Түбір (математика)

Түбір – дәрежеге шығаруға кері алгебралық амал. $a$ санынан $n$ дәрежелі түбір табу дегеніміз $n$ дәрежеге шығарғанда берілген $a$ санына тең болатын $b$ санын табу $~b^{n}=a.$ Бұл өректе $b$ саны түбір, n – түбірдің көрсеткіші, а – түбір астындағы сан деп аталады. Мысалы, нақты сандар облысында, өйткені (3)⁴=81, тағы да сияқты екі жорамал түбірі болады. 2-дәрежелі түбір квадрат түбір, 3-дәрежелі түбір куб түбір деп аталады.

Мысалдар:

• ${\sqrt[{2}]{9}}=\pm 3,$ себебі ${(\pm 3)}^{2}=9.$
• ${\sqrt[{3}]{\ 64}}=4,$ себебі $4^{3}=64.$
• ${\sqrt[{3}]{\frac {8}{27}}}={\frac {2}{3}},$ себебі $\left({\frac {2}{3}}\right)^{3}={\frac {8}{27}}.$

Түбір табу кезінде түбірлердің арнаулы таблицалары, логарифмдік таблицасы пайдаланылады.

Рационал сандардың түбірлері әр уақытта рационал сан бола бермейді, сондықтан кейде олардың жуық мәні табылады.