Шар төтенше съезі
Шар төтенше съезі - 1885 ж. мамыр айында Шар өзенінің бойындағы Қарамолада өткен төтенше съез. Семейдің әскери губернаторы Цеклинскийдің басқаруымен 5 уездің 100-ден астам би-болыстары бас қосты. Съезде ірі маңызы бар құқықтық құжат - "Семей қазақтары үшін қылмысты істерге қарсы заң ережелері" қабылданған. Бұл 93 баптан тұратын құжатты съезде төбе би болып сайланған Абай Құнанбаев бастаған комиссия әзірледі. Бұл қазақ қауымында ежелден қалыптасқан кертартпа әдет-ғұрып заңдарына да, патша өкіметінің халықты қанаушылыққа, зорлық-зомбылыққа негізделген заңына да ұқсамайтын, өзгеше құжат еді. Құжатта Абайдың ел билеудің әдеттік-құқықтық жүйесі мен ислам діңі бекіткен заң нормаларын заман талабына сай жаңарту идеялары айқын көрінеді. Оның әсіресе, ұрлық, қылмыс пен әйел мәселелеріне арналған баптары ерекше құнды. Съезд Абайдың ел арасында ғана емес, орыс әкімдері, патша үкіметінің Семейдегі әкімдері арасында да беделді екендігін танытты.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қазақстан ұлттық энциклопедия. 9 том. Алматы, 2007.