Флориан Витольд Знанецкий

Флориан Витольд Знанецкий (15.11.1882, Свентники, Польша - 23.3.1958, Урбана АҚШ) - әлеуметтанушы. Польшадағы әлеуметтік институттың (1921) және "Przeglad socjologiczny" (1930) журналдың негізін қалаушы. Знанецкий эмпирикалық социологияның негізін қалаушылардың бірі. Ол тұңғыш рет нақты материалдар жеке құжаттар, өмірбаяндар, интервью, сауалнамалар, бақылаулар негізінде толық талдау өткізіп, сандық нәтижелерін ол Томаспен бірлесіп жазған "Еуропа мен Америкадағы поляк шаруасы" (1818-1920) деген негізгі еңбегінде баяндады. Жеке құжаттарын зерттеу процесінде Знанецкий шаруалар хаттарын қарастырып, Польша эмиграциялық ұйымдарының он мың данадан астам газеттерін талдаған. Знанецкий аталған бес томдық еңбегінде материалдарды іріктеу, орналастыру жүйесі арқылы индивид психикасының, оның көзқарастарының рөлін сондай-ақ әлеуметтік ортаның өзгеруімен байланысты олардың эволюциянын дәлелдеді. Знанецкий әлеуметтік іс-әрекет теориясының негізін қалаушылардың бірі. Ол қоғамды кіші жүйелерден тұратын мәдени жүйе деп қараған. Әлеуметтік жүйелерді ол төрт шағын жүйелерге бөлген. Олар: әрекет, қатынас, тұғалар және топтар. Знанецкий әр индивдке балалық және жастық шақты қалыптасып , өмірдегі экономикалық, әлеуметтік және ғұмыры бйында сақталып қалатын тұрақты әлеуметтік мінез-құлық үлгісінің тән екендігін көрсетеді. Осылайша түп негізінде тұрақтылық индивидуум ұмтылысындағы өзгермеушілік жататын "әлеуметтік мінез-құлықтың тұрақты үлгісі" тұжырымдамасы жасалды. Бұл "әлеуметтік мінез-құлықтың тұрақты бейнесі" тұжырымдамасы АҚШ-та қылмыс, нашақорлық, ішімдікке салыну сияқты құбылыстарды түсіндіру үшін кеңінен қолданылады.