Упанишадтар

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
19-шы ғасырдыӊ «Ригведа» қолжазбасы

Упанишадтар[1] ( санскрит उपनिषत्) Ведалық санскрит тілінде мәтіндер жинағы[2], діни–философиялық трактат. Буддизм және джайнизм діни ілімдеріндегі және кейбір ерте пайда болған индуизм орталық діни ұғымдарын қамтиды.

Упанишадтар кейде Веданта («Веды ақыры») деп аталады. Себебі Упанишадада ведалардыӊ негізгі ұғымы түсіндірілген.

Упанишадтар тізімі

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  • «Мукхья» қағидасы («Мукхья» қағидасына 11 Упанишадтар жатады. Олар бүкіл индуисттамен қабылданған.[3])
  • Ведалық шакха қағидалары
  • «Муктика» қағидасы
  • Секталық упанишадтар
  • Вайшнав упанишадтар

Вайшнав упанишадтарға 14 упанишада жатады:

  1. Нараяна-упанишада (Кришна Яджур-веда)
  2. Нрисимхатапани-упанишада (Атхарва-веда)
  3. Трипадвибхутимаханараяна-упанишада (Атхарва-веда)
  4. Рамарахасья-упанишада (Атхарва-веда)
  5. Раматапани-упанишада (Атхарва-веда)
  6. Васудева-упанишада (Сама-веда)
  7. Авьякта-упанишада (Сама-веда)
  8. Тарасара-упанишада (Шукла Яджур-веда)
  9. Гопалатапани-упанишада (Атхарва-веда)
  10. Кришна-упанишада (Атхарва-веда)
  11. Хаягрива-упанишада (Атхарва-веда)
  12. Даттатрея-упанишада (Атхарва-веда)
  13. Гаруда-упанишада (Атхарва-веда)
  14. Калисантарана-упанишада (Кришна Яджур-веда)
  • Шактизм Упанишадтары
  1. Сита-упанишада (Атхарва-веда)
  2. Аннапурна-упанишада (Атхарва-веда)
  3. Деви-упанишада (Атхарва-веда)
  4. Трипуратапани-упанишада (Атхарва-веда)
  5. Трипура-упанишада (Риг-веда)
  6. Бхавана-упанишада (Атхарва-веда)
  7. Саубхагья-упанишада (Риг-веда)
  8. Сарасвати-рахасья-упанишада (Кришна Яджур-веда)
  9. Бахврича-упанишада (Риг-веда)
  • Шиваизм упанишадтары

Шиваизмға қатысты 14 упанишадтар:

  1. Кайвалья-упанишада (Кришна Яджур-веда)
  2. Атхарвашира-упанишада (Атхарва-веда)
  3. Атхарвашикха-упанишада (Атхарва-веда)
  4. Брихаджджабала-упанишада (Атхарва-веда)
  5. Калагнирудра-упанишада (Кришна Яджур-веда)
  6. Дакшинамурти-упанишада (Кришна Яджур-веда)
  7. Шарабха-упанишада (Атхарва-веда)
  8. Акшамалика-упанишада [Малика-упанишада] (Риг-веда)
  9. Рудрахридая-упанишада (Кришна Яджур-веда)
  10. Бхасма-джабала-упанишада (Атхарва-веда)
  11. Рудракша-джабала-упанишада (Сама-веда)
  12. Ганапати-упанишада (Атхарва-веда)
  13. Панчабрахма-упанишада (Кришна Яджур-веда)
  14. Джабали-упанишада (Сама-веда)

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. ↑ "Upanishad". Random House Webster's Unabridged Dictionary.
  2. ↑ Olivelle, 1998, p. xxiii
  3. ↑ 11 Upanishads Мұрағатталған 3 ақпанның 2007 жылы.
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Упанишадтар&oldid=2907111» бетінен алынған