Хаксли (1963) • Блох / Линен (1964) • Жакоб / Львов / Моно (1965) • Роус / Хаггинс (1966) • Гранит / Хартлайн / Уолд (1967) • Холли / Корана / Ниренберг (1968) • Дельбрюк / Херши / Лурия (1969) • Кац / фон Эйлер / Аксельрод (1970) • Сазерленд (1971) • Эдельман / Портер (1972) • фон Фриш / Лоренц / Тинберген (1973) • Клод / де Дюв / Паладе (1974) • Балтимор / Дульбекко / Темин (1975)

«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Северо_Очоа&oldid=3202359» бетінен алынған