Тері сипаттамасы

 Тері – адам денесінің жапқышы. Оның ересек адамдағы көлемі 1,5 – 2,0 м². Теріде көптеген рецепторлар бар. Олар ыстықты, суықты, сипауды, ауруды сезетін жүйке талшықтарының ұшы. Терінің әрбір 1 см²-інде 30 жақын жүйке ұштары орналасқан.
 Терінің қызметі:

1) тері денені микробтардан, жарақаттардан, әр түрлі әсерлерден сақтайды. 2) Су мен жылу алмасуына қатысады. 3) Қан айналымына қатысады, қан « депосы ». 4) Витаминдердің алмасуына маңызы зор, ультрасәулелердің әсерінен « Д » ви- тамині теріде пайда болады. Тері 3 қабаттан тұрады: 1) Эпидермис ( еріdermis ); 2) Дерма ( Derma ); 3) Май қабаты. Эпидермис көп қабатты түлейтін кілегейлі. Оның бес қабты бар: 1) базалды; 2) тікенек; 3) дәремелі; 4) жылтыр; 5) мүйізді.

 Базал қабаты дермадан бөліп тұратын базал мен негізгі қабыршақтарының үс-

тінде. Бұл қабатта базал немесе негізгі өсу жасушалары бар. Адамның ұзақ өсу- інен түлеп жаңарады, сонымен бірге онда теріге түс беретін жасушалары, пиг- менттері бар.

 Мүйізді қабаты әр 3–7 күнде түлеп тұрады. Тек көздің қасаң қабығы, ауыздың

шарышты қабаты түлемейтін кілегеймен қапталған.

 Дерма 2 қабаттан тұрады:

1) емізікті 2) торлы қабаты

 Емізікті қабат эпидермистің базал қабатымен шектеседі.Онда көптеген қан ка-

пиллярлары, жүйке ұштары бар.Осы жүйке ұштары адам сыртқы ортаның өзге- рістерін сезеді.

 Дерма қабатында тері май бездері, шаштың түбірі мен тырнақ бар.

Терінің сенсорлық жүйесі дененің барлық терісінде бірқалыпты емес.Олар төрт түрлі:1) тигенді, қысымды; 2) суықты; 3) жылыны; 4) ауырғанды сезу рецептор- лары. Теріде 500.000 жақын тигенді сезу рецепторлары, 250.000 суықты қабыл- дайтын рецепторлары, 30.000 жылу рецепторлары бар.

 Тері безі құрылысы – түтікше. Олардың ұшы дерма қабатында.Ал олардың өз-

егі терінің барлық қабатынан өтіп, бетке шығады.

 Түтіктер қызыл ерін, алақанмен табаннан, саусақтың бүйір қабырғасының, те-

рісінен, ерлердің жыныс мүшесінің басынан басқа, бүкілденеде болады. Түтік- тер шаштар жаңа туған нәрестеде өте жіңішке,нәзік болады.Есейе келе шаш қа- лыңдайды, жуандай бастайды. 14–15 жастан кейін жыныс мүшелерінде қылшы- қты түктер, шаштар пайда болады. Оларға сақал – мұрт, қолтық асты, мұрын, құлақ, жыныс мүшесінің айналасында шаштар жатады.

 Шаш 2 бөліктен тұрады: 1) Шаш талшығы; 2) Шаш түбірі;
 Тырнақ – терінің эпидермис қабатының өсіндісі. Оның сыртқы мүйізді қабат- ында қан тамырлары мен талшықтары болмайды.
 Тырнақ түбіндегі ашық түсті бөлігі тырнақ «көбесі» деп аталады. Тырнақ осы жерден өседі, оның денесі торлы жиегі болады. Тырнақтың денесі саусақтың басында тырнақ ойындысы орналасқан. Саусақтың сүйектерінде тырнақ дәне –

кер ұшымен і.лінген