Эстония өнер мұражайы

**Эстония өнер мұражайы**
Eesti Kunstimuuseum
Эстония өнер мұражайы; Eesti Kunstimuuseum
	; Кадриорг сарайы
Құрылған уақыты	1919
Орналасқан жері	Эстония, Таллинн
Ашылу уақыты	17 қараша 1919
	https://kunstimuuseum.ekm.ee/
	Ортаққордағы санаты: Эстония өнер мұражайы

Координаттар: 59°26′11″ с. е. 24°47′47″ ш. б. / 59.43639° с. е. 24.79639° ш. б. ^(G) ^(O) ^(Я)

Эстония өнер мұражайы (эст. Eesti Kunstimuuseum) — Таллиннде орналасқан төрт бөлімнен тұратын Эстониядағы ең үлкен өнер мұражайы.^[1]

Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Эстония өнер мұражайы 1919 жылы құрылғанмен мұражай өзінің тұрақты тұрғылықты жерін 1921 жылы ғана алды. Оған - 18 ғасырдағы сәулет ескерткіші, Кадриорг сарайы берілгенмен 1929 жылы мұражай ғимараттан шығарылды. Ғимаратты Эстония президентінің резиденциясына айналдыру үшін қайта жаңғыртылып, қайта салыну жоспарланған болатын.

1929 жылдан бастап Эстония өнер мұражайы бірнеше уақытша мекендерін өзгертуге мәжбүр болды. 1946 жылы Кадриорг сарайы күтпеген жерден мұражайға пайдалануға қайтарылды.

1950 жылдардан бастап Өнер мұражайы өзінің қалыпты қызметінің кезеңіне енді, көрмелер мен экспозициялардан басқа қызметкерлер қорды толықтырумен айналысты, өйткені мұражайдың өз қоймасы болуы және көрме кеңістігін кеңейту мүмкіндігі болды. 1970 жылдардың аяғында өнер мұражайының алғашқы филиалдары ашылды.

1991 жылы Эстония Республикасының Жоғарғы Кеңесі Кадриорг сарайының техникалық жағдайы нашарлап бара жатқандықтан, Эстония өнер мұражайы үшін жаңа ғимараттың құрылысын бастау туралы шешім қабылдады. Қалпына келтіру жұмыстары 9 жылға жуық уақытқа созылды. 1993 жылдың сәуірінен 2005 жылдың қазан айына дейін өнер мұражайы Таллиннде Тоомпеа көшесінде орналасқан Рыцарлық ғимаратында орналасты.

1995 жылдан бастап мұражайдың филиалдары көрме қызметімен қатар танымдық жұмыстармен де белсенді айналты. Мұнда түрлі сабақтар өткізіліп, оқушылар мен студенттер үшін көркем студиялар ашылды. 1996 жылы бұрынғы Роттерман тұз қоймасының тарихи ғимаратында көрме залы ашылды. 2000 жылы Кадриорг сарайында қалпына келтіру жұмыстары аяқталып, ол Эстония өнер мұражайының филиалы ретінде келушілерге есігін айқара ашты.

1994 жылы Мәдениет министрлігі мұражай ғимаратының жобасына конкурс өткізіп, оны фин сәулетшісі Пекка Вапавуори жеңіп алды. Құрылыстың 2003 жылы басталып, үш жылға созылды. Жаңа мұражайдың салтанатты ашылуы 2006 жылы өтті. Ақырында, Эстония өнер мұражайы өзінің өмір сүргеніне жүз жылға жуық уақыт өткеннен кейін өз ғимаратын тапты, ол мұражай қажеттіліктері үшін ең заманауи талаптарға сай арнайы жабдықталған.^[2]

Мұражай экспозициясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Бүгінгі таңда Эстония өнер мұражайы мен оның филиалдарының коллекциясында 55 мыңнан астам өнер туындылары бар. Нигулисте мұражайы келушілер Ежелгі өнер коллекциясымен танысады, Орта ғасырлар мен барокко кезеңіндегі шіркеу өнерінің үлгілерін, қолөнер шеберханалары мен гильдияларының күміс қазыналарын т.б.көруге болады.

Адамсон-Эрик мұражайы Эстониядағы алуан суретшілердің шығармашылық мұрасын ұсынады. Кадриорг сарайында XVI-XX ғасырлар аралығын қамтитын еуропалық және ресейлік өнердің бірегей топтамасын көруге болады. Ең қызықты экспонаттардың қатарында Илья Репиннің «Солдат хикаясы», Иван Крамскойдың «Мүлкі бар адам», Константин Коровиннің «Поэмасы», Валентин Серовтың «Ауыл ауласы» туындылары бар.

Куму мұражайы келушілерге XVIII ғасырдан Екінші дүниежүзілік соғысқа дейінгі эстон өнерінің кең тұрақты көрмесін ұсынады.

Өнер мұражайы экспозициясы бес қабатты алып жатыр. Мұнда XVIII ғасырдан бастап Эстония өнер қайраткерлерінің шығармаларын да, жақында жасалған жұмыстарды да көруге болады, өнер мұражайы ұлттық галереяның қызметін атқарады.

Қабаттар бойынша өнер мұражайы келесідей бөлінеді:

аудитория және кафе;
үлкен зал, кітап дүкені, кітапхана, кәдесыйлар дүкені;
XVIII ғасырдан Екінші дүниежүзілік соғыстың соңына дейін эстон өнерінің классиктері;
Кеңестік кезеңдегі эстон өнері (1945 - 1991);
заманауи өнер галереясы және уақытша көрмелер.

Мұражай экспозициясында Йохан Кёлердің жұмыстары ерекше орын алады, оның картиналарына арналған үлкен бөлме бар. Сондай-ақ шеберлер Яан Корт, Амандус Адамсон, Аугуст Вайзенберг және басқа да жасаған көптеген мүсіндердің үлгілері бар.^[3]^[4]^[5]

Бөлімшелері[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1970-1980 жылдардың аяғында Эстония өнер мұражайының алғашқы филиалдары ашылды. 2008 жылға қарай мұражай бес бөлімшеден тұрды. 2008 жылдың 31 наурызында жиырма төрт жылдық жұмыстан кейін Эстония өнер мұражайының Кристян Рауд үй-мұражайының филиалы жабылды.

Қазіргі уақытта Эстония өнер мұражайы төрт бөлімшеден тұрады:

Кадриорг өнер мұражайы және Миккель мұражайы (Кадриорг сарайында және Миккель үйінде орналасқан)
Адамсон-Эрик мұражайы
Куму өнер мұражайы (Эстония өнер мұражайының бас ғимараты)
Нигулист мұражай-концерт залы^[6]