Су айдау мұнарасы (Алматы)

Су айдау мұнарасы — ХХ ғасырдың басында салынған. Архитектуралық ескерткіш Алматы қаласының орталық бөлігінде, А.Байтұрсынов атындағы көшенің бойындағы кварталдың түкпірінде (драматеатр ғимараты мен психиатрлік аурухананың ортасында) орналасқан.

Мұнара қала вокзалының маңында, Орынбор -Ташкент теміржолы магистралін салу кезінде тұрғызылған.

Ғимарат сегіз қырлы (бұрыштары кесілген шаршы), күйдірілген кірпіштерден тұрғызылған. Ескерткіштің жалпы биіктігі 16,5 м, диаметрі 6,5 м, іргетасы таспалы, тастардан нығыздалып қаланған.

Мұнараның ішкі көлемі қаба аралық жабындылармен үш қабатқа бөлінген, бірақ қасбеті компизициясы екі бөліктен тұрады. Төменгі екі қабаты бір-бірімен композициялы біріккен, ал жоғарғы үшінші қабаты төменгілерден ернеу арқылы бөлінген (қалану тәсіліне байланысты оның диаметрі үлкен).

Сегіз қырлының бұрыштары жауырыншалармен әдіптелген, ал үстемдік жағдайдағы жоғарғы қабаттың бұрыштары жонып тегістелмеген жауырыншалармен айрықша ерекшелінген. Барлық үш қабаттың ұзына бойы және көлденеңінен осьтерінде төрт-төрттен терезе ойықтары бар. Есік ойығы бірінші қабаттың солтүстік жағында орналасқан. Ойықтар тікбұрышты, құлыпты тастарды көз алдымызға елестететін сына тәрізді қосқыштармен жабылған. Есік ойығының үстіңгі жағы үшбұрышты үшкір маңдайша бейнесіндегі сандрикпен әдіптелген.

Мұнара көлемі шығыңқы ернеумен аяқталады. Жазық шатыр балюстрада түрінде жеңіл парапеттермен қоршалған. Баспалдақ бірінші деңгейде орналасқан.

Облыстық халық депутаттары Кеңесінің 29,09,1986 жылғы №483 шешімі бойынша ескерткіш мемлекеттік қорғауға алынған.

Архитекторлар мұнараның қала орталығында орналасатындығын ескеріп, осындай нұсқадағы теміржол мұнараларына тән жоғарғы ағаш қабатынан бас тартқан. Мұнара толығымен кірпіштен қаланған. Ғимаратты 1985 жылы "Қазжобақалпынакелтіру" институтының экспедициясы зерттеген.